SSS: Revizyonlar arasındaki fark

Ubuntu Türkiye Wiki sitesinden
Gezinti kısmına atla Arama kısmına atla
(Ubuntu 17.10 için yenilendi)
kDeğişiklik özeti yok
(Aynı kullanıcının aradaki diğer 17 değişikliği gösterilmiyor)
1. satır: 1. satır:
{{Konum|[[SSS|Sıkça Sorulan Sorular]]}}
{{Not|Ubuntu projesinin ne olduğu, sürümleri, lisansı vb. konularda sıkça sorulan sorular için [[Ubuntu nedir?]] sayfasını okuyabilirsiniz.}}
{{Not|Program kuruma, donanım tanıtma, masaüstü kavramları gibi temel konular için bakınız: [[Windows'tan Ubuntu'ya geçiş]]}}
Bu sayfada Ubuntu'nun kullanımı ile ilgili sıkça sorulan bazı sorular ve cevapları listelenmiştir.
= Genel kullanım =
= Genel kullanım =
== Açılışta şifre girmeden nasıl otomatik kullanıcı girişi yapabilirim? ==
== Açılışta şifre girmeden nasıl otomatik kullanıcı girişi yapabilirim? ==
12. satır: 5. satır:
== Bilgisayarım boşta kaldığında ekranın kilitlenmesini istemiyorum ==
== Bilgisayarım boşta kaldığında ekranın kilitlenmesini istemiyorum ==
Bilgisayarınızı bir müddet kullanmadığınızda, bilgisayarınızı başkalarının kullanmasını önlemek amacıyla ekran kilitlenir, ekran kilidini açmak için kullanıcı şifresini girmek gerekir. Eğer bu özelliği devre dışı bırakmak isterseniz bunu "[[Ayarlar]] > Gizlilik > Ekran Kilidi" yolu üzerinden gerçekleştirebilirsiniz. Ayrıca bilgisayarı kullanmadığınızda ekranın kararması için gereken süreyi "Ayarlar > Güç" yolu üzerinden değiştirebilirsiniz.
Bilgisayarınızı bir müddet kullanmadığınızda, bilgisayarınızı başkalarının kullanmasını önlemek amacıyla ekran kilitlenir, ekran kilidini açmak için kullanıcı şifresini girmek gerekir. Eğer bu özelliği devre dışı bırakmak isterseniz bunu "[[Ayarlar]] > Gizlilik > Ekran Kilidi" yolu üzerinden gerçekleştirebilirsiniz. Ayrıca bilgisayarı kullanmadığınızda ekranın kararması için gereken süreyi "Ayarlar > Güç" yolu üzerinden değiştirebilirsiniz.
== Akşamları ekranda gece ışığının kullanılmasını istiyorum ==
Çeşitli bilimsel çalışmalar, akşamları özellikle mavi ışığa maruz kalmanın uykuya dalmayı zorlaştırdığını, melatonin salgılanmasını düzensizleştirdiğini ve göz yorgunluğunu arttırdığını gösteriyor. Ubuntu’da mavi ışık koruması için ek bir uygulama yüklemenize gerek yoktur. Ubuntu ile birlikte gelen Gece Işığı özelliğini açık hale getirerek kullanabilirsiniz. Bunun için “Ayarlar > Aygıtlar > Ekranlar” yolunu izleyiniz. Gece Işığı özelliği gün batımından sonra ekrandaki mavi ışığı azaltarak ekranın renk sıcaklığını otomatik olarak arttırır. [http://www.omgubuntu.co.uk/2017/10/enable-night-light-mode-on-ubuntu]


== Num Lock'un açılışta otomatik açılmasını istiyorum ==
== Num Lock'un açılışta otomatik açılmasını istiyorum ==
Nümerik tuş takımını açmaya yarayan Num Lock tuşu, bilgisayar açılışında otomatik açılmayabilir. Eğer otomatik açılmasını isterseniz konu hakkında [[Num Lock'un açılışta otomatik açılmasını sağlamak]] maddesinden bilgi alabilirsiniz.
Nümerik tuş takımını açmaya yarayan NumLock tuşu bazı bilgisayarlarda, bilgisayar açılışında otomatik açılmayabilir. Eğer otomatik açılmıyorsa '''numlockx''' isimli paketi yükleyerek sorunu giderebilirsiniz. Bu paketi [[Synaptic Paket Yöneticisi]]'nde aratarak yükleyebilirsiniz. Yükledikten sonra bilgisayarınızı yeniden başlatın, eğer sorun çözülmediyse [[Num Lock'un açılışta otomatik açılmasını sağlamak]] maddesinde anlatılan diğer adımları uygulayın.


