SSS: Revizyonlar arasındaki fark

Ubuntu Türkiye Wiki sitesinden
Gezinti kısmına atla Arama kısmına atla
kDeğişiklik özeti yok
kDeğişiklik özeti yok
(Aynı kullanıcının aradaki diğer 22 değişikliği gösterilmiyor)
1. satır: 1. satır:
{{Konum|[[SSS|Sıkça Sorulan Sorular]]}}
Aşağıda Ubuntu'nun genel kullanımı, yaşanılan sorunlar ve çözümleri hakkında sıkça sorulan soruları ve cevaplarını bulabilirsiniz.
{{bilgi notu|Ubuntu projesinin ne olduğu, sürümleri, lisansı vb. konularda sıkça sorulan sorular için [[Ubuntu nedir?]] sayfasını okuyabilirsiniz.}}
= Genel kullanım =
= Genel kullanım =
== Programlar nasıl kurulur? Windows programları kurulabilir mi? ==
Ubuntu'da programlar [[Ubuntu Software]] aracılığıyla uygulama mağazasından temin edilerek kurulurlar. Ubuntu'da program kurma ve Windows programlarının kullanılıp kullanılamayacağı konularında [[Ubuntu'da yazılım kurmak]] belgesinden detaylı bilgi edinebilirsiniz.
== Donanımlar nasıl tanıtılır? ==
Ubuntu'da donanım tanıtma işlemleri genellikle otomatik olarak yapılır. Yani Ubuntu'yu kurduğunuzda donanımlarınızın hemen hepsinin otomatik olarak tanınarak kullanıma hazır hale gelmesi beklenir, dolayısıyla elle harhangi bir sürücü yüklemeniz gerekmez. Çünkü binlerce çeşit donanıma ait sürücüler Ubuntu (Linux çekirdeği) ile birlikte yüklü gelmektedir. Eğer otomatik olarak tanınmayan veya sorunlu çalışan bir donanımlarınız olursa (ekran kartı, ağ kartı, web kamerası, yazıcı... gibi) konu hakkında [[Donanım]] sayfasından bilgi alabilirsiniz.
==  "C:, D:" gibi sabit disk bölümlerim nerede? ==
[[Dosya:Nautilus - depolama ortamları.png|thumb|240px|[[Dosya yöneticisi]]nde aygıtlar bölümü]]
Ubuntu'da (genel olarak [[Linux]]'ta) sabit disk bölümleriniz Windows'taki gibi C, D gibi harfleri ile değil farklı bir şekilde adlandırılırlar.
Ubuntu'da, bilgisayarınızdaki mevcut sabit disk bölümlerine, USB bellek, CD/DVD gibi bilgisayarınıza bağlı tüm depolama ortamlarına, [[dosya yöneticisi]] arayüzünde sol taraftaki "Aygıtlar" bölümünden kolayca ulaşabilirsiniz ve sistemden kaldırabilirsiniz. Ayrıca tüm bu depolama ortamlarına dosya sisteminde {{bc|/mnt}} veya {{bc|/media}} dizinleri üzerinden de erişebilirsiniz.
== Açılışta şifre girmeden nasıl otomatik kullanıcı girişi yapabilirim? ==
== Açılışta şifre girmeden nasıl otomatik kullanıcı girişi yapabilirim? ==
Ubuntu kurulumunda kullanıcı tanımlama aşamasında otomatik kullanıcı girişi yapabilme ile ilgili bir seçenek vardır. Eğer bu seçeneği işaretlemediyseniz daha sonra [[Sistem Ayarları]] üzerinden de gerçekleştirebilirsiniz. Bunun için "''Sistem Ayarları > Kullanıcı Hesapları > Kilidi ''" yolunu izleyip “Otomatik Giriş” seçeneğini "Açık" hâle getiriniz.
Ubuntu kurulumunda kullanıcı tanımlama aşamasında da otomatik kullanıcı girişi yapma seçeneği hazır bulunur. Kurulum esnasında bu seçeneği işaretlememiş olsanız da daha sonra [[Ayarlar]] arayüzü üzerinden gerçekleştirebilirsiniz. Bunun için "''Ayarlar > Ayrıntılar > Kullanıcılar > Kilidi Kaldır''" yolunu izleyip “Otomatik Giriş” seçeneğini "Açık" hâle getirmeniz yeterlidir.


== Num Lock'un açılışta otomatik açılmasını istiyorum, nasıl yapabilirim? ==
== Bilgisayarım boşta kaldığında ekranın kilitlenmesini istemiyorum ==
Nümerik tuş takımını açmaya yarayan Num Lock tuşunun bilgisayar açılışında otomatik olarak açılmasını istiyorsanız ayrıtılı bilgi için lütfen [[Num Lock'un açılışta otomatik açılmasını sağlamak]] maddesine bakınız.
Bilgisayarınızı bir müddet kullanmadığınızda, bilgisayarınızı başkalarının kullanmasını önlemek amacıyla ekran kilitlenir, ekran kilidini açmak için kullanıcı şifresini girmek gerekir. Eğer bu özelliği devre dışı bırakmak isterseniz bunu "[[Ayarlar]] > Gizlilik > Ekran Kilidi" yolu üzerinden gerçekleştirebilirsiniz. Ayrıca bilgisayarı kullanmadığınızda ekranın kararması için gereken süreyi "Ayarlar > Güç" yolu üzerinden değiştirebilirsiniz.


== RAR arşiv dosyaları nasıl kullanabilirim? ==
== Num Lock'un açılışta otomatik açılmasını istiyorum ==
Nümerik tuş takımını açmaya yarayan NumLock tuşu bazı bilgisayarlarda, bilgisayar açılışında otomatik açılmayabilir. Eğer otomatik açılmıyorsa '''numlockx''' isimli paketi yükleyerek sorunu giderebilirsiniz. Bu paketi [[Synaptic Paket Yöneticisi]]'nde aratarak yükleyebilirsiniz. Yükledikten sonra bilgisayarınızı yeniden başlatın, eğer sorun çözülmediyse [[Num Lock'un açılışta otomatik açılmasını sağlamak]] maddesinde anlatılan diğer adımları uygulayın.


