Zekr

Zekr, Kur'an âyetlerini ve bunların tercümelerini görüntüleme, arama ve dinleme yapan açık kaynak kodlu bir programdır. Projenin hedefi uluslararası, açık kaynaklı ve platformdan bağımsız bir uygulama olmaktır.

Genel özellikler

Zekr, bir çok farklı Kur'an çevirisinin, temanın, Kur'an tilavetinin programa eklenmesine imkân vermektedir. Ayrıca âyetlerin nüzul nüzul tertibine göre sıraya dizilmesine ve farklı sayfalandırma ölçütlerine göre sayfalara bölünmesine izin vermektedir.

Zekr'in 0.7.5 sürümünden itibaren, farklı Kur'an çevirileri içerisinde arama yapabilmektedir. Bunun yanında Kur'an âyetlerini farklı tercihlere göre sayfalandırabilmektedir.

Program gelişmiş arama özelliklerine sahip olup bütün aramalar hem Kur'an metninde hem de çeviri metninde yapılabilmektedir. Arapça aramalarda kelimelerin köklerine göre arama imkânı vardır. Yine aramalar Kur'an'ın bütün sûreleri üzerinde yapılabildiği gibi istenilen surenin istenilen âyetleri üzerinde de yapılabilmektedir.

Görüntüleme

Programda istenilen sûrenin istenilen âyetini görüntülemek için birden fazla imkân sunulmuştur. Genişletilebilir gezinti (navigasyon) panelinde sûre listesi ile gezinti düğmeleri bulunmaktadır. Ayrıca âyet görüntüleme panelinde de sûre, âyet veya sayfa numaralarını belirterek görüntüleme yapmak mümkündür. Ayrıca Git menüsünde Kur'an'ın sûre, cüz, hizip, sayfa, secde âyeti gibi okuyucu açısından hızlı ulaşılması istenen bölümlerine çabuk ulaşma imkânı da sunulmuştur. Bir de istenilen âyetlere belirteç (yer imi) koymak mümkündür.

Tilavet

Program Okuma menüsü ve özel bir Okuyucu paneli sayesinde, sunmuş olduğu bazı Kur'an tilavetlerini dinleme imkânı da vermektedir. Tilavetler online (çevrimiçi) olarak dinlenebildiği gibi tilavet paketi eklemek suretiyle offline (çevrimdışı) olarak ta dinlenebilmektedir. Ayrıntılar için Tilavet ekleme bölümüne bakınız. Ayrıca ezber yapanlar için ayetlerin kaç kez okunacağı ve bu okuyuşlar arasında ne kadar fasıla verileceği de ayarlanabilmektedir. Öte yandan günlük olarak düzenli okuma yapmaya yardımcı olmak üzere okuma miktarı cüz, sure, hizip, sayfa, âyet gibi kriterlerle sınırlandırılabilmektedir.

Arama

Arama sonucu ortaya çıkan listelerde ayetler dört farklı kritere göre sıraya konulabilir. İlişkisel sıralamada âyetler birbirlerine benzerliklerine göre sıraya dizilir. Mushaf sıralamasında âyetler mushaftaki tertibe göre listede yer alır. Nüzûl sıralamasında âyetler Muhammed'e vahyediliş sırasına göre dizilirler. Âyet uzunluğu sıralamasında ise âyet içindeki harf sayısına göre sıraya dizilir.

Yükleme

• Sistem -> Yönetim -> Yazılım Kaynakları'nı kullanarak ek paketleri yükleyin. Ana, Evrensel, Evrensel olmayan depoları denetleyin. Bu depolar sun-java, bazı ek yazıtipleri ve flash eklentilerini almak için gereklidir. Paket tamponunu güncellemek için uçbirimde şu komutu çalıştırın:

Görevi: güncellemeleri gerçekleştirir

sudo apt-get update

Not: Bu komutu çalıştırmak güncellemelere bağlı olarak birkaç dakika hatta saat sürebilir.