== RAR arşiv dosyaları nasıl kullanabilirim? ==
== Gece ışığı özelliği nasıl kullanılır? ==
Çeşitli bilimsel çalışmalar, akşamları özellikle mavi ışığa maruz kalmanın uykuya dalmayı zorlaştırdığını, melatonin salgılanmasını düzensizleştirdiğini ve göz yorgunluğunu arttırdığını gösteriyor. Ubuntu’da mavi ışık koruması için ek bir uygulama yüklemenize gerek yoktur. Ubuntu ile birlikte gelen Gece Işığı özelliğini açık hale getirerek kullanabilirsiniz. Bunun için “Ayarlar > Aygıtlar > Ekranlar” yolunu izleyin. Gece Işığı özelliği gün batımından sonra ekrandaki mavi ışığı azaltarak ekranın renk sıcaklığını otomatik olarak arttırır. [http://www.omgubuntu.co.uk/2017/10/enable-night-light-mode-on-ubuntu]


RAR biçimindeki dosyalarını açabilmek ve RAR biçiminde arşivleme yapabilmek için sisteminizde '''''unrar''''' ve '''''rar''''' paketlerinin kurulu olması gereklidir. Bu paketleri [[Synaptic Paket Yöneticisi]]'nde aratarak yükleyebilirsiniz. (Not: Eğer daha önceden '''ubuntu-restricted-extras''' yani "Ubuntu kısıtlı ilaveleri" isimli eklenti paketini yüklediyseniz ''unrar'' paketi de otomatik olarak yüklenmiş demektir, bu durumda sadece rar peketini yükleyin.)
== Microsoft TrueType yazı tiplerini nasıl sisteme eklerim? ==
Times New Roman, Arial gibi Microsoft TrueType yazı tiplerini Ubuntu'ya eklemek için [[Synaptic Paket Yöneticisi]]'nde '''ubuntu-restricted-extras''' paketini ya da sadece TrueType yazı tiplerini içeren '''ttf-mscorefonts-installer''' paketini aratıp kurmanız yeterlidir. Kurulum sırasında karşınıza bir lisans sözleşmesi çıkacak ve onaylamanızı isteyecektir. Yükledikten sonra örneğin bir [[v:LibreOffice Writer|LibreOffice Writer]] penceresi açıp yazı tipi bölümüne girerek Times New Roman, Arial gibi yazı tiplerinin geldiğini görebilirsiniz.


Rar desteği için kullanılan rar ve unrar paketleri WinRar yazılımının resmi Linux paketleridir. Bu paketleri kurduktan sonra artık sağ tıklama menüsü üzerinden .rar biçimli dosyaları açabilirsiniz ve .rar biçiminde arşivleme yapabilirsiniz.
== Parola korumalı .rar arşiv dosyalarını açamıyorum ==
Rar dosya biçimi, sahip olduğu çeşitli lisans kısıtlamaları nedeniyle Ubuntu kurulumu ile birlikte tamamen desteklenmez, kısmen desteklenir. Parola koruması olmayan .rar dosyaları sorunsuzca açılabilirken (Sağ tık > Buraya Çıkart), parola korumalı olanlar hata verir. Parola korumalı .rar dosyalarını açabilek için WinRar yazılımının resmi '''unrar''' isimli paketini yüklemeniz yeterlidir. Bu paketi ya da bu paketi de içeren '''ubuntu-restricted-extras''' isimli eklenti paketini [[Synaptic Paket Yöneticisi]]'nde aratarak kurabilirsiniz.


== Microsoft TrueType yazı tiplerini nasıl sisteme eklerim? ==
== Nasıl .rar biçminde arşivleme yapabilirim? ==
Times New Roman, Arial gibi Microsoft TrueType yazı tiplerini Ubuntu'ya eklemek için [[Synaptic Paket Yöneticisi]]'nde '''ubuntu-restricted-extras''' (Ubuntu kısıtlı ilaveleri) paketini ya da sadece TrueType yazı tiplerini içeren '''msttcorefonts''' paketini kurmanız yeterlidir. Kurulum sırasında karşınıza bir lisans sözleşmesi çıkacak ve onaylamanızı isteyecektir. Yükledikten sonra örneğin bir [[v:LibreOffice Writer|LibreOffice Writer]] penceresi açıp yazı tipi bölümüne girerek Times New Roman, Arial gibi yazı tiplerinin gelip gelmediğini kontrol edebilirsiniz.
Öncelikle belirtmek gerekir ki, Ubuntu'da oluşturacağınız arşiv dosyalarının hem Windows hem de Mac'de herhangi bir ek yazılım kurmadan kullanılabilmesini istiyorsanız bunun için .rar biçimini kullanmak zorunda değilsiniz, .zip biçiminini de kullanabileceğinizi unutmayın. Eğer yine de .rar biçimini tercih etmek isterseniz bunun için WinRar yazılımının resmi '''rar''' isimli paketini yükleyiniz. Bu paketi [[Synaptic Paket Yöneticisi]]'nde aratarak ya da komut satırı üzerinden <code>sudo apt-get install rar</code> kurabilirsiniz. Paketi kurduktan sonra artık Arşiv Yöneticisi yazılımını kullanarak .rar biçiminde yeni arşiv dosyaları üretebilirsiniz.