RAR biçimindeki dosyalarını açabilmek ve RAR biçiminde arşivleme yapabilmek için sisteminizde '''''unrar''''' ve '''''rar''''' paketlerinin kurulu olması gereklidir. ''unrar'' eklentisi "ubuntu-restricted-extras" yani "Ubuntu Kısıtlı İlaveleri" paketi içinde de yer almaktadır, eğer bu paketi daha önceden kurduysanız unrar sistemize kurulmuş demektir. "''rar''" paketini de [[Synaptic Paket Yöneticisi]]'nde aratarak kolayca yükleyebilirsiniz. Bu paketleri kurduktan sonra artık sağ tıklama menüsü üzerinden .rar biçimli dosyaları açabilirsiniz ve .rar biçiminde arşivleme yapabilirsiniz. Rar desteği için kullanılan rar ve unrar paketleri WinRar yazılımının resmi Linux sürümüdür.
== Gece ışığı özelliği nasıl kullanılır? ==
Çeşitli bilimsel çalışmalar, akşamları özellikle mavi ışığa maruz kalmanın uykuya dalmayı zorlaştırdığını, melatonin salgılanmasını düzensizleştirdiğini ve göz yorgunluğunu arttırdığını gösteriyor. Ubuntu’da mavi ışık koruması için ek bir uygulama yüklemenize gerek yoktur. Ubuntu ile birlikte gelen Gece Işığı özelliğini açık hale getirerek kullanabilirsiniz. Bunun için “Ayarlar > Aygıtlar > Ekranlar” yolunu izleyin. Gece Işığı özelliği gün batımından sonra ekrandaki mavi ışığı azaltarak ekranın renk sıcaklığını otomatik olarak arttırır. [http://www.omgubuntu.co.uk/2017/10/enable-night-light-mode-on-ubuntu]


== Microsoft TrueType yazı tiplerini nasıl sisteme eklerim? ==
== Microsoft TrueType yazı tiplerini nasıl sisteme eklerim? ==
Times New Roman, Arial gibi Microsoft TrueType yazı tiplerini Ubuntu'ya eklemek için [[Synaptic Paket Yöneticisi]]'nde "'''ubuntu-restricted-extras'''" (Ubuntu kısıtlı ilaveleri) paketini ya da sadece TrueType yazı tiplerini içeren '''"msttcorefonts"''' paketini kurmanız yeterlidir (kurulum sırasında karşınıza bir lisans sözleşmesi çıkacak ve onaylamanızı isteyecektir). Yükledikten sonra örneğin bir [[v:LibreOffice Writer|LibreOffice Writer]] penceresi açıp yazı tipi bölümüne girerek Times New Roman, Arial gibi yazı tiplerinin gelip gelmediğini kontrol edebilirsiniz.
Times New Roman, Arial gibi Microsoft TrueType yazı tiplerini Ubuntu'ya eklemek için [[Synaptic Paket Yöneticisi]]'nde '''ubuntu-restricted-extras''' paketini ya da sadece TrueType yazı tiplerini içeren '''ttf-mscorefonts-installer''' paketini aratıp kurmanız yeterlidir. Kurulum sırasında karşınıza bir lisans sözleşmesi çıkacak ve onaylamanızı isteyecektir. Yükledikten sonra örneğin bir [[v:LibreOffice Writer|LibreOffice Writer]] penceresi açıp yazı tipi bölümüne girerek Times New Roman, Arial gibi yazı tiplerinin geldiğini görebilirsiniz.
                                                 
 
== Seçke menüsünde geçmiş kayıdı tutulmasını nasıl önleyebilirim? ==
== Parola korumalı .rar arşiv dosyalarını açamıyorum ==
Masaüstünde sol üst köşedeki Ubuntu düğmesi "seçke" düğmesi olarak adlandırılmaktadır. Seçke menüsüne girdiğinizde son açtığınız tüm dosyaların listelendiğini göreceksiniz. Seçke menüsünde listelenen tüm geçmiş kayıtlarını silmek ve isterseniz yeni kayıtlar tutulmasını engellemek için gerekli ayarlamaları "''[[Sistem Ayarları]] > Güvenlik & Gizlilik > Dosyalar ve Uygulamalar''" yolu üzerinden gerçekleştirebilirsiniz. Ayrıntılı bilgi için [[Seçke ve başlatıcı kullanımı]] maddesine bakabilirsiniz.
Rar dosya biçimi, sahip olduğu çeşitli lisans kısıtlamaları nedeniyle Ubuntu kurulumu ile birlikte tamamen desteklenmez, kısmen desteklenir. Parola koruması olmayan .rar dosyaları sorunsuzca açılabilirken (Sağ tık > Buraya Çıkart), parola korumalı olanlar hata verir. Parola korumalı .rar dosyalarını açabilek için WinRar yazılımının resmi '''unrar''' isimli paketini yüklemeniz yeterlidir. Bu paketi ya da bu paketi de içeren '''ubuntu-restricted-extras''' isimli eklenti paketini [[Synaptic Paket Yöneticisi]]'nde aratarak kurabilirsiniz.


== Dosya yöneticisinde adres (konum) çubuğu nasıl açılır? ==
== Nasıl .rar biçminde arşivleme yapabilirim? ==
Öncelikle belirtmek gerekir ki, Ubuntu'da oluşturacağınız arşiv dosyalarının hem Windows hem de Mac'de herhangi bir ek yazılım kurmadan kullanılabilmesini istiyorsanız bunun için .rar biçimini kullanmak zorunda değilsiniz, .zip biçiminini de kullanabileceğinizi unutmayın. Eğer yine de .rar biçimini tercih etmek isterseniz bunun için WinRar yazılımının resmi '''rar''' isimli paketini yükleyiniz. Bu paketi [[Synaptic Paket Yöneticisi]]'nde aratarak ya da komut satırı üzerinden <code>sudo apt-get install rar</code> kurabilirsiniz. Paketi kurduktan sonra artık Arşiv Yöneticisi yazılımını kullanarak .rar biçiminde yeni arşiv dosyaları üretebilirsiniz.


[[Dosyalar]] dosya yöneticisinde görüntülemekte olduğunuz dizinin konumu, resimdeki gibi tıklanabilir düğmeler olarak gösterilmektedir. Bu düğmeler, dosya yöneticisinde gezinirken alt ve üst klasörlere daha hızlı bir şekilde erişmenizi sağlar.
== Dosya yöneticisinde konum (adres) çubuğu nasıl açılır? ==


Eğer adres çubuğunda gerçek adres bilgisini görmeye ihtiyacınız olursa bunun için klavyeden (Ctrl + L) yapabilirsiniz ya da "Git" menüsünde yer alan "Konum" seçeneğine tıklayabilirsiniz.
[[Dosyalar]] dosya yöneticisinde görüntülemekte olduğunuz dizinin konumu, tıklanabilir düğmeler şeklinde görüntülenir. Bu düğmeler, dosya yöneticisinde gezinirken alt ve üst dizinlere daha hızlı bir şekilde erişmenizi sağlar. Eğer konum çubuğunda gerçek adres bilgisini görmeye ihtiyacınız olursa bunun için klavyeden (Ctrl + L) tuş bileşimini kullanabilirsiniz.


[[Dosya:Nautilus 01.png|620px]]
[[Dosya:Dosyalar - konum çubuğu.png |650px|center]]


== Öntanımlı program - dosya ilişkilerini nasıl değiştirebilirim? ==
== Öntanımlı program - dosya ilişkilerini nasıl değiştirebilirim? ==
Ubuntu'da bir ses, video ya da resim dosyasının öntanımlı olarak hangi programla açılacağını ayarlamak için şöyle bir yol izleyebilirsiniz. Örneğin MP3 dosyalarını [[v:VLC media player|VLC media player]] ile ilişkilendirmek istiyorsanız herhangi bir MP3 dosyasına sağ tıklayıp "''Özellikler > Birlikte''" Aç yolunu izleyin ve oradaki listeden VLC media player'ı seçip "''Öntanımlı olarak ayarla''" düğmesine tıklayın.
Ubuntu'da ses, video, resim vb. herhangi bir dosyanın öntanımlı olarak hangi programla açılacağını belirlemek isteyebilirsiniz. Örneğin Mp3 dosyalarına çift tıkladığınızda [[v:VLC media player|VLC media player]] ile açılmasını isteyebilirsiniz. Gerekli ayarlamayı iki farklı yolla gerçekleştirebilirsiniz.
 
