SSS

Proje hakkında

Ubuntu nedir?

Ubuntu, Linux çekirdeğini temel alarak geliştirilen açık kaynak kodlu, özgür ve ücretsiz bir işletim sistemidir. Ubuntu projesi, Linux ve özgür yazılımın, bilgisayar kullanıcılarının günlük yaşamının bir parçası haline gelmesi amacıyla başlatılmış olup ilk kararlı sürümü Ekim 2004'te yayınlanmıştır. Ayrıntılı bilgi için Ubuntu maddesine bakabilirsiniz.

Ücretli midir?

Hayır, Ubuntu ücretsiz olarak indirilebilir ve kurulabilir. Ubuntu kapsamında üretilen tüm yazılımlar özgür yazılım lisansları ile lisanslanmıştır. Bir yazılımın özgür yazılım olması onun ücretli olmasına engel değildir. Ancak Ubuntu kendi web sitesinde, daima ücretsiz kalacağına dair söz vermektedir.^kaynak

Türkçe desteği var mıdır?

Ubuntu'nun %99'luk kısmı Türkçe dil desteğine sahiptir. Ubuntu ile gelen uygulamaların da birçoğu Türkçe dil desteğine sahiptir. Türkçe dil paketleri, Ubuntu kurulumu sırasında otomatikman İnternetten indirilerek kurulmaktadır, Ubuntu kurulumu sırasında dil paketlerini kurmasanız bile kurulm sonrasında Sistem Ayarları > Dil Desteği (İngilizce: System Settings > Language Support) yolunu izleyerek Türkçe dil paketlerini yükleyebilirsiniz.

Ubuntu benim bilgisayarım için uygun mudur?

Ubuntu zamanla yavaşlamayan, açılış ve kapanış süresi kısa bir işletim sistemidir. Minimum sistem gereksinimleri sayfasında tanımlandığı gibi düşük özellikli bilgisayarlarda bile kullanılabilir. Eğer oldukça düşük özelliklere sahip eski bir bilgisayarınız var ise Ubuntu yerine, Ubuntu türevleri olan Xubuntu ya da Lubuntu dağıtımlarını tercih edebilirsiniz. Ubuntu'ya göre çok daha hafif olup sistem kaynaklarını fazla yormayan bu türevleri, eski bilgisayarlarda rahatlıkla kullanılabilir.

Nasıl edinebilirim?

Ubuntu'nun son sürümünü buradan indirilebilirsiniz. İndirdiğiniz Ubuntu kalıp dosyasını Kurulum sayfasında anlatıldığı şekilde DVD'ye ya da bir USB belleğe yazdırarak kendi Ubuntu DVD'nizi ya da Ubuntu USB belleğinizi hazırlayabilirsiniz.

Genel kullanım

Ubuntu'nun kullanımı ile ilgili temel düzeyde bilgileri edinmek için ise Windows'tan Ubuntu'ya geçiş belgesini okumanızı, Ubuntu'yu yükledikten sonra ilk ayarlar için Kurulum sonrası ilk ayarlar belgesini okumanızı tavsiye ederiz.

"C:, D:" gibi sabit disk bölümlerim nerede?

Nautilus dosya yöneticisinde aygıtlar bölümü

Ubuntu'da (genel olarak Linux'ta) sabit disk bölümleriniz Windows'taki gibi C, D gibi harfleri ile değil farklı bir adlandırma şekliyle (sda1, sda2, sdb1 gibi) karşınıza gelirler.

Ubuntu'da, bilgisayarınızdaki mevcut sabit disk bölümlerine, USB bellek, CD/DVD gibi bilgisayarınıza bağlı tüm depolama ortamlarına, Nautilus dosya yönetisi arayüzünde sol taraftaki "Aygıtlar" bölümünden kolayca ulaşabilirsiniz ve sistemden kaldırabilirsiniz. Ayrıca tüm bu depolama ortamlarına dosya sisteminde /mnt veya /media dizinleri üzerinden de erişebilirsiniz.

