SPSS

SPSS
Geliştiren(ler):	IBM
İşletim sistemi:	Linux, Windows, Mac OS X
Türü:	İstatistik yazılımı
Lisansı:	Sahipli yazılım
Resmi sitesi:	www-01.ibm.com/software/analytics/spss/

SPSS, davranış bilimcilerinin sıklıkla kullandığı bir istatistik yazılımıdır. Bu yazılım ile korelasyon hesaplamaları, hipotez testleri, varyans, regresyon, faktör analizleri başta olmak üzere, bir çok istatistiksel analizi yapabilirsiniz. Bu yazılıma alternatif olarak, PSPP ve R gibi yazılımlar mevcutsa da, PSPP'nin ileri istatistiklerde yetersiz kalması, R'ın ise karışık olması SPSS'i Linux altında da aranır hale getirmiştir.

Bu yazılım hakkında ek bilgiler için Vikipedi'deki SPSS maddesine bakabilirsiniz...

Kurulum

SPSS genelde bir Windows programı olarak görülse de, SPSS for Linux adı altında bir Linux sürümü de mevcuttur. Bu yazımda da SPSS 16 for Linux sürümünün Ubuntu 9.10 üzerine nasıl kurulabileceğini anlatmaya çalışacağım.

Öncelikli ihtiyacımız SPSS 16 for Linux CD'si. Bu CD'yi temin ettikten sonra komut satırına;

export LIBXCB_ALLOW_SLOPPY_LOCK=true

yazıyoruz. Ardından, CD içersindeki setup.bin dosyasını masaüstümüze kopyalıyoruz. Halihazırda çalışan Compiz varsa, masaüstüne sağ tıklayarak görünüm tercihlerinden, görsel efektlere geliyoruz ve oradan da Hiçbiri'ni seçiyoruz.

Kurulum işlemine başlamadan önce, sisteminize Sun Java 6 Runtime yüklemeniz gerekmekte. Bu paketi Synaptic'ten yükleyebilirsiniz. Ayrıca kullandığınız sistem Türkçe ise, kurulum esnasında bazı sorunlar yaşamanız mümkün. Bu yüzden komut satırında;

export LC_ALL=en_US

komutunu veriyoruz ve ardından

cd Masaüstü ; ./setup.bin

komutunu çalıştırıyoruz. Bir süre bekledikten sonra, yükleme ekranının çıkması gerekiyor. Bu kısım Windows ile aynı adımları içeriyor. İşlemleri takip ettikten sonra, SPSS kurulumu tamamlanıyor. SPSS'i kurduğunuz klasöre gidiyorsunuz ve orada bin klasörü içerisindeki spss dosyasını gedit gibi bir metin düzenleyici ile düzenliyorsunuz. (Dikkat: dosya adı SPSS değil spss olacak. Küçük harflerle.)

#!/bin/sh 'ın alt satırına aşağıdaki kodu yapıştırıyorsunuz ve kaydediyorsunuz.

 export AWT_TOOLKIT="MToolkit"

SPSS kullanıma hazır hale gelmek üzere.

Sisteminizde libstdc++5_3.3.6-17ubuntu1_i386 paketi yüklü olması gerekiyor. Ubuntu 9.10 bu paketin yeni sürümünü içeriyor ama SPSS bu yeni paketi kabul etmiyor. O yüzden illa ki bu eski sürümü kurmak zorunda kalıyoruz. Paketi: http://packages.ubuntu.com/jaunty/i386/libstdc++5/download adresinden indirebilir ve direk çift tıklama ile kurabilirsiniz.

Kurulum bitti gibi. Size önerim, Spss'i öncelikle komut satırından çalıştırmanız. Bunun için Spss'in kurulu olduğu klasöre gelip

 ./spss

komutunu girin ve programın hata verip vermediğini görün. Eğer hata verirse, birkaç kez deneyin. Bazen 2-3 sefer hata verip sonra düzeliyor çünkü.

Sorunsuz bir şekilde kurulumu yaptıysanız, SPSS açılmış olmalı. Ancak yine de bir sorun var... Kurulumun şu hali ile, daha önceden kaydettiğiniz spss dosyalarını açamıyorsunuz ya da hazırladığınız çalışmayı kaydedemiyorsunuz. Bunun da sebebi, dil kodlaması. Ama çözümü var.

Masaüstüne gelip, sağ tıklayarak başlatıcı oluştur diyoruz. Buradan komut kısmına

 env LC_CTYPE="en_US.UTF8" /spss'i kurduğunuz dizin/bin/spss

yazıyoruz.

Ve artık SPSS tüm işlevleriyle çalışır hale gelmiş durumda. Yine de grafik çıkarmada sorunları var. Ama 2-3 tane patch (yama) çıkarmış spss firması. Bu patchleri yükledikten sonra benim hiçbir sorunum kalmadı SPSS ile. Windows'a göre biraz daha yavaş işlem yapıyor .

Patchleri buradan indirebilirsiniz.

Patchleri kurmadan önce, sağ tıklayıp Özellikler > Erişim Hakları deyip oradan "Bu dosyanın bir program gibi çalışmasına izin ver" seçeneğini aktif hale getirdikten sonra, komut satırında yine

export LC_ALL=en_US

ve

./patchinadi.bin

yazmanız gerekiyor.

Muhtemelen kurulumu yaptığınızda Add-ons'lar olmayacak. Yani tekrarlı ölçümler için ANOVA gibi anlizleri yapamıyorsunuz ne yazık ki. Bu özellikleri aktif hale getirmek için SPSS'in lisans sihirbazına girmeniz gerekiyor. İstediğiniz özelliğin lisans kodunu sihirbaza girerek, bu özellikleri SPSS'de aktif hale getirebilirsiniz.

Kaynakça

• Ubuntu-Tr Forumunda "Aybek" kullanıcısının anlatımı