Linux dağıtımları kılavuzu

Bu sayfada Ubuntu ve diğer bazı Linux dağıtımları hakkında, kullanıcıların tercih yaparken önceden bir miktar fikir sahibi olabilmeleri için bilgiler verilmiştir. İçerik hazırlanırken mümkün olduğunca objektif kalmaya çalışılmıştır.

Listede dağıtımlar, projelerin başlama tarihleri göz önüne alınarak geçmişten günümüze doğru sıralanmıştır.

Slackware

1992 yılında Patrick Volkerding tarafından başlatılan Slackware Linux, hâlen geliştirilen en eski Linux dağıtımıdır. İlk kararlı sürümü 1993 Temmuz'unda yayınlanmıştır. Slackware, masaüstü kullanıcılarına yönelik bir dağıtım değildir. Slackware'ın kullanılması diğer dağıtımlara göre daha zordur, Slackware’de pek çok işlemi konfigürasyon dosyalarına bizzat el atarak halletmeniz gerekir. Bununla birlikte, Slackware’in deneyimli bir çok kullanıcı üzerinde karşı konulmaz bir büyüsü vardır. Yüksek düzeyde kararlı ve güvenli bir yapısı vardır – sunucu olarak kullanmaya son derece uygundur. Deneyimli Linux yöneticileri onu, dağıtım üreticilerinin çeşitli yamaları ve eklentilerinin azlığından dolayı hatasız ve kararlı bulurlar.

Grafiksel kurulum seçeneği yoktur, kurulum işlemi yazı modunda gerçekleştirilir. Öntanımlı masaüstü ortamı KDE'dir. TXZ paket yönetimi sistemine sahiptir.

openSUSE

Suse'nin ilk geliştirici SuSE AG firması Peter MacDonald tarafından 1992′de kurulmuştur ve yazılımın 1.0 nolu ilk kararlı sürümü 1994 yılında yayınlanmıştır. Daha sonradan SuSE AG firmasının 2003 yılında Novell’e satılması sonucunda SuSe Linux, openSUSE adını almıştır.

openSUSE Projesi günümüzde, Novell tarafından desteklenen ve Linux’un heryerde kullanılmasını amaçlayan dünya çapında bir topluluk programıdır. openSUSE, Novell’in SUSE Linux Enterprise Server ve SUSE Linux Enterprise Desktop isimli ücretli desteğe sahip iki dağıtımının kod tabanını oluşturmaktadır. Öntanımlı masaüstü ortamı KDE'dir.

Novell'in 2006 yılında Microsoft ile yapmış olduğu anlaşmaya Linux toplulukları tepki göstermiştir. Bu dönemde oldukça büyük kullanıcı desteğini kaybetmiş olmasına rağmen openSUSE halen rağbet gören dağıtımlardan biridir.

Debian

Debian projesi, 1993′de Ian Murdock tarafından ticari olmayan bir proje olarak başlatılmıştır -ve hala da öyledir. Özgür Yazılım Hareketi’nin en saf öğelerinden biri olarak kabul edilir. Özellikle kararlı yapısıyla önplana çıkmaktadır. Kararlı sürümleri, çok uzun süre test edildikten sonra yayınlanmaktadır.

Debian’ın kullanıcı karşısına 3 ana kol ile çıkmaktadır: “kararlı”, “test” ve “kararsız”. Stable deposundaki yazılımlar görev kritik uygulamalar ve sunucular için önemli alternatifler sunsa da genellikle yazılımların çok eski versiyonlarından oluştuğu için son kullanıcılar tarafından tercih edilmezler. Son kullanıcılar yazılımlarını daha çok testing ve unstable depolarından temin etmeyi tercih ederler.

Debian sürümleri, diğer pek çok dağıtımın aksine oldukça uzun aralıklarla (birkaç yılda bir) yayınlanmaktadır. Öntanımlı masaüstü ortamı GNOME'dur. Debian %100 özgür yazılımdır yani içinde özgür olmayan herhangi bir bileşen bulundurmamaktadır. DEB paket yöneticisi, Debian'ın Linux'a katkılarından birisidir.

Red Hat

Red Hat Inc., 1995′te Bob Young ve Marc Ewing tarafından kurulmuştur. Red Hat günümüzde dünya çapında en büyük ticari Linux firmalarından birisidir.

Uzun yıllar kâr amacı gütmeyen şirket, özellikle sağladığı teknik destek ve 2000'li yılların başında yayınlamaya başladığı Red Hat Enterprise ürünleriyle bu tavrını değiştirmiştir. Şirket özellikle sunucu pazarında dünya çapında önemli söz sahibidir.

Bir zamanlar masaüstü Linux dünyasının efsanesi olan Red Hat'ın masaüstü sürümünün yerini 2003 yılına gelindiğinde Fedora Core sürümü almıştır. Red Hat tarafından resmi olarak desteklense de Fedora, özgür yazılım camiasının desteğiyle varlığını sürdürmektedir ve aynı zamanada Red Hat Enterprise Linux ürünü için bir test ortamı görevi görmektedir. Red Hat'ın kurumsal sürümü olan "Red Hat Enterprise Linux" masaüstü ortamı olarak GNOME kullanmaktadır. RPM paket yöneticisi, Red Hat'ın Linux'a katkılarından birisidir.

