SSS

Proje hakkında

Ubuntu nedir?

Ubuntu, Linux çekirdeğini temel alarak geliştirilen açık kaynak kodlu özgür ve ücretsiz bir işletim sistemidir.

Bir başka deyişli Ubuntu, bir GNU/Linux dağıtımıdır. Dağıtım, GNU/Linux tabanlı işletim sistemleri için kullanılan bir terimdir. Dağıtımlar farklı masaüstü yöneticileri ile çalışmaktadır. Kullanılan depolar, terminal komutları ve uygulamalar farklılıklar göstermektedir. Dağıtımlar ile ilgili ayrıntıları Linux Dağıtımları maddesinden inceleyebilirsiniz.

Ücretli midir?

Hayır, Ubuntu ücretsiz olarak indirilebilir ve kurulabilir. Ayrıca Ubuntu ve beraberinde gelen yazılımlar açık kaynak kodlu ve özgürdür.

Türkçe desteği var mı?

Ubuntu'nun %99'luk kısmı Türkçe dil desteğine sahiptir. Ana sistem hariç Ubuntu ile gelen uygulamaların da bir çoğu Türkçe dil desteğine sahiptir. Ubuntu kurulumu sırasında dil paketlerinin alımını atladıysanız Sistem > Yönetim > Dil Desteği aracını kullanarak Türkçe dil desteğine ulaşabilirsiniz.

Ubuntu benim bilgisayarım için uygun mu?

Ubuntu zamanla yavaşlamayan, açılış ve kapanış süresi çok kısa bir işletim sistemidir. Düşük özellikli bilgisayarlarda bile diğer sistemlere göre çok daha rahat ve sorunsuz çalışmaktadır.
Minimum Sistem Gereksinimleri sayfasından bilgisayarınızın Ubuntu'yu çalıştırıp çalıştırmayacağını öğrenebilirsiniz.>br> Ayrıca Ubuntu türevi olan Xubuntu,Lubuntu, Netbook gibi sürümleri daha hafiftir. İçerdikleri paketler azdır ve sistem kaynaklarını fazla yormazlar. Netbook sürümü ise son zamanlarda çıkan atom işlemcili küçük netbooklar için özel olarak tasarlanmıştır.

Nasıl edinebilirim?

Buradan indirilebilir, ya da bu sayfadan ücretsiz olarak sipariş verebilirsiniz. Herhangi bir kargo ücreti dahi ödemeden ücretsiz olarak Ubuntu kapınıza kadar getirilecektir. Ayrıca Wiki sayfamızda yer alan Ubuntu CD temini kısmından ya da Ubuntu Türkiye'deki forum sayfasından CD talebinizi Ubuntu CD Temini sağlayan gönüllü dağıtıcılarına iletebilirsiniz.

Genel kullanım

Ubuntu'yu yükledikten sonra Kurulumdan Sonra Yapılması Gerekenler bölümünü okuyabilirsiniz. Ayrıca Acemiler için ilk durak sayfasını inceleyerek zaman zaman aklınıza takılacak pek çok sorunun cevabını bulabilirsiniz.

Programlar nasıl kurulur?

Ubuntu Yazılım Merkezi

Ubuntu'da programlar "Ubuntu Yazılım Merkezi" aracılığıyla temin edilirler ve kurulurlar. Yeni bir programa ihtiyaç duryduğunuzda yapmanız gereken Ubuntu Yazılım Merkezi'ni açıp istediğiniz programı seçip "Kur" düğmesine tıklamaktır. "Kur" düğmesine bastığınızda program İnternetten idirilir ve otomatik olarak kurulur. Ubuntu depoları oldukça zengindir, 35.000'den fazla paket barınıdırır.

Program kurulumu konusunda diğer yöntemler hakkında bilgi almak isterseniz Bir yazılım kurmak maddesine bakabilirsiniz.

Donanımlar nasıl tanıtılır?