== Dosya yöneticisinde adres (konum) çubuğu nasıl açılır? ==
== Dosya yöneticisinde konum (adres) çubuğu nasıl açılır? ==


[[Dosyalar]] dosya yöneticisinde görüntülemekte olduğunuz dizinin konumu, tıklanabilir düğmeler şeklinde görüntülenir. Bu düğmeler, dosya yöneticisinde gezinirken alt ve üst dizinlere daha hızlı bir şekilde erişmenizi sağlar. Eğer adres çubuğunda gerçek adres bilgisini görmeye ihtiyacınız olursa bunun için klavyeden (Ctrl + L) tuş bileşimini kullanabilirsiniz.
[[Dosyalar]] dosya yöneticisinde görüntülemekte olduğunuz dizinin konumu, tıklanabilir düğmeler şeklinde görüntülenir. Bu düğmeler, dosya yöneticisinde gezinirken alt ve üst dizinlere daha hızlı bir şekilde erişmenizi sağlar. Eğer konum çubuğunda gerçek adres bilgisini görmeye ihtiyacınız olursa bunun için klavyeden (Ctrl + L) tuş bileşimini kullanabilirsiniz.


[[Dosya:Dosyalar - konum çubuğu.png |650px|center]]
[[Dosya:Dosyalar - konum çubuğu.png |650px|center]]
42. satır: 35. satır:


= Çeşitli sorunlar ve çözümleri =
= Çeşitli sorunlar ve çözümleri =
== Bilgisayarım çok eski değil ancak Ubuntu aşırı yavaş çalışıyor! ==
== Ubuntu aşırı yavaş, kasılarak çalışıyor <!-- BU BAŞLIĞI LÜTFEN DEĞİŞTİRMEYİNİZ. BAŞLIĞA "Kurulum sorunları" SAYFASINDA BAĞLANTI VERİLMİŞTİR.--> ==
Minimum sistem gereksinimlerini karşıladığı halde Ubuntu’yu kurduğunuzda aşırı yavaş-kasılarak çalışan bir Ubuntu ile karşılaşıyorsanız ya da bilgisayarınız aşırı ısınıyorsa bu sorun muhtemelen, öntanımlı gelen ekran kartı sürücünüzün, sisteminiz ile uyumlu olmamasından kaynaklanıyordur.
[https://www.ubuntu.com/download/desktop Minimum sistem] gereksinimlerini karşıladığı halde Ubuntu’yu kurduğunuzda aşırı yavaş-kasılarak-donarak çalışan bir Ubuntu ile karşılaşıyorsanız ya da bilgisayarınız aşırı ısınıyorsa bu sorun muhtemelen, öntanımlı gelen ekran kartı sürücünüzün, sisteminiz ile uyumlu olmamasından kaynaklanıyordur. Sorunun daha nadir görülen bir diğer nedeni ise; sisteminizde öntanımlı görüntü sunucusu olarak Wayland kullanılıyor ise sisteminiz ile Wayland ile görüntü sunucusu arasındaki bir uyumsuzluktan kaynaklanabilir ([https://forum.ubuntu-tr.net/index.php?topic=57761.0 örnek]).
 
Çözüm için öncelikle mümkünse tüm güncellemeleri yükleyin ardından sisteminizde kullanabilecek başka ekran kartı sürücü seçeneklerinin bulunup bulunmadığını kontrol etmek ve değiştirmek için “[[Yazılım ve Güncelleştirmeler]] > Ek Sürücüler" yolunu izleyip birkaç saniye bekleyin. Ayrıntılı bilgi için bkz. [[Ekran kartları]].
Çözüm için öncelikle mümkünse tüm güncellemeleri yükleyin ardından sisteminizde kullanabilecek başka ekran kartı sürücü seçeneklerinin bulunup bulunmadığını kontrol etmek ve değiştirmek için “[[Yazılım ve Güncelleştirmeler]] > Ek Sürücüler" yolunu izleyip birkaç saniye bekleyin. Ayrıntılı bilgi için bkz. [[Ekran kartları]].
Ekran kartı sürücüsünü yükleyip bilgisayarı yeniden başlattıktan sonra durumu kontrol edin. Eğer sorun devam ediyorsa öntanımlı görüntüsü sunucusu olarak [[Wayland ve Xorg arasında geçiş yapma|Wayland mı yoksa Xorg mu]] kullandığınızı kontrol edin. Eğer Wayland ise Xorg görüntü suncusuna geçiş yapın.


== Aynı bilgisayarda Windows ve Ubuntu kullananlarca sıkça sorulan sorular ==
== Aynı bilgisayarda Windows ve Ubuntu kullananlarca sıkça sorulan sorular ==
55. satır: 51. satır:
Tüm bu sorunların çözümünü ve daha fazlasını [[Windows'un yanına Ubuntu kurmak#Kurulum sonrası için önemli bilgiler ve ayarlamalar|Windows’un yanına Ubuntu kurmak]] sayfasından öğrenebilirsiniz.
Tüm bu sorunların çözümünü ve daha fazlasını [[Windows'un yanına Ubuntu kurmak#Kurulum sonrası için önemli bilgiler ve ayarlamalar|Windows’un yanına Ubuntu kurmak]] sayfasından öğrenebilirsiniz.


