Kurulum
Kurulumdan Önce
Kurulumdan önce sistem bileşenlerinizin ve donanımınızın Ubuntu ile uyumlu olup olmadığını araştırmanızı tavsiye ediyoruz. Ubuntu hemen hemen bir çok donanımı otomatik olarak tanımaktadır.
Şu sayfalar farklı dağıtımlar için hazırlanmış kurulum rehberlerini içermektedir.
- Kurulum/9.04 9.04 ve önceki sürümler
- 9.10 kurulum rehberi
- 10.04 kurulum rehberi (Yeni Sürüm)
- Linux Mint Kurulumu
Kurulum Sorunları
En sık karşılaşılan kurulum sorununun nedeni düzgün yakılmayan Ubuntu CD/DVD'leridir.
Ubuntu Resmi Sitesi'nden indirdiğiniz dosya .iso uzantılıdır.
Bu dosyayı içerisini açmadan iso kalıbı şekilde cd/dvd'ye kaydetmeniz gerekmektedir.
İşlemi 4x gibi düşük bir hızda yazdırmanız önerilir.
Yazdırma işleni tamamlandıktan sonra düzgün kaydedildiğinden emin olmak için md5 kontrolünü yapın.
md5 kontrolü ile ilgili detaylı bilgi için tıklayın
Sorun yoksa kullandığınız BIOS'a göre
- Advanced BIOS Features > First Boot Device > CDROM
seçeneğini aktif hale getirin ya da
- BOOT
+ - tuşları kullanılarak CD-ROM Drive
başa alın.
Kurulumdan Sonra Yapılması Gerekenler
Kurulumdan sonra çok sık olmasa da yeni kullanıcılar sorun yaşayabiliyor. Genelde bazı paketleri kurmamış ya da depoları aktive etmemiş oluyorlar. Daha sonra sorun çıkınca, yeni kullanıcıların bir çoğunun temel yapılması gerekenleri yapmadan başka şeyler denediğini anladım. Bu yüzden bir kaç ipucu vermek istedim:
Sürücüler
Kurulumdan sonra ilk olarak sistemimizin özel bir sürücü kullanmasının gerekip gerekmediğini ve varsa kurmak için, Sistem --> Yönetim --> Donanım Sürücüleri (System --> Administration --> Hardware Drivers) kısmına şifremizi yazarak giriş yapıyoruz. Burada işaretlenmesi gereken ekran kartı vb. sürücümüz varsa işaretleyip kurulumunu gerçekleştiriyoruz. Daha sonra sistemimizi yeniden başlatmamız gerekiyor, bize uyarı veriyor ve sistemi yeniden başlatıyoruz. Envy ve siteden indirip kurmak gibi yöntemleri denemeden önce ilk olarak bunu yapmamız gerekiyor. Envy ile kurulum için bu bağlantıya bakın:
http://www.ubuntu-tr.net/index.php?topic=115.0
Codecler ve Eklentiler
Ubuntu bazı kapalı kaynak kodlu yazılımları (Flash player eklentisi, video codecleri ve bazı fontlar gibi) kullanıcı onaylamadan kurmadığı için bunları kurmamız gerekiyor.İlk olarak Synaptic paket yöneticisinden aratarak ve yükle diyerek ya da daha kolayı terminalden komut yazarak bunları kuruyoruz:
sudo apt-get install ubuntu-restricted-extras
eğer sistemimiz Kubuntu ise "kubuntu-restricted-extras" ile değiştiriyoruz bu komutu.
Eğer Flash dosyalarında ses sorunu yaşıyorsanız, ses alamıyorsanız ya da aynı anda başka bir ses programını çalıştırdığınızda ses gidiyorsa şu pakedi yükleyin:
sudo apt-get install flashplugin-nonfree-extrasound
Not: Eğer bir sorununuz yoksa yüklemenizi önermiyorum.
Yine de eksik kalan win32codecs ve libdvdcss2 gibi codecler var. Bunlar için Medibuntu depolarını eklememiz gerekiyor. Lucid için bu depolar şöyle ekleniyor: Terminal açıyoruz:
sudo wget http://www.medibuntu.org/sources.list.d/lucid.list -O /etc/apt/sources.list.d/medibuntu.list
ve daha sonra anahtar için:
sudo [[apt-get]] update && sudo apt-get install medibuntu-keyring && sudo apt-get update
komutlarını vererek depoları ekliyoruz. Gerekli bileşenleri yüklemek için:
sudo apt-get install w32codecs libdvdcss2
komutunu veriyoruz.