Ubuntu'da donanım tanıma işlemleri genellikle otomatik olarak yapılır. Çünkü Linux çekirde bünyesinde binlerce çeşit donanıma uygun sürücü paketlerini bünyesinde barındırımaktadır. Yani Ubuntu2yu kurduğunuzdan ses kartınızdan web kamerasına kadar hemen hemen tüm donanımlarınızın otomatik olarak tanınarak kullanıma hazır hale gelmesi beklenir. Otomatik tanınmayan veya sorunlu çalışan herhangi bir donanımınız olursa onun için bazı ek ayarlar yapmanız gerekebilir.

Sorun çıkartabilecek bazı donanımlar:

• Grafik Kartları: Sorun yaşatmasa da 3B desteği için sürücü kurmanız gerekebilir. Bunun için yapmanız gereken "Sistem Ayarları > Ek Sürücüler" yolunu izleyerek Ubuntu'nun önerdiği paketleri kurarak yöndergeleri takip etmektir.
• Ses Kartları:Nadir de olsa tanınmayanlar için bir kaç şey yapmak zorunda kalabilirsiniz, yine forumda arama yapmanız yararınıza olacaktır.
• Kablosuz Ağ kartları: Doğrudan tanınmadıysa muhtemelen sürücüsünü bulabileceksiniz.
• Kameralar: Bazıları doğrudan çalışsa da bazıları ne yazık ki asla çalışmayacaklardır. Forumdaki başlıkları kontrol edebilirsiniz.
• Yazıcılar/Tarayıcılar: Bazıları doğrudan (takar takmaz) çalışsa da bazıları (çok daha az sayıda) ne yazık ki çalışmayacaklardır. Forumdaki başlıkları kontrol edebilirsiniz.

Bütün bunların üzerine en güzel deneme yolu Ubuntu'yu indirip Çalışan CD olarak bir denemektir.

Şifre girmeden nasıl otomatik kullanıcı girişi yapabilirim?

Ubuntu kurulumunda kullanıcı tanımlama aşamasında otomatik kullanıcı girişi yapabilme ile ilgili bir seçenek vardır eğer bu seçeneği işaretlemediyseniz daha sonra Sistem Ayarları üzerinden de gerçekleştirebilirsiniz. Bunun için Sistem Ayarları > Kullanıcı Hesapları > Kilidi Aç yolunu izleyip “Otomatik Giriş” seçeneğini Açık hale getiriniz.

Num Lock'u açılışta otomatik açmak

Otomatik kullanıcı girişi yapmayı aktivleştirdiyseniz masaüstünü açtığınızda Num Lock'un otomatik olarak açılmasını sağlamak için "Sistem Ayarları > Klavye Düzeni > Seçenekler > Çeşitli uyumluluk seçenekleri" yolunu izleyin ve orada yer alan Default numeric keypad keys seçeneğini açık hale getirin. Bu yaptığınız işlem, kullanıcı girişi yapıldıktan sonra Num Lock tuşunu açık hale getirmektedir.

Eğer otomatik kullanıcı girişi yapmıyorsanız yani açılışta parola girme ekranını kullanıyorsanız bu ekrandayken Num Lock'un otomatik açılması için ise biraz uğraşmanız gerek, bakınız: https://help.ubuntu.com/community/NumLock

Sorunlu bir pencereyi ya da programı nasıl sonlandırabilirim?

Sistemde çalışan süreçleri görüntülemek Ubuntu ile birlikte "Sistem Gözlemcisi" programı kullanılmaktadır. Cevap vermeyen bir programı Sistem Gözlemcisi arayüzünü açarak sonlandırabileceğiniz gibi bunun yerine xkill komutuna bir kısayol tanımlayarak çok daha pratik bir şekilde programları sonlanıdırabilirsiniz. Xkill kullanıldığında fare imleci bir çarpı işareti şeklini alır. Bu çarpı işareti ile istediğiniz pencereye tılayarak o programı anında sonlandırabilirsiniz. Xkill'i elbette komut satırı üzerinden kullanmak hiç de pratik olmayacaktır. Bu yüzden xkill komutu için herhangi bir kısayol tanımlamalısınız (mesela Ctrl + Alt + Gerisil gibi). Bunun için "Sistem Ayarları > Klavye > Kısayollar > Özel Kısayollar" yolunu izleyin ve orada (+) (ekle) simgesine tıklayın. Açılan kutucukta “Adı” bölümüne herhangi bir şey yazabilirsiniz mesela "Sonlandırıcı" yazın, “Komut” kısmına ise xkill yazıp Uygula tuşuna basın. Ardından "Devre dışı" yazan yere çift tıklayarak "Yeni Kısayol" ibaresini ortaya çıkarın ve son olarak, kullanmak istediğiniz kısayola klavyeden tıklayın.