== Bilgisayarı her açtığımda bir hata iletisi alıyorum, ne yapmalıyım? ==
== Tekrar eden bir hata iletisi alıyorum, nasıl engelleyebilirim? ==
Ubuntu'yu açtığınızda ya da sonrasında çeşitli hata iletileri alabilirsiniz. Gelen hata bildirim kutusunda yer alan '''Ayrıntıları Göster''' düğmesine tıklayarak hangi programların hata verdiği konusunda bilgi alabilirsiniz. Sisteminizde ciddi bir sorun olmadığı halde bu hata iletileri sık sık karşınıza çıkabilir.
Öncelikle, karşınıza gelen hata bildirim kutusundaki '''Ayrıntıları Göster''' düğmesine tıklayarak hangi programların hata verdiği konusunda bilgi alabilirsiniz. Bu hata iletileri çoğu zaman sisteminiz için ciddi bir sorun anlamına gelmez.
[[Dosya:Hata iletisi.png|400px|center]]
[[Dosya:Hata iletisi.png|400px|center]]
Sisteminizde herhangi bir sorun gözlemlemiyorsanız bu hata iletilerinin tekrar etmesini önlemek için "''İleride oluşabilecek bu türden hataları yok say''" seçeneğini işaretleyebilirsiniz. Ayrıca sistemdeki hata kayıtlarının bulunduğu dizin içeriğini silerek temizlemek için [[Uçbirim]]'de {{bc|sudo rm /var/crash/*}} komutu kullanılabilir.
Tekrar eden hata iletilerinde resimde görüldüğü gibi "''İleride oluşabilecek bu türden hataları yok say''" şeklinde bir seçenek bunulabilir (bazı hata iletilerinde bu seçenek bulunmaz). Sisteminizde herhangi bir sorun gözlemlemiyorsanız bu seçeneği işaretleyerek söz konusu hata iletisinin tekrar etmesini önleyebilirsiniz. Ayrıca sistemdeki hata kayıtlarının bulunduğu dizin içeriğini silerek temizlemek için [[Uçbirim]]'de {{bc|sudo rm /var/crash/*}} komutu kullanılabilir.


Eğer otomatik hata raporu üretme aracı olan "Apport" yazılımı devre dışı bırakılarak hata bildirimleri tamamen kapatılmak istenirse bunun için öncelikle {{bc|sudo -H gedit /etc/default/apport}} komutu girilir, açılan dosya içinde '''enabled'''=1 yazan yerdeki '''1''' değeri '''0''' yapılıp kaydedilir.
Eğer otomatik hata raporu üretme aracı olan "Apport" yazılımı devre dışı bırakılarak hata bildirimleri tamamen kapatmak istenirse bunun için öncelikle {{bc|sudo -H gedit /etc/default/apport}} komutu girilir, açılan dosya içinde '''enabled'''=1 yazan yerdeki '''1''' değeri '''0''' yapılıp kaydedilir.


== Ekran görüntüsü aldığımda yan yana iki monitör varmış gibi bir görüntü alıyorum ==
== Ekran görüntüsü aldığımda yan yana iki ekran varmış gibi bir görüntü alıyorum ==


Masaüstünden bir ekran görüntüsü aldığınızda eğer resimdeki gibi, yan yana iki ekran şeklinde bir görüntü elde ediyorsanız (''kontrol etmek için klavyeden PrintScren tuşuna basıp Resimler dizinine bakın''), monitörünüz ile ilgili bu yapılandırma sorununu küçük bir ayarlama yaparak düzeltmeniz gereklidir. Çünkü bazı uygulamalar birinci ekranda değil ikinci ekranda açılabilir. Siz normalde birinci ekrana baktığınız için ikinci ekranda açılan uygulamayı göremezsiniz. Bu durumda o uygulamanın açılmadığını, bir sorun olduğunu düşünebilirsiniz... İkincil ekranı kapatmak için '''Ayarlar > Aygıtlar > Ekranlar''' yolunu izleyin. Burada sırasıyla '''Tek Ekran > Yerleşik Ekran > Uygula''' düğmelerine tıklayın.
Masaüstünden bir ekran görüntüsü aldığınızda eğer resimdeki gibi, yan yana iki ekran şeklinde bir görüntü elde ediyorsanız (''kontrol etmek için klavyeden PrintScren tuşuna basıp Resimler dizinine bakın'') bu yapılandırma sorununu küçük bir ayarlama yaparak düzeltmeniz gereklidir. Çünkü bazı uygulamalar birinci ekranda değil ikinci ekranda açılabilir. Siz normalde birinci ekrana baktığınız için ikinci ekranda açılan uygulamayı göremezsiniz. Bu durumda o uygulamanın açılmadığını, bir sorun olduğunu düşünebilirsiniz... İkincil ekranı kapatmak için '''Ayarlar > Aygıtlar > Ekranlar''' yolunu izleyin. Burada sırasıyla '''Tek Ekran > Yerleşik Ekran > Uygula''' düğmelerine tıklayın.