Kaynak dosyasını (/etc/apt/sources.list) düzenlemek ve depoları açmak için gerekli bilgiler için bu bağlantıya bakın:
http://forum.ubuntu-tr.net/index.php?topic=417.0
İlgili depolar açıldıktan sonra Lucid üzerinde Sun'a ait Java (JRE) paketini kurmak için:
sudo apt-get install sun-java6-jre
komutunu vermeniz kurulum için yeterli olacaktır.
Video
Normalde GNOME masaüstünde Mozilla Firefox ile video izlemek için totem-mozilla eklentisi kurulu. Bu eklenti mplayer eklentisi gibi ayarlanamıyor ve sorun çıkarabiliyor. mplayer eklentisini kurmak için: synapticten ya da terminalden totem-mozilla eklentisini kaldırıyoruz:
sudo apt-get remove totem-mozilla
ve mplayer eklentisini kuruyoruz:
sudo apt-get install gecko-mediaplayer
Yine Gnome masaüstünde video izlemek için gelen program totem. Bunun yerine mplayer,smplayer ve kaffeine gibi programları kurabiliriz. Bunları da synapticten aratıp ya da terminalden komut vererek kuruyoruz:
sudo apt-get install mplayer kaffeine
kaffeine KDE Masaüstünün bir yazılımı olduğu için bazı KDE kütüphanelerini de yüklediğini hatırlatalım. Ayrıca mplayer-fonts ve mplayer-skins gibi mplayer eklentilerini de istersek kurabiliriz.
Ses Ayarları
Ses ayarlarımız için ilk olarak alsamixer programını kullanabiliriz.
alsamixer
Komutunu verdikten sonra sağ-sol yön tuşları ile kanallar üzerinde gidip gelebilir, M tuşu ile mute (sessiz) yapıp açabiliriz ve yukarı-aşağı tuşlarıyla sesi açıp kısabiliriz. alsamixer ile yaptığımız ayarları kaydetmek ve her açılışta aynı ayarları yüklemesini sağlamak için ise:
sudo alsactl store
komutunu veriyoruz.
Bunları yaptıktan sonra da bazı sorunlar oluyorsa, forumda arama yaparsanız başka yöntemler mevcut. Ayrıca sorularınızı cevaplayabiliriz.
Java kurulumu
sudo gedit /etc/apt/sources.list
ile açacağınız dosyada şu satırı bulup başındaki # karakterini kaldırın ve boşluk kalmadığına emin olun:
#deb http://archive.canonical.com/ubuntu lucid partner
Dosyayı kaydedip kapatın ve ardından aşağıdaki komutları uygulayın:
sudo apt-get update
sudo apt-get install sun-java6-jre sun-java6-plugin
Eğer kuruluma rağmen Java ile herhangi bir sitede veya uygulamada sorun yaşıyorsanız Sun'a ait JRE'nin sistem tarafından kullanıldığına emin olun.
sudo update-alternatives --config java
komutunu verin ve aşağıdaki çıktıya benzer listeden Sun'a ait JRE'nin seçili olup olmadığını denetleyin:
0 /usr/lib/jvm/java-6-openjdk/jre/bin/java 1061 Otomatik Mod * 1 /usr/lib/jvm/java-6-sun/jre/bin/java 63 El modu
Görüldüğü gibi Sun'a ait JRE seçili durumda. Eğer değilse 1 yazıp devam edin. Seçili durumdaysa Ctrl+C ile çıkabilirsiniz.
Yazılım Kaynakları Ekleme
Bağlantıdaki sistemi kullanarak, kullandığınız sürüme uygun, resmi olan ve olmayan depoları, yansı listesi seçerek bir sources.list halinde edinebilirsiniz:
http://repogen.simplylinux.ch/
- Ülke seçimini işaretleyin
- Kullandığınız dağıtımı ve sürümünü belirtin.
- Tercih ettiğiniz depolrı ve yansıları belirleyin.
- Sayfanın sonundaki Generate List linkine tıklayın.
Örnek olarak Amarok 2 için depo eklemek istediğimizde, sources.list içerisine aşağıdaki gibi notlar ilave ediliyor:
Dosya İçeriği |
Dosya yolu:/etc/apt/sources.list |
##### Amarok 2 - Project Neon - http://amarok.kde.org/wiki/User:Apachelogger/Project_Neon ### Run this command: gpg --keyserver subkeys.pgp.net --recv 0F7992B0 && gpg --export --armor 0F7992B0 |
Liste hazırlandıktan sonra
- Uygulamalar > Donatılar > Uçbirim yolundan açılan pencereye
sudo gedit /etc/apt/sources.list
- Komutunu ekleyip şifrenizi yazın.
Açılacak olan metin dosyasının en altına ilk pencerede verilen yazılı kısmı ekleyin.
