Uçbirim: Revizyonlar arasındaki fark

21.13, 10 Mart 2022 itibarı ile sayfanın şu anki hâli

Uçbirim

Geliştiren(ler):	GNOME geliştiricileri
İşletim sistemi:	Linux, Unix-benzeri
Türü:	Komut satırı penceresi
Lisansı:	GNU Genel Kamu Lisansı
Resmi sitesi:	https://gitlab.gnome.org/GNOME/console

Uçbirim ya da orijinal adıyla Console, GNOME masaüstü ortamının öntanımlı komut satırı aracıdır. GNOME 42 nolu sürümünden önce kullanılan "Gnome Terminal" aracının yerine gelmiştir.

Bir pencere yöneticisi üzerinden komut satırına bağlanan bu tür araçlar genel olarak "uçbirim, konsol, terminal" gibi terimlerle de anılırlar.

Uçbirim'i açmak için klavyeden Ctrl+Alt+T kısayolunu kullanabilirsiniz ya da etkinliklere girip "uçbirim" sözcüğünü aratarak ulaşabilirsiniz.

Yetkili kullanıcı olarak çalışma

Bilgisayarınızda yönetici haklarına sahip bir kullanıcı olsanız bile komut satırı ekranında çalışırken bazen ayrıca yetki almanız gerekebilir. Ubuntu'da komut satırında çalışırken yetki alabilmek için; girilecek herhangi bir komutun başına sudo yazılır. Örneğin paket veritabanını güncellemek için kullanılan şu komutta olduğu gibi:

sudo apt-get update

Sudo ile başlayan herhangi bir komutu girdiğinizde karşınıza kullanıcı parolanızı soran bir ileti çıkar. Siz bu iletiye karşılık kullanıcı parolanızı yazarken, sanki klavyeniz çalışmıyormuş gibi ekranda hiç bir değişiklik olmayacaktır, bu bir güvenlik önlemidir. Siz parolanızı yazıp Enter tuşu ile devam etmelisiniz. (Tabi eğer klavyenizin nümerik tuş takımını kullanıyorsanız Num Lock'un açık olması gerektiğine dikkat ediniz.)

Boşluk karakterli dosya adreslerinin girilmesi

Herhangi bir komut içinde, adında boşluk karakteri bulunan bir dosya adresini girmeniz gerekirse boşluk karakterinin bulunduğu yere ters eğik çizgi ve bir boşluk (yani \ ) yerleştirmelisiniz. Aksi taktirde dosya yolu bulunamayacağından komut çalışmayacaktır.

Örneğin "Adsız Klasör" isimli bir dizinin adını komut içinde Adsız\ Klasör şeklinde kullanmanız gereklidir. Örneğimizi bir komut içinde kullanalım:

sudo mv /home/ahmet/Belgeler/Adsız\ Klasör/Notlar.odt /home/ahmet/Masaüstü

Bir yazılımı komut satırından çalıştırmak

Bilgisayarınızda kurulu olan; grafik arayüzü olan ya da olmayan her türlü yazılım komut satırı üzerinden çalıştırılabilir. Bunun için programın paket adını komut satırında girip Enter tuşuna tıklamanız yeterlidir. Programların paket adı genellikle programın adı ile aynı olur, ancak bazen ufak farklılıklar olabilir. Örneğin Mozilla Firefox'un paket adı (yani komut satırındaki adı) sadece firefox 'dur. Chromium web tarayıcısının paket adı chromium-browser şeklindedir. Eğer sadece "chromium" yazarsanız böyle bir komutun bulunamadığına dair bir hata iletisi alırsınız. Bu gibi durumlarda programın adının ilk iki - üç harfini yazıp klavyeden iki kez sekme (tab) tuşuna basın. Bunu yaptığınızda o harfler ile başlayan kullanılabilir tüm komut alternatifleri listelenecektir...

Unutmayın ki Uçbirim üzerinden bir programı çalıştırdığınızda Uçbirim penceresini kapattığınızda program da kapanacaktır.