[[Dosya:Çift monitor 01.png|center|thumb|x150px|Ekran görüntüsünde yan yana iki ekran var]]
[[Dosya:Çift monitor 01.png|center|thumb|x150px|Ekran görüntüsünde yan yana iki ekran var]]
<!--== Yeni kurduğum bir program çalışmıyor, ne yapabilirim? ==
Yeni kurduğunuz bir program hiç çalışmıyor ya da sorunlu çalışıyor ise (önceleri çalışıp sonradan çalışmayan bir program değil) sorun aşağıdaki konular ile ilgili olabilir.
Özellikle 3B grafik desteği gerektiren çeşitli uygulamalar ve oyunlar, ekran kartı için resmi sürücü paketinin kullanılmasına ihtiyaç duyarlar. Eğer [[Ekran kartları]] sayfasında detaylandırıldığı gibi ekran kartınızın resmi (sahipli) sürücü paketlerini yüklemediyseniz yükleyiniz.
Linux'ta uzun yıllar '''Xorg''' isimli geleneksel görüntüsü suncusu yazılımı kullanılmıştır. Ancak Ubuntu'da 17.10 sürümü ile birlikte öntanımlı görüntüsü sunucusu olarak '''Wayland''' isimli yeni nesil görüntüsü suncusu kullanılmaya başlamıştır. Ancak bazı uygulamalar, Wayland ile uyumlu olmadığı için çalışmayabilir. Çözüm için Ubuntu ile birlikte ikinci seçenek olarak yüklü gelen Xorg oturumuna geçiş yapabilirsiniz. Ayrıntılı bilgi için bakınız: [[Wayland ve Xorg arasında geçiş yapma]]-->
== Bir program sonradan sorun verip çalışmaz ise ne yapabilirim? ==
Ubuntu'da kullandığınız bir program sonradan sorun çıkarıp çalışmaz hale gelirse çözüm olarak o programı kaldırıp yeninden kurmak aklınıza gelebilir. Ancak bir programın kaldırılıp yeniden kurulması işlemi, sorunu çözme adına pek bir şeyi değiştirmemektedir. Bu gibi durumlarda yapabilecekleriniz hakkında [[Sorunlu programı hayata döndürmek]] maddesinden bilgi edinebilirsiniz.


== Masaüstüme ulaşamazsam sistemi ve verilerimi nasıl kurtarabilirim? ==
== Masaüstüme ulaşamazsam sistemi ve verilerimi nasıl kurtarabilirim? ==
Ubuntu'yu kullandıktan bir süre sonra örneğin kritik güncellemeleri yüklerken elektrik kesintisinin yaşanması sonrasında ya da ekran kartı sürücülerine elle müdahale ettikten sonra Ubuntu masaüstüne ulaşamayabilirsiniz. Ayrıca öntanımlı gelen açık kaynak ekran kartı sürücüleri yerine kapalı kaynak sürücüleri kullanıyorsanız düzgün bir şekilde tamamlanan "çekirdek güncellemesi" gibi kritik bir sistem güncellemesinden sonra bilgisayarı yeniden başlattığınızda masaüstüne ulaşılamama gibi bir durumla karşılaşabilirsiniz. Bu gibi durumlarda aşağıdaki belgelerden yararlanabilirsiniz:
Ubuntu'yu kullandıktan bir süre sonra örneğin ekran kartı sürücülerine elle müdahale ettikten sonra ya da kritik güncellemeleri yüklerken elektriklerin kesilmesi nedeniyle Ubuntu masaüstüne ulaşamayabilirsiniz. Ayrıca öntanımlı gelen açık kaynak ekran kartı sürücüleri yerine kapalı kaynak sürücüleri kullanıyorsanız düzgün bir şekilde tamamlanan "çekirdek güncellemesi" gibi kritik bir sistem güncellemesinden sonra bilgisayarı yeniden başlattığınızda masaüstüne ulaşılamama gibi bir durumla karşılaşabilirsiniz. Bu gibi durumlarda aşağıdaki belgelerden yararlanabilirsiniz:


* Ekran kartı sürücü uyumsuzluklarına bağlı sorunlar için: [[Kapalı kaynak sürücüden açık kaynak sürücüye geri dönüş]]
* Ekran kartı sürücü uyumsuzluklarına bağlı sorunlar için: [[Kapalı kaynak sürücüden açık kaynak sürücüye geri dönüş]]
* Diğer sorunlar için: [[Ubuntu'da sistem kurtarma]]
* Diğer sorunlar için: [[Ubuntu'da sistem kurtarma]]
== Bir program sonradan sorun verip çalışmaz ise ne yapabilirim? ==
Ubuntu'da kullandığınız bir program sonradan sorun çıkarıp çalışmaz hale gelirse çözüm olarak o programı kaldırıp yeninden kurmak aklınıza gelebilir. Ancak bir programın kaldırılıp yeniden kurulması işlemi, sorunu çözme adına pek bir şeyi değiştirmemektedir. Bu gibi durumlarda yapabilecekleriniz hakkında ayrıntılı bilgi için [[Sorunlu programı hayata döndürmek]] maddesine bakabilirsiniz.


== Çöp kutusunu boşaltırken erişim hatası alıyorum ==
== Çöp kutusunu boşaltırken erişim hatası alıyorum ==

23.12, 6 Şubat 2018 tarihindeki hâli

Genel kullanım

Açılışta şifre girmeden nasıl otomatik kullanıcı girişi yapabilirim?

Ubuntu kurulumunda kullanıcı tanımlama aşamasında da otomatik kullanıcı girişi yapma seçeneği hazır bulunur. Kurulum esnasında bu seçeneği işaretlememiş olsanız da daha sonra Ayarlar arayüzü üzerinden gerçekleştirebilirsiniz. Bunun için "Ayarlar > Ayrıntılar > Kullanıcılar > Kilidi Kaldır" yolunu izleyip “Otomatik Giriş” seçeneğini "Açık" hâle getirmeniz yeterlidir.