Artık .mp3 uzantısına sahip tüm dosyalarınız öntanımlı olarak VLC player ile açılacaktır. Eğer .mp3 biçimi dışında farklı uzantılara sahip ses dosyalarınız varsa (.wav , .ogg gibi) o dosya türlerini de aynı şekilde VLC player ile ilişkilendirebilirsiniz.
 
== Başlatıcı çubuğu nasıl ekranın altına taşıyabilirim? ==
Ubuntu'nun 16.04 LTS sürümü ile beraber başlatıcı çubuğu, ekranın altına taşıyabilme desteği gelmiştir. Bu ayarlamayı [[Unity Tweak Tool]] aracını yükleyip; <code>Başlatıcı > Pozisyon > Altta</code> yolunu izleyerek gerçekleştirebilirsiniz. Eğer herhangi bir ek yazılım kurmadan bu işlemi gerçekleştirmek isterseniz [[Uçbirim]] komut satırı penceresinde alttaki komutu kullanabilirsiniz;
 
{{bc|gsettings set com.canonical.Unity.Launcher launcher-position Bottom}}


Eski haline getirmek için ise alttaki komutu kullanabilirsiniz;
<u>1. Yol</u>: “[[Ayarlar]] > Ayrıntılar > Öntanımlı Uygulamalar” yolunu izleyin. Orada “Müzik”seçeneğini VLC media player olarak işaretleyin.
 
{{bc|gsettings set com.canonical.Unity.Launcher launcher-position Left}}


<u>2. Yol</u>: Herhangi bir Mp3 dosyasına sağ tıklayıp "''Özellikler > Birlikte''" Aç yolunu izleyin ve listeden VLC media player'ı seçip "''Öntanımlı olarak ayarla''" düğmesine tıklayın. Artık .mp3 uzantısına sahip tüm dosyalarınız öntanımlı olarak VLC player ile açılacaktır. Eğer .mp3 biçimi dışında farklı uzantılara sahip ses dosyalarınız varsa (.wav , .ogg gibi) o dosya türlerini de aynı şekilde VLC player ile ilişkilendirebilirsiniz.


= Çeşitli sorunlar ve çözümleri =
= Çeşitli sorunlar ve çözümleri =
== Nedir bu uçbirim, terminal, konsol? ==
== Ubuntu aşırı yavaş, kasılarak çalışıyor <!-- BU BAŞLIĞI LÜTFEN DEĞİŞTİRMEYİNİZ. BAŞLIĞA "Kurulum sorunları" SAYFASINDA BAĞLANTI VERİLMİŞTİR.--> ==
Linux'da, grafiksel masaüstü ortamını terk etmeden bir pencere üzerinden komutlar girmeye yarayan komut satırı pencereleri ''uçbirim, konsol'' ya da ''terminal'' gibi isimlerle anılmaktadır. Masaüstü kullanıcılarına hitap eden bir işletim sistemi olan Ubuntu'da komut satırı araçlarının kullanılmasına genel olarak gerek yoktur. Ancak bazı durumlarda komut satırı kullanmaya zorunlu olarak ihtiyaç duyulabilir. Örneğin bir hatanın tespiti için ve çözümlenmesi için komut satırı kullanmak zorunlu olabilir.
[https://www.ubuntu.com/download/desktop Minimum sistem] gereksinimlerini karşıladığı halde Ubuntu’yu kurduğunuzda aşırı yavaş-kasılarak-donarak çalışan bir Ubuntu ile karşılaşıyorsanız ya da bilgisayarınız aşırı ısınıyorsa bu sorun muhtemelen, öntanımlı gelen ekran kartı sürücünüzün, sisteminiz ile uyumlu olmamasından kaynaklanıyordur. Sorunun daha nadir görülen bir diğer nedeni ise; sisteminizde öntanımlı görüntü sunucusu olarak Wayland kullanılıyor ise sisteminiz ile Wayland ile görüntü sunucusu arasındaki bir uyumsuzluktan kaynaklanabilir ([https://forum.ubuntu-tr.net/index.php?topic=57761.0 örnek]).


Ubuntu'da komut satırına erişmek için [[Uçbirim]] ismiyle anılan bir uygulama (orijinal adıyla ''"GNOME Terminal"'') yüklü gelmektedir. Uçbirimi açmak için klavyeden doğrudan ''(Ctrl+Alt+T)'' tuş bileşimini kullanabilirsiniz ya da [[seçke]] menüsünde arama kutucuğuna ''uçbirim'' yazıp aratabilirsiniz. Bkz. [[Uçbirim]].
Çözüm için öncelikle mümkünse tüm güncellemeleri yükleyin ardından sisteminizde kullanabilecek başka ekran kartı sürücü seçeneklerinin bulunup bulunmadığını kontrol etmek ve değiştirmek için “[[Yazılım ve Güncelleştirmeler]] > Ek Sürücüler" yolunu izleyip birkaç saniye bekleyin. Ayrıntılı bilgi için bkz. [[Ekran kartları]].


== Çalışan süreçleri nasıl görüntüleyebilir ve sonlandırabilirim? ==
Ekran kartı sürücüsünü yükleyip bilgisayarı yeniden başlattıktan sonra durumu kontrol edin. Eğer sorun devam ediyorsa öntanımlı görüntüsü sunucusu olarak [[Wayland ve Xorg arasında geçiş yapma|Wayland mı yoksa Xorg mu]] kullandığınızı kontrol edin. Eğer Wayland ise Xorg görüntü suncusuna geçiş yapın.
Sistemde çalışan süreçleri görüntülemek ve cevap vermeyen bir işlemi sonlandırmak için Ubuntu ile birlikte gelen [[Sistem Gözlemcisi]] programı kullanılmaktadır. Cevap vermeyen bir programı Sistem Gözlemcisi arayüzünü açarak sonlandırabileceğiniz gibi bunun yerine '''xkill''' komutuna bir kısayol tanımlayarak çok daha pratik bir şekilde programları sonlandırabilirsiniz. "xkill" kullanıldığında fare imleci bir çarpı işareti şeklini alır. Bu çarpı işareti ile istediğiniz pencereye tılayarak o programı anında sonlandırabilirsiniz. Ayrıntılı bilgi için bkz. [[Sistem Gözlemcisi]].