İlgili maddeler

Unix komutları (daha fazla)
Dosya dizgesi	cat • cd • chmod • chgrp • chown • cksum • cmp • cp • dd • du • df • fsck • fuser • ln • ls • lsattr • lsof • mkdir • mount • mv • pwd • rm • rmdir • split • touch • umask
Süreç ve görev yönetimi	at • chroot • cron • crontab • exit • kill • killall • nice • pgrep • pidof • pkill • ps • pstree • sleep • time • top • wait
Kullanıcı ortamı	env • finger • id • logname • mesg • passwd • su • sudo • uptime • w • wall • who • whoami • write
Metin işleme	awk • comm • csplit • cut • diff • ed • ex • fmt • head • iconv • join • less • more • paste • sed • sort • strings • tail • talk • tr • uniq • vi • vim • wc • xargs
Kabuk programlama	alias • basename • dirname • echo • expr • false • printf • test • true • unset
Ağ Araçları	inetd • host • ifconfig • netcat • netstat • nslookup • ping • rlogin • traceroute
Arama	find • grep • locate • whereis • which
Diğer	apropos • banner • bc • cal • clear • date • dd • file • help • history • info • lp • lpr • man • pax •size • tee • tput • type • uname • whatis • yes

@@ 1. satır: / 1. satır: @@
-{{Yazılım bilgi kutusu
+{{Yazılım bilgi kutusu2
-|isim             = GNOME Terminal
+|isim             = Uçbirim
 |ekran_görüntüsü  = GNOME Terminal.png
 |açıklama         =
 |geliştirici      = GNOME geliştiricileri
 |işletim_sistemi  = [[Linux]], [[Unix]]-benzeri
 |türü             = Komut satırı penceresi
 |lisansı          = [[GNU Genel Kamu Lisansı]]
-|resmi_sitesi     = -
+|resmi_sitesi     = https://gitlab.gnome.org/GNOME/console
 }}
-[[Dosya:Gnome-terminal.png|48px|left]]
+[[Dosya:Gnome console-logo.png|48px|left]]
-'''Uçbirim''' ya da orijinal adıyla '''GNOME Terminal''', Gnome masaüstü ortamının komut satırı aracıdır.
+'''Uçbirim''' ya da orijinal adıyla '''Console''', [[v:GNOME|GNOME]] masaüstü ortamının öntanımlı komut satırı aracıdır. GNOME 42 nolu sürümünden önce kullanılan "Gnome Terminal" aracının yerine gelmiştir.
-Bir pencere yöneticisi üzerinden komut satırına bağlanan GNOME Terminal (Uçbirim), [[Konsole]]  gibi yazılımlar genel olarak "uçbirim" olarak ifade edilmektedir. Bu yazılımlar aaynı zamanda konsol, kabuk, terminal gibi terimlerle de anılmaktadır.
+Bir pencere yöneticisi üzerinden komut satırına bağlanan bu tür araçlar genel olarak "''uçbirim, konsol, terminal''" gibi terimlerle de anılırlar.
-Uçbirim'e ulaşmak için masüstünde Ubuntu düğmesinene tıklayıp açılan seçke menüsündeki arama kutucuğunda ''''uçbirim'''' sözcüğünü aratarak ulaşabilirsiniz.
+Uçbirim'i açmak için klavyeden ''Ctrl+Alt+T'' kısayolunu kullanabilirsiniz ya da etkinliklere girip "''uçbirim''" sözcüğünü aratarak ulaşabilirsiniz.
-Bir komut çalıştırmak için Uçbirim'i açmak yerine klavyeden Alt+F2 yaparak açılan kutucuğa istediğiniz komutu girebilirsiniz.
+== Yetkili kullanıcı olarak çalışma ==
+Bilgisayarınızda yönetici haklarına sahip bir kullanıcı olsanız bile komut satırı ekranında çalışırken bazen ayrıca yetki almanız gerekebilir. Ubuntu'da komut satırında çalışırken yetki alabilmek için; girilecek herhangi bir komutun başına '''sudo''' yazılır. Örneğin paket veritabanını güncellemek için kullanılan şu komutta olduğu gibi:
+:<code>''sudo apt-get update''</code>
-== Ubuntu'da Paket yönetimine ilişkin bazı komutlar ==
+Sudo ile başlayan herhangi bir komutu girdiğinizde karşınıza kullanıcı parolanızı soran bir ileti çıkar. Siz bu iletiye karşılık kullanıcı parolanızı yazarken, <u>sanki klavyeniz çalışmıyormuş gibi ekranda hiç bir değişiklik olmayacaktır</u>, bu bir güvenlik önlemidir. Siz parolanızı yazıp Enter tuşu ile devam etmelisiniz. (Tabi eğer klavyenizin nümerik tuş takımını kullanıyorsanız Num Lock'un açık olması gerektiğine dikkat ediniz.)
-'''Paket kurulumu:''' Komut satırı üzerinden bir programı(paketi) kurmak için şu komut kullanılır:
- sudo apt-get install ''paketadı''
+== Boşluk karakterli dosya adreslerinin girilmesi ==
+Herhangi bir komut içinde, adında boşluk karakteri bulunan bir dosya adresini girmeniz gerekirse boşluk karakterinin bulunduğu yere ters eğik çizgi ve bir boşluk (yani {{bc|\ }}) yerleştirmelisiniz. Aksi taktirde dosya yolu bulunamayacağından komut çalışmayacaktır.
-'''Kurulu olan bir paketi kaldırmak:'''
+Örneğin "Adsız Klasör" isimli bir dizinin adını komut içinde {{bc|Adsız\ Klasör}} şeklinde kullanmanız gereklidir. Örneğimizi bir komut içinde kullanalım:
- sudo apt-get remove ''paketadı''
+{{bc|sudo mv /home/ahmet/Belgeler/{{kırmızı|Adsız\ Klasör}}/Notlar.odt /home/ahmet/Masaüstü}}
-'''Paket arşivini güncellemek:'''
+== Bir yazılımı komut satırından çalıştırmak ==
+Bilgisayarınızda kurulu olan; grafik arayüzü olan ya da olmayan her türlü yazılım komut satırı üzerinden çalıştırılabilir. Bunun için programın paket adını komut satırında girip Enter tuşuna tıklamanız yeterlidir. Programların paket adı genellikle programın adı ile aynı olur, ancak bazen ufak farklılıklar olabilir. Örneğin Mozilla Firefox'un paket adı (yani komut satırındaki adı) sadece <code>firefox</code> 'dur. [[Chromium]] web tarayıcısının paket adı <code>chromium-browser</code> şeklindedir. Eğer sadece "chromium" yazarsanız böyle bir komutun bulunamadığına dair bir hata iletisi alırsınız. Bu gibi durumlarda programın adının ilk iki - üç harfini yazıp klavyeden '''iki kez sekme''' (tab) tuşuna basın. Bunu yaptığınızda o harfler ile başlayan kullanılabilir tüm komut alternatifleri listelenecektir...
- sudo apt-get update
+Unutmayın ki Uçbirim üzerinden bir programı çalıştırdığınızda Uçbirim penceresini kapattığınızda program da kapanacaktır.
-'''Kurulu tüm programları güncellemek:'''
+== İlgili maddeler ==
+* [[Root (kök kullanıcı) hakları elde etmek]]
- sudo apt-get upgrade
+* [[Apt-get|Deb paketlerinin komut satırından yönetilmesi]]
+* [[Snap paketlerinin komut satırından yönetilmesi]]
+* [[Temel Linux komutları]]
-'''Tüm sistemi yükseltmek:'''
+{{Şablon:Unix komutları}}
- sudo aptitude update ''paketadı''
+[[Kategori:Sistem uygulamaları]]
-Daha önemlisi, "ben sadece yazı aksın istemiyorum, biraz da renk olsun bu işte" derseniz apt-get yerine aptitude yazarak da aynı işlemleri yapabilirsiniz.
-== İlgili maddeler ==
-* [[Temel Linux komutları]]