Bilgisayarım boşta kaldığında ekranın kilitlenmesini istemiyorum

Bilgisayarınızı bir müddet kullanmadığınızda, bilgisayarınızı başkalarının kullanmasını önlemek amacıyla ekran kilitlenir, ekran kilidini açmak için kullanıcı şifresini girmek gerekir. Eğer bu özelliği devre dışı bırakmak isterseniz bunu "Ayarlar > Gizlilik > Ekran Kilidi" yolu üzerinden gerçekleştirebilirsiniz. Ayrıca bilgisayarı kullanmadığınızda ekranın kararması için gereken süreyi "Ayarlar > Güç" yolu üzerinden değiştirebilirsiniz.

Num Lock'un açılışta otomatik açılmasını istiyorum

Nümerik tuş takımını açmaya yarayan NumLock tuşu bazı bilgisayarlarda, bilgisayar açılışında otomatik açılmayabilir. Eğer otomatik açılmıyorsa numlockx isimli paketi yükleyerek sorunu giderebilirsiniz. Bu paketi Synaptic Paket Yöneticisi'nde aratarak yükleyebilirsiniz. Yükledikten sonra bilgisayarınızı yeniden başlatın, eğer sorun çözülmediyse Num Lock'un açılışta otomatik açılmasını sağlamak maddesinde anlatılan diğer adımları uygulayın.

Gece ışığı özelliği nasıl kullanılır?

Çeşitli bilimsel çalışmalar, akşamları özellikle mavi ışığa maruz kalmanın uykuya dalmayı zorlaştırdığını, melatonin salgılanmasını düzensizleştirdiğini ve göz yorgunluğunu arttırdığını gösteriyor. Ubuntu’da mavi ışık koruması için ek bir uygulama yüklemenize gerek yoktur. Ubuntu ile birlikte gelen Gece Işığı özelliğini açık hale getirerek kullanabilirsiniz. Bunun için “Ayarlar > Aygıtlar > Ekranlar” yolunu izleyin. Gece Işığı özelliği gün batımından sonra ekrandaki mavi ışığı azaltarak ekranın renk sıcaklığını otomatik olarak arttırır. [1]

Microsoft TrueType yazı tiplerini nasıl sisteme eklerim?

Times New Roman, Arial gibi Microsoft TrueType yazı tiplerini Ubuntu'ya eklemek için Synaptic Paket Yöneticisi'nde ubuntu-restricted-extras paketini ya da sadece TrueType yazı tiplerini içeren ttf-mscorefonts-installer paketini aratıp kurmanız yeterlidir. Kurulum sırasında karşınıza bir lisans sözleşmesi çıkacak ve onaylamanızı isteyecektir. Yükledikten sonra örneğin bir LibreOffice Writer penceresi açıp yazı tipi bölümüne girerek Times New Roman, Arial gibi yazı tiplerinin geldiğini görebilirsiniz.

Parola korumalı .rar arşiv dosyalarını açamıyorum

Rar dosya biçimi, sahip olduğu çeşitli lisans kısıtlamaları nedeniyle Ubuntu kurulumu ile birlikte tamamen desteklenmez, kısmen desteklenir. Parola koruması olmayan .rar dosyaları sorunsuzca açılabilirken (Sağ tık > Buraya Çıkart), parola korumalı olanlar hata verir. Parola korumalı .rar dosyalarını açabilek için WinRar yazılımının resmi unrar isimli paketini yüklemeniz yeterlidir. Bu paketi ya da bu paketi de içeren ubuntu-restricted-extras isimli eklenti paketini Synaptic Paket Yöneticisi'nde aratarak kurabilirsiniz.

Nasıl .rar biçminde arşivleme yapabilirim?

Öncelikle belirtmek gerekir ki, Ubuntu'da oluşturacağınız arşiv dosyalarının hem Windows hem de Mac'de herhangi bir ek yazılım kurmadan kullanılabilmesini istiyorsanız bunun için .rar biçimini kullanmak zorunda değilsiniz, .zip biçiminini de kullanabileceğinizi unutmayın. Eğer yine de .rar biçimini tercih etmek isterseniz bunun için WinRar yazılımının resmi rar isimli paketini yükleyiniz. Bu paketi Synaptic Paket Yöneticisi'nde aratarak ya da komut satırı üzerinden sudo apt-get install rar kurabilirsiniz. Paketi kurduktan sonra artık Arşiv Yöneticisi yazılımını kullanarak .rar biçiminde yeni arşiv dosyaları üretebilirsiniz.

Dosya yöneticisinde konum (adres) çubuğu nasıl açılır?

Dosyalar dosya yöneticisinde görüntülemekte olduğunuz dizinin konumu, tıklanabilir düğmeler şeklinde görüntülenir. Bu düğmeler, dosya yöneticisinde gezinirken alt ve üst dizinlere daha hızlı bir şekilde erişmenizi sağlar. Eğer konum çubuğunda gerçek adres bilgisini görmeye ihtiyacınız olursa bunun için klavyeden (Ctrl + L) tuş bileşimini kullanabilirsiniz.

Dosyalar - konum çubuğu.png

Öntanımlı program - dosya ilişkilerini nasıl değiştirebilirim?