xkill'i ''Alt + F2'' komut satırına yazarak kullanabileceğiniz gibi bu komut için bir kısayol da tanımlayabilirsiniz (mesela Ctrl + Alt + Gerisil gibi). Bunun için "Sistem Ayarları > Klavye > Kısayollar > Özel Kısayollar" yolunu izleyin ve orada (+) (ekle) simgesine tıklayın. Açılan kutucukta “Adı” bölümüne herhangi bir şey yazabilirsiniz. Mesela "Sonlandırıcı" yazın, “Komut” kısmına ise "xkill" yazıp "Uygula" tuşuna basın. Ardından "Devre dışı" yazan yere çift tıklayarak "Yeni Kısayol" ibaresini ortaya çıkarın ve son olarak, kullanmak istediğiniz kısayola klavyeden tıklayın.
== Aynı bilgisayarda Windows ve Ubuntu kullananlarca sıkça sorulan sorular ==
[[Windows'un yanına Ubuntu kurmak|Aynı bilgisayarda Windows ve Ubuntu]] kullanan kullanıcıların sıkça sorduğu bazı sorular ve sorunlar altta sıralanmıştır.
* NTFS biçimli disk bölümlerine ulaşamıyorum.
* Windows'un saatini ayarlamama rağmen geri kalıyor.
* Windows’u yeniden yükledikten sonra açılış menüsü kayboldu Ubuntu’ya ulaşamıyorum.
* Açılıştaki Windows seçeneğini nasıl öntanımlı seçenek haline getirebilirim ve bekleme süresini nasıl değiştirebilirim?


Ayrıca bakınız: [https://sudo.ubuntu-tr.net/surec-sonlandirma Süreç Sonlandırma] (SUDO)
Tüm bu sorunların çözümünü ve daha fazlasını [[Windows'un yanına Ubuntu kurmak#Kurulum sonrası için önemli bilgiler ve ayarlamalar|Windows’un yanına Ubuntu kurmak]] sayfasından öğrenebilirsiniz.


== Bilgisayarım çok eski değil ancak Ubuntu aşırı yavaş çalışıyor! ==
== Tekrar eden bir hata iletisi alıyorum, nasıl engelleyebilirim? ==
Minimum sistem gereksinimlerini karşıladığı halde aşırı yavaş-kasılarak çalışan bir Ubuntu ile karşılaşıyorsanız bu sorun muhtemelen, öntanımlı gelen ekran kartı sürücünüzün, sisteminiz ile uyumlu olmamasından kaynaklanıyordur.
Öncelikle, karşınıza gelen hata bildirim kutusundaki '''Ayrıntıları Göster''' düğmesine tıklayarak hangi programların hata verdiği konusunda bilgi alabilirsiniz. Bu hata iletileri çoğu zaman sisteminiz için ciddi bir sorun anlamına gelmez.
Çözüm için öncelikle tüm güncellemeleri yükleyin ardından sisteminizde kullanabilecek başka ekran sürücü seçeneklerinin bulunup bulunmadığını kontrol etmek ve değiştirmek için "''Sistem Ayarları > Yazılım & Güncellemeler > Ek Sürücüler''" yolunu izleyin. Ayrıntılı bilgi için bkz. [[Ekran kartları]]. Sorunu çözemezseniz Ubuntu-tr [https://forum.ubuntu-tr.net Forum] sayfalarında yardım almayı deneyebilirsiniz.
[[Dosya:Hata iletisi.png|400px|center]]
Tekrar eden hata iletilerinde resimde görüldüğü gibi "''İleride oluşabilecek bu türden hataları yok say''" şeklinde bir seçenek bunulabilir (bazı hata iletilerinde bu seçenek bulunmaz). Sisteminizde herhangi bir sorun gözlemlemiyorsanız bu seçeneği işaretleyerek söz konusu hata iletisinin tekrar etmesini önleyebilirsiniz. Ayrıca sistemdeki hata kayıtlarının bulunduğu dizin içeriğini silerek temizlemek için [[Uçbirim]]'de {{bc|sudo rm /var/crash/*}} komutu kullanılabilir.


== NTFS biçimli disk bölümlerime ulaşamıyorum, nasıl çözebilirim? ==
Eğer otomatik hata raporu üretme aracı olan "Apport" yazılımı devre dışı bırakılarak hata bildirimleri tamamen kapatmak istenirse bunun için öncelikle {{bc|sudo -H gedit /etc/default/apport}} komutu girilir, açılan dosya içinde '''enabled'''=1 yazan yerdeki '''1''' değeri '''0''' yapılıp kaydedilir.
Bilgisayarınızda Windows ve Ubuntu (Linux) kullanıyorsanız; Windows'u uyku modunda bırakıp Ubuntu'yu açarsanız ya da Windows'u hatalı kapattığınız (reset vb.) bir oturumdan sonra Ubuntu'yu açarsanız; Ubuntu üzerinden [[v:NTFS|NTFS]] biçimli disk bölümlerine erişemez yani içeriğine ulaşamazsınız. Ayrıca bilgisayarınızda Windows yüklü olmasa bile Windows yüklü bir başka bilgisayarda, güvenli kaldır seçeneği kullanılmadan sistemden ayrılmış NTFS biçimli taşınabilir USB diski Ubuntu'ya takıp açmak istediğinizde yine erişim problemiyle karşılaşabilirsiniz. Tüm bunlar aslında bir hata değil Windows'un bir güvenlik önleminin sonucudur.


Bu sorunların pek çoğu basit bir şekilde Windows'un bir kere normal şekilde açılıp kapatılmasıyla ve Windows'un hızlı başlatma özelliği kapatılarak çözülebilmektedir. Ayrıntılı bilgi için bakınız: [[NTFS biçimli disklere erişim sorununun giderilmesi]]
== Ekran görüntüsü aldığımda yan yana iki ekran varmış gibi bir görüntü alıyorum ==


== Windows'un saati sürekli geri kalıyor! ==
Masaüstünden bir ekran görüntüsü aldığınızda eğer resimdeki gibi, yan yana iki ekran şeklinde bir görüntü elde ediyorsanız (''kontrol etmek için klavyeden PrintScren tuşuna basıp Resimler dizinine bakın'') bu yapılandırma sorununu küçük bir ayarlama yaparak düzeltmeniz gereklidir. Çünkü bazı uygulamalar birinci ekranda değil ikinci ekranda açılabilir. Siz normalde birinci ekrana baktığınız için ikinci ekranda açılan uygulamayı göremezsiniz. Bu durumda o uygulamanın açılmadığını, bir sorun olduğunu düşünebilirsiniz... İkincil ekranı kapatmak için '''Ayarlar > Aygıtlar > Ekranlar''' yolunu izleyin. Burada sırasıyla '''Tek Ekran > Yerleşik Ekran > Uygula''' düğmelerine tıklayın.