Açılışta şifre girmeden nasıl otomatik kullanıcı girişi yapabilirim?

Ubuntu kurulumunda kullanıcı tanımlama aşamasında otomatik kullanıcı girişi yapabilme ile ilgili bir seçenek vardır. Eğer bu seçeneği işaretlemediyseniz daha sonra Sistem Ayarları üzerinden de gerçekleştirebilirsiniz. Bunun için "Sistem Ayarları > Kullanıcı Hesapları > Kilidi Aç" yolunu izleyip “Otomatik Giriş” seçeneğini "Açık" hâle getiriniz.

Num Lock'un açılışta otomatik açılmasını istiyorum, nasıl yapabilirim?

Nümerik tuş takımını açmaya yarayan Num Lock tuşunun bilgisayar açılışında otomatik olarak açılmasını istiyorsanız ayrıtılı bilgi için lütfen Num Lock'un açılışta otomatik açılmasını sağlamak maddesine bakınız.

RAR biçimindeki dosyaları nasıl açabilirim?

RAR biçimindeki dosyalarını açabilmek için ve RAR biçiminde arşivleme yapabilmek için sisteminizde rar isimli paketin kurulu olması gereklidir. Eğer kurulu değilse Ubuntu Yazılım Merkezi'ni açın. Arama kutucuğunu kullanarak "rar" isimli paketi kurun. Bu paketi kurduktan sonra artık sağ tıklama menüsü üzerinden .rar biçimli dosyaları açabilirsiniz ve .rar biçiminde arşivleme yapabilirsiniz.

Ubuntu (seçke) menüsünde geçmiş kayıdı tutulmasını istemiyorum, nasıl yapabilirim?

Masaüstünde sol üst köşedeki Ubuntu düğmesi seçke menüsü olarak adlandırılmakktadır. Seçke menüsüne girdiğinizde son açtığınız tüm dosyaların listelendiğini göreceksiniz. Bilgisayarınızı birden fazla kişi kullanıyorsa geçmiş kayıtlarının tutulmasını istemeyebilirsiniz. Seçke menüsündeki tüm geçmiş bilgilerini silmek ve isterseniz yeni kayıtlar tutulmasını engellemek için "Sistem Ayarları > Gizlilik" yolunu izleyin.

Karşınıza gelen pencerede önce "Dosyalar ve Uygulamalar" sekmesine geçin. Burada önce "Kullanım Verisini Sil" düğmesine tıklayarak geçmiş kayıtlarını temizleyin. Geçmiş kayıtlarının tutulmasını tamamen engellemek için aynı sekmede yer alan ilgili düğmeyi kapalı konumuna getirin. İsterseniz kayıt tutulmasını tamamen engellemek yerine burada yer alan diğer seçenekleri kullanarak, hangi tür dosyaların kayıtlarının tutulacağını belirleyebilirsiniz.

DNS adreslerini nasıl değiştirebilirim?

DNS ayarlarını istereniz sadece kullandığınız bazı ağlar için değiştirebileceğiniz gibi tüm sistem genelinde de değiştirebilirsiniz.

Konu ile ilgili detaylı bilgi edinmek için DNS adreslerini değiştirmek maddesine bakınız.

Dosya yöneticisinde adres (konum) çubuğu nasıl açılır?

Nautilus dosya yöneticisinde görüntülemekte olduğunuz dizinin konumu, resimdeki gibi tıklanabilir düğmeler olarak gösterilmektedir. Bu düğmeler, dosya yöneticisinde gezinirken alt ve üst klasörlere daha hızlı bir şekilde erişmenizi sağlar.

Eğer adres çubuğunda gerçek adres bilgisini görmeye ihtiyacınız olursa bunun için klavyeden (Ctrl + L) yapabilirsiniz ya da "Git" menüsünde yer alan "Konum" seçeneğine tıklayabilirsiniz.