Ubuntu'da ses, video, resim vb. herhangi bir dosyanın öntanımlı olarak hangi programla açılacağını belirlemek isteyebilirsiniz. Örneğin Mp3 dosyalarına çift tıkladığınızda VLC media player ile açılmasını isteyebilirsiniz. Gerekli ayarlamayı iki farklı yolla gerçekleştirebilirsiniz.

1. Yol: “Ayarlar > Ayrıntılar > Öntanımlı Uygulamalar” yolunu izleyin. Orada “Müzik”seçeneğini VLC media player olarak işaretleyin.

2. Yol: Herhangi bir Mp3 dosyasına sağ tıklayıp "Özellikler > Birlikte" Aç yolunu izleyin ve listeden VLC media player'ı seçip "Öntanımlı olarak ayarla" düğmesine tıklayın. Artık .mp3 uzantısına sahip tüm dosyalarınız öntanımlı olarak VLC player ile açılacaktır. Eğer .mp3 biçimi dışında farklı uzantılara sahip ses dosyalarınız varsa (.wav , .ogg gibi) o dosya türlerini de aynı şekilde VLC player ile ilişkilendirebilirsiniz.

Çeşitli sorunlar ve çözümleri

Ubuntu aşırı yavaş, kasılarak çalışıyor

Minimum sistem gereksinimlerini karşıladığı halde Ubuntu’yu kurduğunuzda aşırı yavaş-kasılarak-donarak çalışan bir Ubuntu ile karşılaşıyorsanız ya da bilgisayarınız aşırı ısınıyorsa bu sorun muhtemelen, öntanımlı gelen ekran kartı sürücünüzün, sisteminiz ile uyumlu olmamasından kaynaklanıyordur. Sorunun daha nadir görülen bir diğer nedeni ise; sisteminizde öntanımlı görüntü sunucusu olarak Wayland kullanılıyor ise sisteminiz ile Wayland ile görüntü sunucusu arasındaki bir uyumsuzluktan kaynaklanabilir (örnek).

Çözüm için öncelikle mümkünse tüm güncellemeleri yükleyin ardından sisteminizde kullanabilecek başka ekran kartı sürücü seçeneklerinin bulunup bulunmadığını kontrol etmek ve değiştirmek için “Yazılım ve Güncelleştirmeler > Ek Sürücüler" yolunu izleyip birkaç saniye bekleyin. Ayrıntılı bilgi için bkz. Ekran kartları.

Ekran kartı sürücüsünü yükleyip bilgisayarı yeniden başlattıktan sonra durumu kontrol edin. Eğer sorun devam ediyorsa öntanımlı görüntüsü sunucusu olarak Wayland mı yoksa Xorg mu kullandığınızı kontrol edin. Eğer Wayland ise Xorg görüntü suncusuna geçiş yapın.

Aynı bilgisayarda Windows ve Ubuntu kullananlarca sıkça sorulan sorular

Aynı bilgisayarda Windows ve Ubuntu kullanan kullanıcıların sıkça sorduğu bazı sorular ve sorunlar altta sıralanmıştır.

  • NTFS biçimli disk bölümlerine ulaşamıyorum.
  • Windows'un saatini ayarlamama rağmen geri kalıyor.
  • Windows’u yeniden yükledikten sonra açılış menüsü kayboldu Ubuntu’ya ulaşamıyorum.
  • Açılıştaki Windows seçeneğini nasıl öntanımlı seçenek haline getirebilirim ve bekleme süresini nasıl değiştirebilirim?

Tüm bu sorunların çözümünü ve daha fazlasını Windows’un yanına Ubuntu kurmak sayfasından öğrenebilirsiniz.

Tekrar eden bir hata iletisi alıyorum, nasıl engelleyebilirim?

Öncelikle, karşınıza gelen hata bildirim kutusundaki Ayrıntıları Göster düğmesine tıklayarak hangi programların hata verdiği konusunda bilgi alabilirsiniz. Bu hata iletileri çoğu zaman sisteminiz için ciddi bir sorun anlamına gelmez.

Hata iletisi.png

Tekrar eden hata iletilerinde resimde görüldüğü gibi "İleride oluşabilecek bu türden hataları yok say" şeklinde bir seçenek bunulabilir (bazı hata iletilerinde bu seçenek bulunmaz). Sisteminizde herhangi bir sorun gözlemlemiyorsanız bu seçeneği işaretleyerek söz konusu hata iletisinin tekrar etmesini önleyebilirsiniz. Ayrıca sistemdeki hata kayıtlarının bulunduğu dizin içeriğini silerek temizlemek için Uçbirim'de sudo rm /var/crash/* komutu kullanılabilir.

Eğer otomatik hata raporu üretme aracı olan "Apport" yazılımı devre dışı bırakılarak hata bildirimleri tamamen kapatmak istenirse bunun için öncelikle sudo -H gedit /etc/default/apport komutu girilir, açılan dosya içinde enabled=1 yazan yerdeki 1 değeri 0 yapılıp kaydedilir.