Windows ve Ubuntu yüklü bir bilgisayarda Windows saati örneğin 3 saat geri kalabilir, ileri alsanızda bir sonraki yeniden başlatmada tekrar geri kalabilir. Ya da Windows saatini ayralayıp düzelttikten sonra Ubuntu tarafındaki saat ileri kayabilir. Bu durum gerçekte bir hata değil, Windows ve Linux'un (Ubuntu) işleyiş farklılıklarından kaynaklanmaktadır. Windows, BIOS saatini yerel saat olarak görürken Linux ise BIOS saatini evrensel saat (UTC) olarak görebilir. Bu sorunun çözümü için [[Windows ve Ubuntu yüklü bilgisayarda saat sorununun çözümü]] belgesine bakabilirsiniz.
[[Dosya:Çift monitor 01.png|center|thumb|x150px|Ekran görüntüsünde yan yana iki ekran var]]


== Bilgisayarı her açtığımda bir hata iletisi alıyorum, nasıl kurtulabilirim? ==
<!--== Yeni kurduğum bir program çalışmıyor, ne yapabilirim? ==
Ubuntu'yu açtığınızda ya da sonrasında herhangi bir hata iletisi aldığınızda, hata bildirim kutusunda yer alan “Detaylar” düğmesine tıklayarak hangi programların hata verdiği hkkında bilgi alabilirsiniz. Sisteminizde ciddi bir sorun olmadığı halde tekrar edip duran hata iletilerinden kurtulmak için [[Uçbirim]]'de alttaki komutu kullanmayı deneyebilirsiniz. Bu komut, sistemde hata kayıtlarının tutulduğu dizinin içeriğini silerek temizlemektedir.
Yeni kurduğunuz bir program hiç çalışmıyor ya da sorunlu çalışıyor ise (önceleri çalışıp sonradan çalışmayan bir program değil) sorun aşağıdaki konular ile ilgili olabilir.


{{bc|sudo rm /var/crash/*}}
Özellikle 3B grafik desteği gerektiren çeşitli uygulamalar ve oyunlar, ekran kartı için resmi sürücü paketinin kullanılmasına ihtiyaç duyarlar. Eğer [[Ekran kartları]] sayfasında detaylandırıldığı gibi ekran kartınızın resmi (sahipli) sürücü paketlerini yüklemediyseniz yükleyiniz.
 
Eğer bu komutu kullanmanıza rağmen aynı hata iletileri gelmeye devam ederse, otomatik hata raporu üretme aracı olan "Apport" yazılımını devre dışı bırakarak hata bildirilmlerini tamamen kapatma yoluna gidebilirsiniz. Bunun için öncelikle alttaki komutu girin;
 
{{bc|sudo -H gedit /etc/default/apport}}
 
devamında açılan dosya içinde "'''enabled'''=1" yazan yerdeki '''1''' değerini '''0''' yapın, dosyayı kaydederek kapatın.
 
== Masaüstüme ulaşamazsam sistemimi ve verilerimi nasıl kurtarabilirim? ==
Ubuntu'yu kullandıktan bir süre sonra örneğin kritik güncellemeleri yüklerken elektrik kesintisinin yaşanması sonrasında ya da ekran kartı sürücülerine elle müdahale ettikten sonra Ubuntu masaüstüne ulaşamayabilir. Ayrıca nadiren de olsa düzgün bir şekilde tamamlanan "çekirdek güncellemesi" gibi kritik bir güncellemeden sonra bilgisayarı yeniden başlattığınızda masaüstüne ulaşılamama gibi bir durumla karşılaşılabilir. Bu gibi durumlarda, bilgisayar açılışında işletim sistemi seçme ekranındayken (yani [[GRUB]] menüsü ekranındayken) "Advanced options for Ubuntu" seçeneği kullanılarak Ubuntu'nun sunduğu kurtarma seçeneklerine ulaşılabilirsiniz. Kurtarma seçeneklerinin kullanımı hakkında detaylı bilgi için bakınız: [[Ubuntu'da sistem kurtarma]]


Linux'ta uzun yıllar '''Xorg''' isimli geleneksel görüntüsü suncusu yazılımı kullanılmıştır. Ancak Ubuntu'da 17.10 sürümü ile birlikte öntanımlı görüntüsü sunucusu olarak '''Wayland''' isimli yeni nesil görüntüsü suncusu kullanılmaya başlamıştır. Ancak bazı uygulamalar, Wayland ile uyumlu olmadığı için çalışmayabilir. Çözüm için Ubuntu ile birlikte ikinci seçenek olarak yüklü gelen Xorg oturumuna geçiş yapabilirsiniz. Ayrıntılı bilgi için bakınız: [[Wayland ve Xorg arasında geçiş yapma]]-->
== Bir program sonradan sorun verip çalışmaz ise ne yapabilirim? ==
== Bir program sonradan sorun verip çalışmaz ise ne yapabilirim? ==
Ubuntu'da kullandığınız bir program sonradan sorun çıkarıp çalışmaz hale gelirse çözüm olarak o programı kaldırıp yeninden kurmak aklınıza gelebilir. Ancak bir programın kaldırılıp yeniden kurulması işlemi, sorunu çözme adına pek bir şeyi değiştirmemektedir. Bu gibi durumlarda yapabilecekleriniz hakkında ayrıntılı bilgi için [[Sorunlu programı hayata döndürmek]] maddesine bakabilirsiniz.
Ubuntu'da kullandığınız bir program sonradan sorun çıkarıp çalışmaz hale gelirse çözüm olarak o programı kaldırıp yeninden kurmak aklınıza gelebilir. Ancak bir programın kaldırılıp yeniden kurulması işlemi, sorunu çözme adına pek bir şeyi değiştirmemektedir. Bu gibi durumlarda yapabilecekleriniz hakkında [[Sorunlu programı hayata döndürmek]] maddesinden bilgi edinebilirsiniz.


== "Erişim hatası, işleme izin verilmiyor" hatası alıyorum, nasıl çözebilirim? ==
== Masaüstüme ulaşamazsam sistemi ve verilerimi nasıl kurtarabilirim? ==
Eğer [[Dosyalar]] dosya yöneticisi üzerinde bir yerden başka bir yere dosya taşıma/kopyalama yapmaya çalışıyor ve bu hatayı alıyorsanız dosya yöneticisini şu şekilde açın: [[Uçbirim]] komut satırı penceresini açın ve {{bc|sudo -H nautilus}} komutunu verin.
Ubuntu'yu kullandıktan bir süre sonra örneğin ekran kartı sürücülerine elle müdahale ettikten sonra ya da kritik güncellemeleri yüklerken elektriklerin kesilmesi nedeniyle Ubuntu masaüstüne ulaşamayabilirsiniz. Ayrıca öntanımlı gelen açık kaynak ekran kartı sürücüleri yerine kapalı kaynak sürücüleri kullanıyorsanız düzgün bir şekilde tamamlanan "çekirdek güncellemesi" gibi kritik bir sistem güncellemesinden sonra bilgisayarı yeniden başlattığınızda masaüstüne ulaşılamama gibi bir durumla karşılaşabilirsiniz. Bu gibi durumlarda aşağıdaki belgelerden yararlanabilirsiniz:


Bu işlemi yaptığınızda yetkili kullanıcı haklarıyla donatılmış bir dosya yöneticisi penceresi açılacaktır. Yapmak istediğiniz işlemi bir de bu pencere üzerinden yapmayı deneyin. Bu arada bu pencere üzeriden istediğiniz dizinlerin erişim haklarını da değiştirebilirsiniz.
* Ekran kartı sürücü uyumsuzluklarına bağlı sorunlar için: [[Kapalı kaynak sürücüden açık kaynak sürücüye geri dönüş]]
* Diğer sorunlar için: [[Ubuntu'da sistem kurtarma]]


== Çöp kutusunu boşaltırken erişim hatası alıyorum ==
== Çöp kutusunu boşaltırken erişim hatası alıyorum ==
Bu durumda Uçbirim komut satırı penceresini açın ve alttaki komutu girin ('''Uyarı:''' rm komutunu uygularken çok dikkatli olun, aksi takdirde istemediğiniz dosyaları silmek gibi bir durumla karşı karşıya kalabilirsiniz.)
Bu durumda Uçbirim komut satırı penceresini açın ve alttaki komutu girin ('''Uyarı:''' rm komutunu uygularken çok dikkatli olun, aksi takdirde yanlışlıkla başka dosya ve dizinleri silebilirsiniz.)


