Wayland ve Xorg arasında geçiş yapma

Xorg ve Wayland nedir?

Xorg, Linux'ta uzun yıllardır kullanılan geleneksel görüntüsü suncusu yazılımıdır. Wayland ise GNOME projesi kapsamında geliştirilen yeni nesil bir görüntü sunucusu olup günümüzde pek çok Linux dağıtımı ve masaüstü ortamı Wayland'a geçmekte ya da geçiş planı yapmaktadır.

Ubuntu'da, 17.10 sürümü ile birlikte Wayland ile uyumlu sistemlerde öntanımlı görüntü suncusu olarak Wayland kullanılmaya başlanmıştır, ayrıca Xorg da seçimlik olarak sunulmaya devam etmektedir. Masaüstünde çalışırken normal şartlarda Xorg ile Wayland arasında bir fark hissetmezsiniz.

Neden geçiş yapmaya ihtiyaç duyulur?

Bazı uygulamalar ve donanımlar Wayland ile uyumlu olmadığı için çalışmayabilir. Örneğin eski bazı uygulamalar, yüksek çözünürlüklü oyunlar, ekran kartları, klavye, monitör gibi belirli türde cihazlar (örneğin klavye dilinin uymaması, Türkçe karakterlere basıldığında başka harflerin çalışması gibi). Bu gibi durumlarda aşağıda anlatıldığı gibi kolayca Xorg'a geçiş yapabilirsiniz.

Halihazırda hangisini kullandığımı nasıl öğrenebilirim?

Halihazırda hangi görüntü suncusunu kullanmakta olduğunuzu alttaki komut yardımıyla kolayca öğrenebilirsiniz. Eğer sonuçda X11 şeklinde bir çıktı alıyorsanız Xorg kullanıyorsunuz demektir. Eğer Wayland'ı kullanıyorsanız çıktıda Wayland yazar.

echo $XDG_SESSION_TYPE

Xorg'a nasıl geçiş yapabilirim ?

Alttaki birinci yol çoğu zaman yeterlidir. Birinci yolda, sadece giriş yöneticisi (GDM), Xorg üzerinde başlamaz. Ekran kartı uyumsuzluğu ya da açılışta şifre girerken klavye dilinin uyumsuz olması gibi durumlar için giriş yöneticisini de kapsayan ikinci yol kullanılabilir.

1. Yol

Bilgisayarınızı yeniden başlatın. Kullanıcı oturum açma ekranı geldiğinde dişli çark şeklindeki simgeye tıklayın (eğer bu düğme yoksa sisteminiz Wayland ile uyumlu olmayabilir ve bu durumda hazihazırda zaten Xorg kullanıyor olabilirsiniz).

Wayland'ı destekleyen sistemde kullanıcı giriş ekranında resimdeki dişli çark simgesi bulunur

Açılan menüde "Ubuntu" yazan seçenek Wayland oturumunu ifade eder "Ubuntu on Xorg" ise Xorg oturumunu ifade eder. Bu seçenekleri kullanarak kolayca geçiş yapabilirsiniz.

2. Yol

Alttaki komutlar yardımıyla da Wayland ile Xorg arasında geçiş yapılabilir. Bu yol kullanıldığında birinci yolun aksine giriş yöneticisinin de (GDM), Xorg ile başlaması sağlanmış olur.

• Xorg tercihi için (Wayland'ı devredışı bırakır):

sudo gedit /etc/gdm3/custom.conf

komutunu girin açılan metin dosyasında #WaylandEnable=false yazan satırın başında # karakterini silip dosyayı kaydedin. Bilgisayarı yeniden başlatın.

Kare (#) işareti söz konusu satırdaki işlevi devre dışı bırakır. Bu işaret kaldırıldığında o satırdaki işlev etkin hale gelir.

• Wayland tercihi için (Xorg'u devredışı bırakır):

sudo gedit /etc/gdm3/custom.conf

komutunu girin açılan metin dosyasında WaylandEnable=false yazan satırın başına # karakteri ekleyip kaydedin. Bilgisayarı yeniden başlatın.

Kaynakça

• Ubuntu Tr Forumunda mhmtkrktr kullanıcısın iletisi
• Ubuntu 17.10 donma sorunu
• itsfoss.com
• omgubuntu.co.uk