İsterseniz Sistem Gözlemcisi için de bir kısayol tanımlayabilirsin. Bunun için kısayol tanımlayacağınız komut şudur: gnome-system-monitor

Dosya yöneticisinde adres (konum) çubuğu nasıl açılır?

Nautilus dosya yöneticisinde görüntülemekte olduğunuz dizinin konumu, resimdeki gibi tıklanabilir düğmeler olarak gösterilmektedir. Bu düğmeler, dosya yöneticisinde gezinirken alt ve üst klasörlere daha hızlı bir şekilde erişmenizi sağlar.

Eğer adres çubuğunda gerçek adres bilgisini görmeye ihtiyacınız olursa bunun için klavyeden (Ctrl + L) yapabilirsiniz ya da "Git" menüsünde yer alan "Konum" seçeneğine tıklayabilirsiniz.

DNS adreslerini nasıl değiştirebilirim?

DNS adreslerini değiştirmek isterseniz masaüstünde sağ üst tarafta bulunan İnternet bağlantı simgesine tıklayın ve orada en alttaki seçenek olan "Bağlantıları Düzenle..." seçeneğine tıklayın. Açılan pencerede Kablolu ve Kablosuz sekmeleri üzerinden kullandığınız bağlantının üzerine gelin ve "Düzenle" düğmesine tıklayın. Açılan pencerede "IPv4 Ayarları" seçeneğine gelin, resimdeki pencere karşınıza gelecektir.

Burada "Yöntem:" seçeneğini "Sadece Otomatik (DHCP) Adresler" olarak değiştirin ve "DHCP Sunucuları:" kısmına, kullanmak istediğiniz DNS adreslerini yazın.

Ubuntu menüsünde geçmiş kayıdı tutulmasını istemiyorum, nasıl englelleyebilirim?

Ubuntu uygulama başlatma menüsünde dizinler ile ilgili kısma girdiğinizde, son açtığınız tüm dosyaların listelendiğini göreceksiniz. Bilgisayarınızı birden fazla kişi kullanıyorsa geçmiş kayıtlarının tutulmasını istemeyebilirsiniz. Uygulama başlatma menüsündeki geçmiş bilgilerini silmek ve isterseniz yeni kayıtlar tutulmasını engellemek için Activity Log Manager programını kullanabilirsiniz. Bu program Zeistgesit deposununda yer aldığından bu depoyu yazılım kaynaklarına eklemelisiniz. Depoyu sisteme eklemek ve yazılımı kurmak için Uçbirimi açın ve sırasıyla aşağıdaki komutları giriniz.

NOT: sudo komutu kullanıldıktan sonra kullanıcı parolanızı girmeniz istenecektir. Parolanızı yazarken klavyeniz sanki çalışmıyormuş gibi ekranda hiç bir değişiklik olmaz. Siz şifrenizi yazın ve Enter tuşuna tıklayın.

sudo add-apt-repository ppa:zeitgeist/ppa
sudo apt-get update
sudo apt-get install activity-log-manager

Programı açıp önce geçmiş kayıtlarını temizleyin. Geçmiş kayıtlarının tutulmasını tamamen engellemek isterseniz resimde görülen “Logging Active” düğmesine tıklayarak “Logging Stopped” konumuna getirin. İsterseniz kayıt tutulmasını tamamen engellemek yerine Aplications ve Files sekmeleri içinde yer alan seçenekleri kullanarak, hangi tür dosyaların ve hangi sabit disk bölümlerinin kayıtlarının tutulacağını belirleyebilirsiniz.

Paneli nasıl özelleştirebilirim?

Dosya:Baslaticiya ekle.png Panele yeni simge eklemek

Dosya:Siralama degistir.png Simgelerin kaydırılması

Uygulama başlatma paneline yeni bir uygulama ya da bir dizin simgesini eklemek için program açıkken panelde ortaya çıkan simgesine sağ tıklayıp "Başlatıcıda Tut" seçeneğini işaretlemeniz yeterlidir.