Ekran görüntüsü aldığımda yan yana iki ekran varmış gibi bir görüntü alıyorum

Masaüstünden bir ekran görüntüsü aldığınızda eğer resimdeki gibi, yan yana iki ekran şeklinde bir görüntü elde ediyorsanız (kontrol etmek için klavyeden PrintScren tuşuna basıp Resimler dizinine bakın) bu yapılandırma sorununu küçük bir ayarlama yaparak düzeltmeniz gereklidir. Çünkü bazı uygulamalar birinci ekranda değil ikinci ekranda açılabilir. Siz normalde birinci ekrana baktığınız için ikinci ekranda açılan uygulamayı göremezsiniz. Bu durumda o uygulamanın açılmadığını, bir sorun olduğunu düşünebilirsiniz... İkincil ekranı kapatmak için Ayarlar > Aygıtlar > Ekranlar yolunu izleyin. Burada sırasıyla Tek Ekran > Yerleşik Ekran > Uygula düğmelerine tıklayın.

Ekran görüntüsünde yan yana iki ekran var

Bir program sonradan sorun verip çalışmaz ise ne yapabilirim?

Ubuntu'da kullandığınız bir program sonradan sorun çıkarıp çalışmaz hale gelirse çözüm olarak o programı kaldırıp yeninden kurmak aklınıza gelebilir. Ancak bir programın kaldırılıp yeniden kurulması işlemi, sorunu çözme adına pek bir şeyi değiştirmemektedir. Bu gibi durumlarda yapabilecekleriniz hakkında Sorunlu programı hayata döndürmek maddesinden bilgi edinebilirsiniz.

Masaüstüme ulaşamazsam sistemi ve verilerimi nasıl kurtarabilirim?

Ubuntu'yu kullandıktan bir süre sonra örneğin ekran kartı sürücülerine elle müdahale ettikten sonra ya da kritik güncellemeleri yüklerken elektriklerin kesilmesi nedeniyle Ubuntu masaüstüne ulaşamayabilirsiniz. Ayrıca öntanımlı gelen açık kaynak ekran kartı sürücüleri yerine kapalı kaynak sürücüleri kullanıyorsanız düzgün bir şekilde tamamlanan "çekirdek güncellemesi" gibi kritik bir sistem güncellemesinden sonra bilgisayarı yeniden başlattığınızda masaüstüne ulaşılamama gibi bir durumla karşılaşabilirsiniz. Bu gibi durumlarda aşağıdaki belgelerden yararlanabilirsiniz:

Çöp kutusunu boşaltırken erişim hatası alıyorum

Bu durumda Uçbirim komut satırı penceresini açın ve alttaki komutu girin (Uyarı: rm komutunu uygularken çok dikkatli olun, aksi takdirde yanlışlıkla başka dosya ve dizinleri silebilirsiniz.)

sudo rm -rf ~/.local/share/Trash/files/*

DVD'den kopyaladığım dosyalar kilitli, kilidi nasıl kaldırırım?

Bu bir yetki sorunudur, bu sorunu aşabilmek için chmod komutu kulanılmalıdır.

DVD'den kopyaladığınız dosyaları kullanabilmeniz için; Uçbirim komut satırı penceresini açın ve şu komutu verin;

sudo chmod 777 -R /kilitli/dosyaların/bulunduğu/konum

Chmod komutu hakkında detaylı bilgi için bkz. Chmod komutu kullanımı.

Paket bağımlılığı ne demektir?

Windows işletim sisteminde program kurulum dosyaları (.exe dosyaları); o programın kurulumu ve çalışması için gerekli her türlü kütüphane dosyasını da bünyesinde barındırır. Ubuntu gibi Linux tabanlı işletim sistemlerinde ise programın kurulum dosyası (Ubuntu için .deb dosyası); o programın kurulması ve çalışması için gerekli bağımlılık dosyalarını (kütüphane dosyası vb.) barındırmaz. Bu nedenle Ubuntu'da bir programın kurulabilmesi için daha başka bazı programların da kurulmuş olması gereklidir. İşte Linux'ta herhangi bir yazılımı kurabilmek ya da çalıştırabilmek için ihtiyaç duyulan diğer tüm paketlere bağımlılık adı verilir. Her programın kendine has bağımlı olduğu paketler olabilir. Bağımlıkların da kendi bağımlılıkları olabilir. Bağımlı olunan paketlerin bir kısmı sistemde hazır yüklü olabilir. Kurulmak istenen yazılım sürümü ile bağımlı olunan paketlerin sürümleri de uyumlu olmak zorundadır. Kullanıcıların bir program kurarken tüm bu bağımlılıkları tespit etmesi ve teker tekler yüklemesi zor olacağından tüm bu işlemler arka planda otomatik olarak gerçekleştirilir. Linux'ta geleneksel olarak kullanılan bu paketleme sistemi, bir kütüphane dosyasının birden fazla kez ayrı ayrı kurulmasını engeller, bu sayede sabit disk alanından tasarruf edilmektedir.

Bununla birlikte Ubuntu'nun geliştiricisi Canonical firması, Snappy adı verilen yeni bir paket yönetim sistemi geliştirmektedir. Snappy biçimde (*.snap) paketlenmiş Linux programları, geleneksel .deb paketlerinin aksine, bünyesinde gerekli tüm bağımlılık paketlerini barındırır. Ancak .snap biçiminde paketlenmiş uygulama sayısı henüz kısıtlıdır.