- Ardından Getting the GPG keys: başlıklı kısımda çıkan komutu Uygulamalar > Donatılar > Uçbirim yolundan açılan pencereye yazıp şifrenizi girerek çalıştırın.
- Son olarak
sudo apt-get update
komutuyla güncelleme yapın.
Minimum Sistem Gereksinimleri
Ubuntu'yu çalıştırabileceğiniz en düşük bilgisayarın özellikleri;
- 300 MHz x86 işlemci
- 64 MB bellek (RAM)
- En az 4 GB disk alanı (Tam kurulum ve swap alanı için)
- 640x480 ekran çözünürlüğünü açabilen VGA ekran kartı
- CD-ROM sürücüsü veya ağ kartı
Not: Düşük özellikli bilgisayarlarda Alternate ISO ile kurulum yapmanız önerilir.
Not 2: Düşük özellikli bilgisayarlarda sistem kaynaklarını daha az kullanan XFCE masaüstü ortamını kullanan Xubuntu kullanmanız performans açısından daha verimli olacaktır.
Ubuntu'yu çalıştırabilmeniz için önerilen bilgisayarın özellikleri;
- 700 MHz x86 işlemci
- 384 MB bellek (RAM)
- 8 GB disk alanı
- 1024x768 ekran çözünürlüğünü açabilen ekran kartı
- Ses kartı
- İnternet bağlantısı veya yerel ağ
- CD-ROM sürücüsü
Ubuntu ile görsel etkilerden yararlanabileceğiniz en düşük bilgisayarın özellikleri;
- 1.2 GHz x86 işlemci
- 384 MB bellek (RAM)
- Linux desteği olan vasat bir ekran kartı.
Ubuntu'yu üzerinde rahatça kullanabileceğiniz bilgisayarın özellikleri
- 2 Ghz işlemci
- 512 MB bellek (RAM)
- 8 GB disk alanı
- Linux desteği olan iyi bir ekran kartı.
Kurulu Sistemi Bir Üst Sürüme Güncelleme
Burada, Ubuntu sürümlerini internetten iso indirmeden nasıl yükseltiriz onu anlatıyoruz. Bunun için birkaç yol vardır.
A) Uçbirim kullanarak:
sudo apt-get update ; update-manager -c -d
Uçbirimden verilen bu komut: yükseltilebilir herhangibi bir üst sürüm varsa bizi "güncelleme yöneticisi" yoluyla haberdar edicektir, bu şekilde ubuntuyu oldukça basit bir şekilde sürüm yükseltmesine hazırlamış oluruz.
B) GUI kullanarak:
1.) Sistem → Yönetim → Yazılım Kaynakları (System → Administration → Software Sources) yolunu takip edip açılan penceredeki Güncellemeler (Updates) sekmesine tıklayın.
2.) Sürüm yükseltme (Release upgrade) kısmındaki Normal yükseltmenin seçildiğinden emin olun ve Kapat düğmesine basın.
3.) Sistem → Yönetim → Güncelleme Yöneticisi (System → Administration → Update Manager) yolunu takip eden ve açılan pencerede Denetle düğmesine basın. Eğer istenirse kullanıcı şifrenizi girin. İndirilecek kullanılabilir güncel listenin ortaya çıkmasını bekleyin.
4.) Eğer Ubuntu'nun yeni bir sürümü kullanılabilirse, pencerenin ün üstünde yeni güncellemenin kullanılabilirliğine dair bir kutu belirecektir.
5.) Son sürüme yükseltmek için açık olan tüm belgelerinizi kaydedip Güncelleme Yöneticisi penceresindeki Yükselt (bazı yerlerde Güncelle de yazabilir) düğmesine basın.
Not: B) yolunun kaynağı Ubuntu documentation'daki How can I upgrade to the latest version of Ubuntu? başlığının çevirisidir.
Geliştirme sürümüne yükseltme
Eğer Ubuntu'nun son geliştirme sürümünü yayımlanmadan önce (kararsız sürümü) kurmak ve denemek isterseniz Uygulamalar → Erişebilirlik → (Applications → Accessories → Terminal) Uçbirim yolunu kullanarak ya da kısaca Alt+F2ye basıp konsolu açın ve şu söz dizimini yazıp Enter'a basın:
update-manager -c -d
Eğer bir geliştirme sürümü kullanımda ise, Güncelleme Yöneticisi penceresinde bir Güncelle düğmesi gözükür. Sürümü yükseltmek için ona tıklayın.
Uyarı: Geliştirme sürümleri genellikle paketlerdeki eksiklikler ve diğer problemler için kullanılır. Bu sürümleri sadece herhangi bir düzeltme yapmanız gerektiğinde kullanın ve eğer yeterince tecrübeli değilseniz kullanmaktan sakının.