• Kur'an Tilaveti özelliğini etkinleştirmek ve ek yazıtiplerini kurmak için şu komutları çalıştırın:

sudo apt-get install flashplugin-nonfree<br>
sudo apt-get install ttf-farsiweb

Uygun Java JRE yükleme

• Eğer Ubuntu 10.04 veya daha yeni bir sürüm kullanıyorsanız, önce Sun JRE'yi şöyle yükleyin:

sudo add-apt-repository "deb http://archive.canonical.com/ lucid partner"<br>
sudo apt-get update<br>
sudo apt-get install sun-java6-jre

• Şu komutu çalıştırın:

sudo update-java-alternatives -l

burada kullanılabilir Java sürümlerini göreceksiniz. Örneğin şuna benzer çıktı görebilirsiniz:

java-1.5.0-sun 53 /usr/lib/jvm/java-1.5.0-sun<br>
java-6-sun 63 /usr/lib/jvm/java-6-sun

• Öntanımlı Java'yı şu komutu kullanarak ayarlayın:

sudo update-java-alternatives --set java-6-sun

Not: Yukarıdaki yönergelerin Ubuntu sürümüne göre değişiklik gösterebileceğini unutmayınız.

Zekr'i yükleme

Zekr yazılımını yükleme ile ilgili iki yol vardır. Biri elle yükleme, diğeri ise Zekr Deposundan otomatik yüklemedir.

Elle yükleme

• ttf-me-quran ve ttf-sil-scheherazade, Zekr için gerekli olan iki yazıtipidir. sourceforce.net'de Zekr yazılımının altındaki Ubuntu Extras dizininden bunları indirip şu şekilde kurun:

sudo dpkg -i ttf-me-quran_[xyz].deb

Not: Buradaki [xyz], sürüm bilgisi ve yapı ayrıntılarıdır. Bunun yerine indirdiğiniz paketteki bilgiyi yazın. Buyük ihtimalle 1.003-4_all şeklinde bir yapıya sahip olacaktır.

• Uygun Java JRE yükleme bölümünde bahsedilenlerden birini uygun olarak yüklediğinizden emin olun. Eğer eksiklik olursa, yüklem esnasında Zekr düzgün olarak yapılandırılmaz.

• sourceforge.net'ten son sürümününü indirin. Makinenizin yapısına göre i386 veya amd64 paketlerinden birini alın. Ardından şu komutu kullanarak Zekr'i yükleyin:

sudo dpkg -i zekr_[xyz].deb

• Ek Kur'an tercümelerini kullanmak için Zekr Resources sayfasında istediklerinizi indirmek için şu komutu yazın:

sudo dpkg -i zekr-quran-translation-[ab]-[çevirmen]_[version]_all.deb

burada [ab], dilin ISO kotu, [çevirmen] ise tercümeyi yapan kişidir.

Zekr deposundan yükleme

Not: SADECE EĞER sürümünüz ya 'lucid', 'karmic', 'jaunty', 'intrepid' ya da 'hardy' ise bu depoyu kullanın. AKSİ TAKTİRDE Elle yükleme seçeneğini kullanın.

• Zekr deposunu eklemek için konsoldan şu komutu çalıştırın:

sudo gedit /etc/apt/sources.list

• Aşağıdaki satırlardan SADECE SİZE UYGUN OLANI işletim sisteminizdeki /etc/apt/sources.list dosyasının sonuna ekleyin.

deb http://ppa.launchpad.net/zekr/ubuntu lucid main<br> 
deb http://ppa.launchpad.net/zekr/ubuntu karmic main<br> 
deb http://ppa.launchpad.net/zekr/ubuntu jaunty main<br>
deb http://ppa.launchpad.net/zekr/ubuntu intrepid main<br>
deb http://ppa.launchpad.net/zekr/ubuntu hardy main

• Zekr ve gerekli yazıtiplerini yüklemek için, aşağıdaki komutu terminalden (uçbirimden) çalıştırın:

sudo apt-key adv --keyserver keyserver.ubuntu.com --recv-keys EF400C7C<br>
sudo apt-get update<br>
sudo apt-get install zekr ttf-me-quran ttf-sil-scheherazade<br>
sudo apt-get install ttf-farsiweb<br> 
sudo apt-get install flashplugin-nonfree