Paneldeki simgelerin sıralamasını değiştirmek için ise yerini değiştirmek istediğiniz bir simgeye sağ tıklayıp fareyi hareket ettirmeden bir iki saniye bekleyin. Artık bu simgeyi panelde istediğiniz yere sürükleyip bırakabilirsiniz.

Öntanımlı program - dosya ilişkilerini nasıl değiştirebilirim?

Ubuntu'da bir ses, video ya da resim dosyasının öntanımlı olarak hangi programla açılacağını ayarlamak için şöyle bir yol izleyebilirsiniz. Örneğin MP3 dosyalarını VLC player ile ilişkilendirmek istiyorsanız herhangi bir MP3 dosyasına sağ tıklayıp Özellikler > Birlikte Aç yolunu izleyin ve oradaki listeden VLC player'ı seçip Öntanımlı olarak ayarla düğmesine tıklayın.

Artık .mp3 uzantısına sahip tüm dosyalarınız öntanımlı olarak VLC player ile açılacaktır. Eğer .mp3 biçimi dışında farklı uzantılara sahip ses dosyalarınız varsa (.ogg , .wav gibi) o dosya türlerini de aynı şekilde VLC player ile ilişkilendirebilirsiniz.

Diskleri nasıl açılışta otomatik bağlayabilirim?

Bağlanmak (İng. Mount) demek kısacası, bir disk bölümünün kullanıma hazır hale gelmesi demektir. Linux dağıtımlarında sabit disk bölümleri genellikle bilgisayar açılışında otomatik olarak bağlanmaz, kullanıcı bilgisayarı açıktan sonra dosya yöneticisi üzerinden (yani klasörler üzerinden) bir disk bölümüne tıkladığı anda tıkladığı anda o disk bölümü sisteme otomatikman bağlanır. Bu açıdan baktığınızda kullanıcıların bu konuda yapması gereken herhangi bir işlem yoktur. Ancak dosyalarınızı kullanıcı ev dizini dışında bir yerde mesela başka bir disk bölümü içinde bulunduyorsanız bu durumda şöyle bazı küçük sıkıntılarla karşılaşabilirsiniz; esela müzik dosyalarınız başka bir disk bölümü içinde ise Banshee ya da Audacious gibi bir müzik çaları açıp mevcut şarkı listenizdeki bir şarkıya tıklayarak çalmak istediinizde şarkı çalmayacaktır, çalması için dosya yöneticisi üzerinden o disk bölümüne bir kez tıklanmış olması gerekir. Bu sıkıntıyı aşmak için o disk bölümünü açılışta otomatik olarak bağlanacak şekilde ayarlamalısınız. Herhangi bir disk bölümünü bilgisayar açlışında otomatik olarak bağlanmasını sağlamak için Storage Device Manager programını kullanabilirsiniz (Türkçesiyle Depolama Aygıtları Yöneticisi, paket adı “pysdm”dir).

Programı açıp sol taraftan, disk bölümünü seçin ve sağ taraftaki Assistant düğmesine tıklayın.

Açılan pencerede resimde görüldüğü gibi "The file system is mounted at boot time" seçeneğini işaretleyip "Mount file system in read-only mode" seçeneğinin yanında işaret varsa kaldırın. (Kaynak: [1])

Antivirüs programı kullanmalı mıyım?

Zararlı yazılımların UNIX ve Linux sistemlerin mimarisinden kaynaklanan nedenlerden dolayı sistemler arasında yayılması oldukça güçtür. Eğer bilgisayarınızı bir e-posta sunucusu olarak kullanmıyorsanız bir antivirüs yazılımı kullanmanıza gerek yoktur. Konu hakkında detaylı bilgi edinmek isterseniz Antivirüs kullanmaya gerek var mı? belgesine bakabilirsiniz.

CD'den kopyaladığım dosyalar kilitli, kilidi nasıl kaldırırım?

Bu bir yetki sorunudur, bu sorunu aşabilmek için chmod komutu kulanılmalıdır.