Mandriva

Dosya:Mandriva logo.png

1998 Temmuz’unda ilk sürümü çıkan, Gaël Duval tarafından başlatılan "Mandrake Linux" projesi, Connectiva Linux ile birleşmesinden sonra 2005 yılında adını Mandriva Linux olarak değiştirmiştir. Geliştiriciler, Red Hat dağıtımından yola çıkmış, öntanımlı masaüstünü KDE'ye çevirmişlerdir. Mandriva, masaüstü kullanıcılarına yönelik bir dağıtımdır. Mandriva yüksek oranda güncel bir Linux dağıtımıdır, programların yeni sürümleri kısa sürede paket depolarına alınır, bunun bir sonucu olarak diğer bazı dağıtımlara nazaran daha fazla hata ile karşılaşılması muhtemeldir. Mandriva, özellikle 2009.0 sürümüne o dönemde halen büyük sorunları olan KDE 4 masaüstü sistemini ekleyerek oldukça cesur bir davranış sergilemiştir. Ortalama 6 ayda bir yeni sürümü yayınlanmaktadır.

2010 yılında yaşanan mali sorunlar nedeniyle dağıtımın gelişimi bazı aksaklıklarla karşılaşsa da devam etti. Fakat bu süreçte geliştirici ekipten pek çok kişi ayrılıp dağıtımı çatallamaya karar verdi ve Mageia projesine başladı. Şu an hem Mandriva hem de Mageia adlı Linux dağıtımları yollarına devam etmektedir.

Gentoo

İlk kararlı sürümü 2002 Mart’ında çıkarılmıştır. Gentoo Linux, kaynak kod temelli bir dağıtımdır. Masaüstü kullanıcıları için uygun bir dağıtım değildir. Kurulum ortamları, önceden derlenmiş paketler sunsa da, Gentoo’nun dayanağı, kullanıcının kaynak kodundan derleme ve kurulum yapmasıdır. Bunun en önemli avantajı, kullanılan yazılımların, kullanıcının bilgisayarının mimarisine göre optimize ediliyor olmasıdır.

Arch Linux

Arch Linux'un ilk kararlı sürümü 2002 Mart’ında çıkarılmıştır. Masaüstü kullanıcılarına yönelik bir dağıtım değildir. Arch Linux, belirli bir düzeyde GNU/Linux bilgisi olan kullanıcıları hedef seçmiştir.

Arch Linux ekibinin tasarım yaklaşımı basitlik, sadelik ve kod doğruluğu üzerinedir. Ancak buradaki "basitlik" kelimesi, Arch geliştiricileri tarafından "gerekli olmayan eklentiler ve değişiklikler olmaksızın" anlamına gelmekte ve bu felsefe son kullanıcıdan ziyade geliştirici bakış açısını yansıtmaktadır. Pacman paket yöneticisi Arch Linux'un en önemli özelliklerinden biridir.

Fedora

Fedora (eski adıyla Fedora Core), 2003 yılında yayınlanmaya başlanmış, özgür bir Linux dağıtımı projesidir. Her ne kadar Red Hat tarafından resmi olarak desteklense de, özgür yazılım camiasının desteğiyle yoluna devam etmektedir.

Fedora, Red Hat'ın önceki sürümlerindeki kadar olmasa da kararlılığa önem veren bir sistemdir. Öntanımlı olarak GNOME masaüstü ortamı kullanılmaktadır. Fedora'nın yeni sürümleri yaklaşık olarak altı ayda bir yayımlanmaktadır.

Fedora, kelime olarak fötr şapkanın İngilizce karşılığıdır ve Red Hat'ın meşhur logosundaki şapkaya atıfta bulunmaktadır.

Mageia

2010 yılında Mandriva'nın maddi sorunları ve şirketin hedefleri kullanıcılar ve gelişticiler arasında güvensizliğin doğmasına nedeniyle pek çok geliştirici, gönüllü ve kullanıcı Mandriva'yı çatallayarak yeni bir Linux dağıtımı oluşturmaya ve Mandriva'yı buradan devam ettirmeye karar vermiştir. Mageia, kısa sürede geniş bir kullanıcı/katkıcı toplulluğu edinerek popüler Linux dağıtımlarından biri haline gelmiştir.

Sistemin yapısı büyük oranda Mandriva ile aynıdır. Öntanımlı masaüstü ortamı KDE'dir.

Pardus

Ubuntu

Linux Mint

Ubuntu temel alınarak geliştirilmeye başlanan bir Linux dağıtımıdır. İlk sürümü Ağustos 2006'da yayınlanmıştır. DistroWatch sitesinde sayfası en çok tıklanan popüler Linux dağıtımlarından biridir. Linux Mint, Ubuntu'nun aksine DVD, MP3, DivX kodçözücülerini ve ayrıca Adobe Flash ve Sun Java gibi eklentileri kurulumla beraber hazır yüklü olarak gelir.

Öntanımlı masaüstü ortamı olarak Cinnamon ve MATE kullanılmaktadır. Cinnamon, Linux Mint geliştiricileri tarafından geliştirilmeye başlanan bir masaüstü ortamıdır. Cinnamon, sadeliği ve kullanım kolaylığı ile ön plana çıkan GNOME 2 serisinden çatallanarak başlatılmıştır.

Linux Mint'ın dikkat çeken özelliklerinden biri kendine özgü başlat menüsüdür. mintMenu olarak tanımlanan bu menü işlevsel olarak Windows Vistadaki başlat menüsüne benzetilebilir.

Kaynakça

• A.Muren Eren'in 2004 yılında hazırlamış olduğu Dağıtımlar Kılavuzu belgesi
• Türkçe Vikipedi