• Zekr, şu ek Kur'an tercümeleri ile birlikte gelir: Türkçe, İngilizce, Rusça, Tatarca, Persçe, Bahasa Endonezyacası, Fransızca, Hollandaca, Urduca, Boşnakça, Portekizce, İspanyolca, İtalyanca ve Almanca. Paketler zekr-quran-translation-XY-ID şeklindedir. Buradaki XY, dilin ISO kotu ve ID ise çevirinin kimliğidir. Tüm listeyi görmek için şunu çalıştırın:

apt-cache search zekr-quran-translation

Bu listeden uygun olanı seçin ve çalıştırın. Örneğin eğer Abdullah Yusuf Ali tarafından yapılan İngilizce Tercümesi için şu komutu çalıştırın:

sudo apt-get install zekr-quran-translation-en-yusufali

Meal ekleme

Öncelikle istediğiniz mealleri Zekr Resources'den indirin. Sonra Masaüstünüzdeki Uygulamalar -> Islamic Software -> Zekr yolunu takip ederek programı çalıştırın. Araçlar menüsünden Ekle ardından Meal komutuna tıklatın. Açılacak pencereden indirdiğiniz dizine (büyük ihtimalle /ev/kullanıcıadınız/İndirilenler olacak) gidin. Oradaki meal dosyalarını (.trans.zip biçimindeki) seçip, Tamam düğmesine tıklatın (Eğer birçok meali seçmek isterseniz klavyedeki Ctrl tuşuna basılı tutun). Soru adında bir diyalog penceresi karşınıza çıkacak. Buradan istediğin seçeneği işaretleyip tekrar Tamam düğmesine tıklatın. İşlemin başarıyla gerçekleştiğini belirten İleti adında bir diyalog penceresi göreceksiniz. Burada da Tamam düğmesine tıklatıp, ekleme işlemini bitirin. Eklediğiniz meali görmek için Zekr programının Görünüm menüsündeki Meal komutuna tıklatın ve ardından da istediğiniz meali seçin.

Tilavet ekleme

Bu bölüm sadece Zekr 0.7.5 beta 4 ve üst sürümler için geliştirilen *.recit.zip paketleri içindir. Eğer alt sürüm kullanıyor ve sürüm yükseltmek istiyorsanız Yükleme bölümünü okuyunuz. Bu bölümde iki tür ekleme vardır. 1.si Çevrimiçi, 2.si Çevrimdışı.

Çevrimiçi tilavet ekleme

Çevrimiçi eklenen tilavetler sadece internet bağlantınız olduğunda okunur. İnternetsiz tilavet okumak için Çevrimdışı tilavet ekleme bölümüne bakın.

• Çevrimiçi tilavet listesinden istediğiniz tilavet dosyasını indirin.
• Araçlar -> Ekle -> Tilavet komutuna tıklatın. Açılan pencerede çevrimiçi tilavet dosyasını (*.properties) seçip, Tamam düğmesine tıklatın.
• Yeni kurulan çevrimiçi tilaveti seçmek için, Ses -> Tilavet komutunu çalıştırarak istediğiniz tilaveti seçin veya doğrudan klavyeden F4 tuşuna basarak Okuyucuyu açın.

Çevrimdışı tilavet ekleme

Bu bölümü uyguladığınızda internet bağlantınız olmadan da tilavet dinleyebilirsiniz.

• Çevrimdışı tilavet listesinden istediğiniz tilavet dosyasını indirin.
• Araçlar -> Ekle -> Tilavet komutuna tıklatın. Açılan pencerede çevrimdışı tilavet dosyasını (*.recit.zip) seçip, Tamam düğmesine tıklatın. Sıkıştırılmış dosyanın açılması biraz zaman alabilir. Soru adında bir diyalog penceresi karşınıza çıkacak. Buradan istediğin seçeneği işaretleyip tekrar Tamam düğmesine tıklatın. İşlemin başarıyla gerçekleştiğini belirten İleti adında bir diyalog penceresi göreceksiniz. Burada da Tamam düğmesine tıklatıp, ekleme işlemini bitirin.
• Yeni kurulan çevrimdışı tilaveti seçmek için, Ses -> Tilavet komutunu çalıştırarak istediğiniz tilaveti seçin veya doğrudan klavyeden F4 tuşuna basarak Okuyucuyu açın.

Dış Bağlantılar

• Zekr ana sayfa
• SourceForge.net sitesinde Zekr
• Google gruplarında Zekr
• Zekr wiki