Öntanımlı program - dosya ilişkilerini nasıl değiştirebilirim?

Ubuntu'da bir ses, video ya da resim dosyasının öntanımlı olarak hangi programla açılacağını ayarlamak için şöyle bir yol izleyebilirsiniz. Örneğin MP3 dosyalarını VLC media player ile ilişkilendirmek istiyorsanız herhangi bir MP3 dosyasına sağ tıklayıp "Özellikler > Birlikte" Aç yolunu izleyin ve oradaki listeden VLC media player'ı seçip "Öntanımlı olarak ayarla" düğmesine tıklayın.

Artık .mp3 uzantısına sahip tüm dosyalarınız öntanımlı olarak VLC player ile açılacaktır. Eğer .mp3 biçimi dışında farklı uzantılara sahip ses dosyalarınız varsa (.wav , .ogg gibi) o dosya türlerini de aynı şekilde VLC player ile ilişkilendirebilirsiniz.

Çeşitli sorunlar ve çözümleri

Nedir bu uçbirim, konsol, terminal ?

Linux'da, grafiksel masaüstü ortamını terk etmeden bir pencere üzerinden komutlar girmeye yarayan komut satırı pencereleri uçbirim, konsol ya da terminal gibi isimlerle anılmaktadır. Masaüstü kullanıcılarına hitap eden bir işletim sistemi olan Ubuntu'da komut satırı araçlarının kullanılmasına genel olarak gerek yoktur. Ancak bazı durumlarda komut satırı kullanmaya zorunlu olarak ihtiyaç duyulabilir. Örneğin bir hatanın tespiti için ve çözümlenmesi için komut satırı kullanmak zorunlu olabilir.

Ubuntu'da komut satırına erişmek için Uçbirim ismiyle anılan bir uygulama (orijinal adıyla "GNOME Terminal") yüklü gelmektedir. Uçbirimi açmak için klavyeden doğrudan (Ctrl+Alt+T) tuş bileşimini kullanabilirsiniz ya da seçke menüsünde arama kutucuğuna uçbirim yazıp aratabilirsiniz. Uçbirimi kullanabilmek için temel bir kaç püf noktayı öğrenmeniz gereklidir, bunun için bkz. Uçbirim.

Çalışan süreçleri nasıl görüntüleyebilir ve sonlandırabilirim?

Sistemde çalışan süreçleri görüntülemek ve cevap vermeyen bir işlemi sonlandırmak için Ubuntu ile birlikte gelen Sistem Gözlemcisi programı kullanılmaktadır. Cevap vermeyen bir programı Sistem Gözlemcisi arayüzünü açarak sonlandırabileceğiniz gibi bunun yerine xkill komutuna bir kısayol tanımlayarak çok daha pratik bir şekilde programları sonlandırabilirsiniz. "xkill" kullanıldığında fare imleci bir çarpı işareti şeklini alır. Bu çarpı işareti ile istediğiniz pencereye tılayarak o programı anında sonlandırabilirsiniz. Ayrıntılı bilgi için bkz. Sistem Gözlemcisi.

xkill'i Alt + F2 komut satırına yazarak kullanabileceğiniz gibi bu komut için bir kısayol da tanımlayabilirsiniz (mesela Ctrl + Alt + Gerisil gibi). Bunun için "Sistem Ayarları > Klavye > Kısayollar > Özel Kısayollar" yolunu izleyin ve orada (+) (ekle) simgesine tıklayın. Açılan kutucukta “Adı” bölümüne herhangi bir şey yazabilirsiniz. Mesela "Sonlandırıcı" yazın, “Komut” kısmına ise "xkill" yazıp "Uygula" tuşuna basın. Ardından "Devre dışı" yazan yere çift tıklayarak "Yeni Kısayol" ibaresini ortaya çıkarın ve son olarak, kullanmak istediğiniz kısayola klavyeden tıklayın.