{{bc|sudo rm -rf ~/.local/share/Trash/files/*}}
{{bc|sudo rm -rf ~/.local/share/Trash/files/*}}
113. satır: 88. satır:
Bu bir yetki sorunudur, bu sorunu aşabilmek için chmod komutu kulanılmalıdır.
Bu bir yetki sorunudur, bu sorunu aşabilmek için chmod komutu kulanılmalıdır.


DVD'den kopyaladığınız dosyaları kulanabilmeniz için; [[Uçbirim]] komut satırı penceresini açın ve şu komutu verin;
DVD'den kopyaladığınız dosyaları kullanabilmeniz için; [[Uçbirim]] komut satırı penceresini açın ve şu komutu verin;


{{bc|sudo chmod 777 -R /kilitli/dosyaların/bulunduğu/konum}}
{{bc|sudo chmod 777 -R /kilitli/dosyaların/bulunduğu/konum}}
119. satır: 94. satır:
Chmod komutu hakkında detaylı bilgi için bkz. [[Chmod komutu kullanımı]].
Chmod komutu hakkında detaylı bilgi için bkz. [[Chmod komutu kullanımı]].


<!-- ALTTAKİ İÇERİĞİ GİZLEDİK. SANIRIM YETKİLİ KULLANICI PAROLASI UNUTULDUĞUNDA BU KADAR KOLAY SIFIRLANAMIYOR BKZ. http://e-bergi.com/y/Linuxta-unutulan-parola-sifre-nasil-degistirilir
== Kullanıcı parolamı unuttum, ne yapabilirim? ==
== Kullanıcı parolamı unuttum, ne yapabilirim? ==


* Ubuntu'yu kurtarma modunda çalıştırın. Bunun için bilgisayar açılışında [[GRUB]] menüsündeki 2. seçenek olan "Ubuntu için gelişmiş seçenekler" seçeneğini kullanın, ardından gelen ekranda en üstteki "Kurtarma Kipi" seçeneğini kullanarak devam edin. Sonraki gelen ekranda "root" seçeneğini kullanarak yetkili kullanıcı komut satırınıa girin.
* Ubuntu'yu kurtarma modunda çalıştırın. Bunun için bilgisayar açılışında [[GRUB]] menüsündeki 2. seçenek olan "Ubuntu için gelişmiş seçenekler" seçeneğini kullanın, ardından gelen ekranda en üstteki "Kurtarma Kipi" seçeneğini kullanarak devam edin. Sonraki gelen ekranda "root" seçeneğini kullanarak yetkili kullanıcı komut satırına girin.


* Aşağıdaki komutu yazın (Not: Yeni parolanızı yazarken, parolanız nokta olarak bile gözükmeyecektir, bu normaldir, siz yeni parolanızı yazıp enter tuşuna tıklayın).
* Aşağıdaki komutu yazın (Not: Yeni parolanızı yazarken, parolanız nokta olarak bile gözükmeyecektir, bu normaldir, siz yeni parolanızı yazıp enter tuşuna tıklayın).
:{{bc|mount -o rw,remount /}}
:{{bc|mount -o rw,remount /}}
:{{bc|passwd KULLANICI_ADINIZ}} (örneğin "passwd ahmet" gibi)
:{{bc|passwd KULLANICI_ADINIZ}} (örneğin "passwd ahmet" gibi)
* Yeni şifreniz ayarlandı, artık {{bc|reboot}} komutunu girerek bilgisayarı yeniden başlatabilirsiniz.
* Yeni şifreniz ayarlandı, artık {{bc|reboot}} komutunu girerek bilgisayarı yeniden başlatabilirsiniz.
-->
== Paket bağımlılığı ne demektir? <!-- BU BAŞLIĞI LÜTFEN DEĞİŞTİRMEYİNİZ. DEĞİŞTİRİRSENİZ "Bağımlılık" SAYFASI VE ONA VERİLEN TÜM BAĞLANTILAR ÇALIŞMAYACAKTIR -->  ==
Windows işletim sisteminde program kurulum dosyaları ('''.exe''' dosyaları); o programın kurulumu ve çalışması için gerekli her türlü kütüphane dosyasını da bünyesinde barındırır. [[v:Ubuntu (işletim sistemi)|Ubuntu]] gibi [[v:Linux|Linux]] tabanlı işletim sistemlerinde ise programın kurulum dosyası (Ubuntu için '''.deb''' dosyası); o programın kurulması ve çalışması için gerekli bağımlılık dosyalarını (kütüphane dosyası vb.) barındırmaz. Bu nedenle Ubuntu'da bir programın kurulabilmesi için daha başka bazı programların da kurulmuş olması gereklidir. İşte Linux'ta herhangi bir yazılımı kurabilmek ya da çalıştırabilmek için ihtiyaç duyulan diğer tüm paketlere '''bağımlılık''' adı verilir. Her programın kendine has bağımlı olduğu paketler olabilir. Bağımlıkların da kendi bağımlılıkları olabilir. Bağımlı olunan paketlerin bir kısmı sistemde hazır yüklü olabilir. Kurulmak istenen yazılım sürümü ile bağımlı olunan paketlerin sürümleri de uyumlu olmak zorundadır. Kullanıcıların bir program kurarken tüm bu bağımlılıkları tespit etmesi ve teker tekler yüklemesi zor olacağından tüm bu işlemler arka planda otomatik olarak gerçekleştirilir. Linux'ta geleneksel olarak kullanılan bu paketleme sistemi, bir kütüphane dosyasının birden fazla kez ayrı ayrı kurulmasını engeller, bu sayede sabit disk alanından tasarruf edilmektedir.