CD'den kopyaladığınız dosyaları kulanabilmeniz için, uçbirimde şu komutu vermelisiniz;

sudo chmod 777 -R /nerde

Örneğin:

sudo chmod 777 -R /home/kulanıcı adı/Masaüstü

Dosya isimlerini yazarken büyük harf-küçük harf ayrımına dikkat etmelisiniz.

Detaylı bilgi için Chmod Komutu Kullanımı‎.

Kullanıcı parolamı unuttum, ne yapabilirim?

a. Sisteminizi Kurtarma Modunda (Recovery Mode) (Grub menüsündeki 2. seçenek) yeniden başlatın. Uçbirim (Terminal) seçin;

b. Aşağıdaki komutu yazın;

passwd KULLANICI_ADINIZ
örnek;|passwd btermeli

Not: Yeni parolanızı yazarken, parolanız nokta olarak bile gözükmeyecektir.

c. Tekrar aşağıdaki kodu yazın

reboot

(Kaynak: Btermeli'nin Ubuntu-tr Forumundaki anlatımı [2]. Dış Kaynak: [3] )

Ubuntu'yu nasıl özelleştirebilirim?

Ubuntu'yu bir çok program yardımıyla kişisel zevkinize göre kolayca özelleştirebilirsiniz.
Masaüstüne sağ tıklayarak Masaüstü Arkaplanını Değiştir seçeneğinden duvar kağıdınızı, dosya ve pencere görüntüleme temanızı, kullanmak istediğiniz yazı tipini ve diğer standart görünüm özelliklerini değiştirebilirsiniz.
Üstte ve altta standart olarak yer alan panellerin üzerine sağ tıklayarak Panele Ekle seçeneği yardımıyla panele yeni uygulamalar ve kısayollar ekleyebilir, Panel Özellikleri kısmından panele bir fon resmi atayabilir, rengini değiştirebilir ya da saydamlaşmasını sağlayabilirsiniz. Ayrıca Ubuntu için kullanım kolaylığı ve görsellik sağlayan bir çok farklı panel programı bulunmaktadır.
AWN ,Cairo-Dock , Dockbarx ve Docky bunlardan bazılarıdır.

Ayrıca Ubuntu ile standart işletim sistemleri ile görmeye alışık olmadığınız özel efektleri ve animasyonları aktif hale getirebilirsiniz.
Konu hakkında detaylı bilgi için Compiz Fusion maddesine bakabilirsiniz.
Ubuntu kullanıcılarının paylaştığı ekran görüntüleri sayfası, özelleştirme hakkında daha fazla fikir sahibi olmanızı sağlayacaktır.

Diğer

Windows kurulumu sonrasında açılış sistemini (GRUB) onarmak

Eğer Ubuntu yüklü bilgisayarınzda sabit diskinizin bir bölümüne Windows kuracak olursanız ya da Windows'u kaldırıp yeniden kuracak olursanız bilgisayar açılışındaki işletim sistemi ekranı ortadan kaybolacak ve doğrudan doğruya Windows açılacaktır. Bu gibi durumlarda işletim sistemi seçme ekranını geri getirmek için GRUB açılış önyükleme yazılımını onarmanız gerekecktir.

Grub'u onarmak için Boot Repair Disk isimli Linux tabanlı çalışan CD'yi kullanabilirsiniz. Bunun için Boot Repair Disk kalıp dosyasını indirin (350 MB), indirdiğiniz kalıbı CD'ye yazdırın. Ve bilgisayarı bu CD'den çalıştırarak açın. Çalışan CD'nin masaüstü açıldıktan bir-iki dakika sonra bir pencere açılacak ve Grub'u onarmak isteyip istemediğinizi soracaktır. Bu seçeneği kullanara Grub'u yükleyebilirsiniz.

Açılış ekranı (GRUB) seçeneklerini değiştirmek

Eğer bilgisayarınızda Ubuntu'dan başka ikinci bir işletim sistemi daha kullanıyorsanız (Windows ve Ubuntu gibi) hangi işletim sisteminin öntanımlı olarak açılacağını belirlemek için ya da açılıştaki bekleme süresini ayarlamak için Ubuntu Yazılım Merkezinden Başlangıç Yöneticisi (startupmanager) programını indirip kullanabilirsiniz.