Masaüstüme ulaşamazsam sistemimi ve verilerimi nasıl kurtarabilirim?

Ubuntu'yu kullandıktan bir süre sonra örneğin kritik güncellemeleri yüklerken elektrik kesintisinin yaşanması sonrasında ya da ekran kartı sürücülerine elle müdahale ettikten sonra Ubuntu masaüstüne ulaşamayabilir. Ayrıca nadiren de olsa düzgün bir şekilde tamamlanan "çekirdek güncellemesi" gibi kritik bir güncellemeden sonra bilgisayarı yeniden başlattığınızda masaüstüne ulaşılamama gibi bir durumla karşılaşılabilir. Bu gibi durumlarda, bilgisayar açılışında işletim sistemi seçme ekranındayken (yani GRUB menüsü ekranındayken) "Advanced options for Ubuntu" seçeneği kullanılarak Ubuntu'nun sunduğu kurtarma seçeneklerine ulaşılabilirsiniz. Kurtarma seçeneklerinin kullanımı hakkında detaylı bilgi için bakınız: Ubuntu'da sistem kurtarma

Bilgisayarı her açtığımda bir hata iletisi alıyorum, nasıl kurtulabilirim?

Ubuntu'yu açtığınızda ya da sonrasında herhangi bir hata iletisi aldığınızda, hata bildirim kutusunda yer alan “Detaylar” düğmesine tıklayarak hangi programların hata verdiği hkkında bilgi alabilirsiniz. Sisteminizde ciddi bir sorun olmadığı halde tekrar edip duran hata iletilerinden kurtulmak için Uçbirim'de alttaki komutu kullanmayı deneyebilirsiniz. Bu komut, sistemde hata kayıtlarının tutulduğu dizinin içeriğini silerek temizlemektedir.

sudo rm /var/crash/*

Eğer bu komutu kullanmanıza rağmen aynı hata iletileri gelmeye devam ederse, hata bildirilmlerini tamamen kapatma yoluna gidebilirsiniz. Bunun için öncelikle alttaki komutu girin;

gksu gedit /etc/default/apport

devamında açılan dosya içinde "enabled=1" yazan yerdeki 1 değerini 0 yapın, dosyayı kaydederek kapatın.

NTFS biçimli disk bölümlerime ulaşamıyorum, nasıl çözebilirim?

Aynı bilgisayarda Windows ve Ubuntu kurup kullanıyorsanız, bazen Windows'u kullanırken elektrik kesintisi, reset düğmesine basma vb. bir sebeple Windows'u düzgün kapatmadığınız bir oturumdan sonra Ubuntu'yu açıp NTFS biçimli disk bölümlerine erişmek istediğinizde erişiminizin engelleyen bir ileti ile karşılaşırsınız, bu normal bir durumdur.

Bu gibi durumlarda çözüm için bilgisayarı yeniden başlatıp Windows'u açıp normal bir şekilde kapatın. Bunu yaptığınızda sorun kendiliğinden ortadan kalkacaktır.

Benzer şekilde Windows üzerinde çalışırken NTFS biçimli bir taşınabilir USB diski güvenli kaldırmak yerine doğrudan USB kablosunu çekerseniz ve sonrasında bu aygıtı Ubuntu'da açmayı denerseniz yine aynı sorunla karşılaşırsınız. NTFS biçimli taşınabilir disk eğer bir başka bilgisayarda düzgün olmayan bir biçimde kaldırılmışsa ve elinizde hali hazırda Windows yüklü bir makine yok ise bu durumda NTFS biçimli disklerde erişim sorununun giderilmesi belgesinde anlatılan şekilde komutlar aracılığıyla sorunu çözebilirsiniz.

"Erişim hatası, işleme izin verilmiyor" hatası alıyorum, nasıl çözebilirim?