 
Bununla birlikte Ubuntu'nun geliştiricisi [[v:Canonical Ltd.|Canonical]] firması, '''Snappy''' adı verilen yeni bir paket yönetim sistemi geliştirmektedir. Snappy biçimde (*.snap) paketlenmiş Linux programları, geleneksel .deb paketlerinin aksine, bünyesinde gerekli tüm bağımlılık paketlerini barındırır. Ancak .snap biçiminde paketlenmiş uygulama sayısı henüz kısıtlıdır.
= Diğer =
== Açılış menüsü kayboldu, doğrudan Windows açılıyor Ubuntu'ya ulaşamıyorum! ==
Bu durum iki koşul altında ortaya çıkabilir:
 
'''I.''' Windows ve Ubuntu yüklü bilgisayarda (ya da sadece Ubuntu yüklü bilgisayarda) Ubuntu'ya dokunmadan Windows'u her yeniden kurduğunuzda bilgisayar açılışındaki işletim sistemi seçme ekranı ([[GRUB]] ekranı) ortadan kaybolur ve doğrudan doğruya Windows açılır. Çünkü Windows, kurulum esnasında diskin özel MBR adı verilen küçük bir bölümündeki mevcut önyükleme yazılımını ([[GRUB]]'u) siler ve kendi önyükleyicisini kurar. Bu gibi durumlarda işletim sistemi seçme ekranını geri getirerek Ubuntu'ya ulaşabilmek için [[GRUB]] açılış önyükleme yazılımını onarmanız gerekecektir. Ayrıntılı bilgi için bakınız: [[Grub önyükleyicisini onarmak (yeniden kurmak)]].
 
'''II.''' Windows 8 ve sonraki sürümlerde öntaımlı açık gelen "Hibernation" adı verilen özellik, hızlı başlatma adına bilgisayarı tamamen kapatmayıp, uykuya alma benzeri bir işlem gerçekleştirmektedir. Yani siz Windows'u kapattığınızda bilgisayar gerçek anlamda kapanmıyor olabilir. Bu da bilgisayar açılışındaki işletim sistemi seçme ekranı olan GRUB ekranının karşınıza gelmesini engelleyebilir (Hibernation özelliğinin açık olması ayrıca Ubuntu üzerinden NTFS biçimli disklere ulaşmanızı da engeller). Çözüm için [[NTFS biçimli disklere erişim sorununun giderilmesi#Hızlı başlatma özelliğini kapatmak|NTFS biçimli disklere erişim sorununun giderilmesi]] sayfasında anlatıldığı gibi hızlı başlatma özelliğini kapatmanız gereklidir.
 
== Açılıştaki Windows seçeneğini nasıl öntanımlı seçenek haline getirebilirim?==
 
Windows ve Ubuntu'nun yüklü olduğu bilgisayarlarda açılışda işlsetim sistemi seçme ekranında ([[GRUB]] menüsünde) 10 saniye boyunca herhangi bir tuşa basmadığınızda öntanımlı olarak Ubuntu açılır. Eğer öntanımlı olarak Windows'un açılmasını isterseniz ve ayrıca açılıştaki bekleme süresini değiştirmek isterseniz bu konular hakkında [[Grub açılış menüsü seçeneklerini değiştirmek]] sayfasından bilgi alabilirsiniz.
 
== Paket bağımlılığı ne demektir? <!-- BU BAŞLIĞI LÜTFEN DEĞİŞTİRMEYİNİZ. DEĞİŞTİRİRSENİZ "Bağımlılık" YÖNLENDİRME SAYFASI ÇALIŞMAYACAKTIR -->  ==
Windows işletim sisteminde program kurulum dosyaları ('''.exe''' dosyaları); o programın kurulumu ve çalışması için gerekli her türlü kütüphane dosyasını da bünyesinde barındırır. [[v:Ubuntu (işletim sistemi)|Ubuntu]] gibi [[v:Linux|Linux]] tabanlı işletim sistemlerinde ise programın kurulum dosyası (Ubuntu için '''.deb''' dosyası); o programın kurulması ve çalışması için gerekli bağımlılık dosyalarını (kütüphane dosyası vb.) barındırmaz. Bu nedenle Ubuntu'da bir programın kurulabilmesi için daha başka bazı programların da kurulmuş olması gereklidir. İşte Linux'ta herhangi bir yazılımı kurabilmek ya da çalıştırabilmek için ihtiyaç duyulan diğer tüm paketlere '''bağımlılık''' adı verilir. Her programın kendine has bağımlı olduğu paketler olabilir. Bağımlı olunan peketlerin bir kısmı sistemde hazır yüklü olabilir. Kurulmak istenen yazılım sürümü ile bağımlı olunan paketlerin sürümleri de uyumlu olmak zorundadır. Kullanıcıların bir program kurarken tüm bu bağımlılıkları tespit etmesi ve teker tekler yüklemesi zor olacağından tüm bu işlemler arka planda otomatik olarak gerçekleştirilir. Linux'ta geleneksel olarak kullanılan bu paketleme sistemi, bir kütüphane dosyasının birden fazla kez ayrı ayrı kurulmasını engeller, bu sayede sabit disk alanından tasarruf edilmektedir. Bağımlılıklar konusunda ayrıntılı bilgi için [http://www.cagataycebi.com/linux/dependency_hell/dependency_hell.html şu makaleyi] okuyabilirsiniz.
 
Bununla birlikte Ubuntu'nun geliştiricisi [[v:Canonical Ltd.|Canonical]] firması, '''Snappy''' adı verilen yeni bir paket yönetim sistemi geliştirmektedir. Snappy biçimde (*.snap) paketlenmiş Linux programları, geleneksel Linux-Unix paketleme sistemlerinin aksine, bünyesinde gerekli tüm bağımlılık paketlerini barındırmaktadır. Ubuntu 16.04 sürümü ile birlikte artık '''*.deb''' paketlerinin yanı sıra '''*.snap''' uzantıya sahip yeni nesil paketlerde kurulabilmektedir. Ancak .snap biçiminde paketlenmiş uygulama sayısı henüz oldukça az sayıdadır. Ayrıntılı bilgi için [https://forum.ubuntu-tr.net/index.php?topic=47442.msg544283#msg544283 bakınız.]


[[Kategori:Temel kategoriler| ]]
[[Kategori:Temel kategoriler| ]]
[[Kategori:Ubuntu]]
[[Kategori:Ubuntu]]

23.12, 6 Şubat 2018 tarihindeki hâli

Genel kullanım

Açılışta şifre girmeden nasıl otomatik kullanıcı girişi yapabilirim?

Ubuntu kurulumunda kullanıcı tanımlama aşamasında da otomatik kullanıcı girişi yapma seçeneği hazır bulunur. Kurulum esnasında bu seçeneği işaretlememiş olsanız da daha sonra Ayarlar arayüzü üzerinden gerçekleştirebilirsiniz. Bunun için "Ayarlar > Ayrıntılar > Kullanıcılar > Kilidi Kaldır" yolunu izleyip “Otomatik Giriş” seçeneğini "Açık" hâle getirmeniz yeterlidir.

Bilgisayarım boşta kaldığında ekranın kilitlenmesini istemiyorum

Bilgisayarınızı bir müddet kullanmadığınızda, bilgisayarınızı başkalarının kullanmasını önlemek amacıyla ekran kilitlenir, ekran kilidini açmak için kullanıcı şifresini girmek gerekir. Eğer bu özelliği devre dışı bırakmak isterseniz bunu "Ayarlar > Gizlilik > Ekran Kilidi" yolu üzerinden gerçekleştirebilirsiniz. Ayrıca bilgisayarı kullanmadığınızda ekranın kararması için gereken süreyi "Ayarlar > Güç" yolu üzerinden değiştirebilirsiniz.