Eğer Nautilus dosya yöneticisi üzerinde bir yerden başka bir yere dosya taşıma/kopyalama yapmaya çalışıyor ve bu hatayı alıyorsanız Nautilus dosya yöneticisini şu şekilde açın: Uçbirim komut satırı penceresini açın ve sudo nautilus komutunu verin.

Bu işlemi yaptığınızda yetkili kullanıcı haklarıyla donatılmış bir Nautilus dosya yöneticisi penceresi açılacaktır. Yapmak istediğiniz işlemi bir de bu pencere üzerinden yapmayı deneyin. Bu arada bu pencere üzeriden istediğiniz dizinlerin erişim haklarını da değiştirebilirsiniz.

Çöp kutusunu boşaltırken erişim hatası alıyorum

Bu durumda Uçbirim komut satırı penceresini açın ve alttaki komutu girin (Uyarı: rm komutunu uygularken çok dikkatli olun, aksi takdirde istemediğiniz dosyaları silmek gibi bir durumla karşı karşıya kalabilirsiniz.)

sudo rm -rf ~/.local/share/Trash/files/*

DVD'den kopyaladığım dosyalar kilitli, kilidi nasıl kaldırırım?

Bu bir yetki sorunudur, bu sorunu aşabilmek için chmod komutu kulanılmalıdır.

DVD'den kopyaladığınız dosyaları kulanabilmeniz için; Uçbirim komut satırı penceresini açın ve şu komutu verin;

sudo chmod 777 -R /kilitli/dosyaların/bulunduğu/konum

Chmod komutu hakkında detaylı bilgi için bkz. Chmod komutu kullanımı.

Kullanıcı parolamı unuttum, ne yapabilirim?

• Ubuntu'yu kurtarma modunda çalıştırın. Bunun için bilgisayar açılışında GRUB menüsündeki 2. seçenek olan "Ubuntu için gelişmiş seçenekler" seçeneğini kullanın, ardından gelen ekranda en üstteki "Kurtarma Kipi" seçeneğini kullanarak devam edin. Sonraki gelen ekranda "root" seçeneğini kullanarak yetkili kullanıcı komut satırınıa girin.

• Aşağıdaki komutu yazın (Not: Yeni parolanızı yazarken, parolanız nokta olarak bile gözükmeyecektir, bu normaldir, siz yeni parolanızı yazıp enter tuşuna tıklayın).

mount -o rw,remount /
passwd KULLANICI_ADINIZ

Örneğin "passwd ahmet" gibi.

• Yeni şifreniz ayarlandı, artık reboot komutunu girerek bilgisayarı yeniden başlatabilirsiniz.

Diğer

Windows'u yeniden kurduktan sonra, açılış menüsü kayboldu, Ubuntuya ulaşamıyorum!

Eğer Windows yüklü bir bilgisayarda ikinci bir işletim sistemi olarak Ubuntu yüklediyseniz; Ubuntu'ya dokunmadan Windows'u her yeniden kurduğunuzda (formatladığınızda) bilgisayar açılışındaki işletim sistemi ekranı ortadan kaybolacak ve doğrudan doğruya Windows açılacaktır. Bu gibi durumlarda işletim sistemi seçme ekranını geri getirerek Ubuntu'ya ulaşabilmek için GRUB açılış önyükleme yazılımını onarmanız gerekecektir. Ayrıntılı bilgi için bakınız: Grub önyükleyicisini onarmak.

Açılıştaki Windows seçeneğini nasıl öntanımlı seçenek haline getirebilirim?

Windows ve Ubuntu'nun yüklü olduğu bilgisayarlarda açılışda işlsetim sistemi seçme ekranında (GRUB menüsünde) 10 saniye boyunca herhangi bir tuşa basmadığınızda öntanımlı olarak Ubuntu açılır. Eğer öntanımlı olarak Windows'un açılmasını isterseniz ve ayrıca açılıştaki bekleme süresini değiştirmek isterseniz bu konular hakkında Grub açılış menüsü seçeneklerini değiştirmek sayfasından bilgi alabilirsiniz.