Num Lock'un açılışta otomatik açılmasını istiyorum

Nümerik tuş takımını açmaya yarayan NumLock tuşu bazı bilgisayarlarda, bilgisayar açılışında otomatik açılmayabilir. Eğer otomatik açılmıyorsa numlockx isimli paketi yükleyerek sorunu giderebilirsiniz. Bu paketi Synaptic Paket Yöneticisi'nde aratarak yükleyebilirsiniz. Yükledikten sonra bilgisayarınızı yeniden başlatın, eğer sorun çözülmediyse Num Lock'un açılışta otomatik açılmasını sağlamak maddesinde anlatılan diğer adımları uygulayın.

Gece ışığı özelliği nasıl kullanılır?

Çeşitli bilimsel çalışmalar, akşamları özellikle mavi ışığa maruz kalmanın uykuya dalmayı zorlaştırdığını, melatonin salgılanmasını düzensizleştirdiğini ve göz yorgunluğunu arttırdığını gösteriyor. Ubuntu’da mavi ışık koruması için ek bir uygulama yüklemenize gerek yoktur. Ubuntu ile birlikte gelen Gece Işığı özelliğini açık hale getirerek kullanabilirsiniz. Bunun için “Ayarlar > Aygıtlar > Ekranlar” yolunu izleyin. Gece Işığı özelliği gün batımından sonra ekrandaki mavi ışığı azaltarak ekranın renk sıcaklığını otomatik olarak arttırır. [1]

Microsoft TrueType yazı tiplerini nasıl sisteme eklerim?

Times New Roman, Arial gibi Microsoft TrueType yazı tiplerini Ubuntu'ya eklemek için Synaptic Paket Yöneticisi'nde ubuntu-restricted-extras paketini ya da sadece TrueType yazı tiplerini içeren ttf-mscorefonts-installer paketini aratıp kurmanız yeterlidir. Kurulum sırasında karşınıza bir lisans sözleşmesi çıkacak ve onaylamanızı isteyecektir. Yükledikten sonra örneğin bir LibreOffice Writer penceresi açıp yazı tipi bölümüne girerek Times New Roman, Arial gibi yazı tiplerinin geldiğini görebilirsiniz.

Parola korumalı .rar arşiv dosyalarını açamıyorum

Rar dosya biçimi, sahip olduğu çeşitli lisans kısıtlamaları nedeniyle Ubuntu kurulumu ile birlikte tamamen desteklenmez, kısmen desteklenir. Parola koruması olmayan .rar dosyaları sorunsuzca açılabilirken (Sağ tık > Buraya Çıkart), parola korumalı olanlar hata verir. Parola korumalı .rar dosyalarını açabilek için WinRar yazılımının resmi unrar isimli paketini yüklemeniz yeterlidir. Bu paketi ya da bu paketi de içeren ubuntu-restricted-extras isimli eklenti paketini Synaptic Paket Yöneticisi'nde aratarak kurabilirsiniz.

Nasıl .rar biçminde arşivleme yapabilirim?

Öncelikle belirtmek gerekir ki, Ubuntu'da oluşturacağınız arşiv dosyalarının hem Windows hem de Mac'de herhangi bir ek yazılım kurmadan kullanılabilmesini istiyorsanız bunun için .rar biçimini kullanmak zorunda değilsiniz, .zip biçiminini de kullanabileceğinizi unutmayın. Eğer yine de .rar biçimini tercih etmek isterseniz bunun için WinRar yazılımının resmi rar isimli paketini yükleyiniz. Bu paketi Synaptic Paket Yöneticisi'nde aratarak ya da komut satırı üzerinden sudo apt-get install rar kurabilirsiniz. Paketi kurduktan sonra artık Arşiv Yöneticisi yazılımını kullanarak .rar biçiminde yeni arşiv dosyaları üretebilirsiniz.

Dosya yöneticisinde konum (adres) çubuğu nasıl açılır?

Dosyalar dosya yöneticisinde görüntülemekte olduğunuz dizinin konumu, tıklanabilir düğmeler şeklinde görüntülenir. Bu düğmeler, dosya yöneticisinde gezinirken alt ve üst dizinlere daha hızlı bir şekilde erişmenizi sağlar. Eğer konum çubuğunda gerçek adres bilgisini görmeye ihtiyacınız olursa bunun için klavyeden (Ctrl + L) tuş bileşimini kullanabilirsiniz.

Dosyalar - konum çubuğu.png

Öntanımlı program - dosya ilişkilerini nasıl değiştirebilirim?

Ubuntu'da ses, video, resim vb. herhangi bir dosyanın öntanımlı olarak hangi programla açılacağını belirlemek isteyebilirsiniz. Örneğin Mp3 dosyalarına çift tıkladığınızda VLC media player ile açılmasını isteyebilirsiniz. Gerekli ayarlamayı iki farklı yolla gerçekleştirebilirsiniz.

1. Yol: “Ayarlar > Ayrıntılar > Öntanımlı Uygulamalar” yolunu izleyin. Orada “Müzik”seçeneğini VLC media player olarak işaretleyin.

2. Yol: Herhangi bir Mp3 dosyasına sağ tıklayıp "Özellikler > Birlikte" Aç yolunu izleyin ve listeden VLC media player'ı seçip "Öntanımlı olarak ayarla" düğmesine tıklayın. Artık .mp3 uzantısına sahip tüm dosyalarınız öntanımlı olarak VLC player ile açılacaktır. Eğer .mp3 biçimi dışında farklı uzantılara sahip ses dosyalarınız varsa (.wav , .ogg gibi) o dosya türlerini de aynı şekilde VLC player ile ilişkilendirebilirsiniz.

Çeşitli sorunlar ve çözümleri

Ubuntu aşırı yavaş, kasılarak çalışıyor

Minimum sistem gereksinimlerini karşıladığı halde Ubuntu’yu kurduğunuzda aşırı yavaş-kasılarak-donarak çalışan bir Ubuntu ile karşılaşıyorsanız ya da bilgisayarınız aşırı ısınıyorsa bu sorun muhtemelen, öntanımlı gelen ekran kartı sürücünüzün, sisteminiz ile uyumlu olmamasından kaynaklanıyordur. Sorunun daha nadir görülen bir diğer nedeni ise; sisteminizde öntanımlı görüntü sunucusu olarak Wayland kullanılıyor ise sisteminiz ile Wayland ile görüntü sunucusu arasındaki bir uyumsuzluktan kaynaklanabilir (örnek).

Çözüm için öncelikle mümkünse tüm güncellemeleri yükleyin ardından sisteminizde kullanabilecek başka ekran kartı sürücü seçeneklerinin bulunup bulunmadığını kontrol etmek ve değiştirmek için “Yazılım ve Güncelleştirmeler > Ek Sürücüler" yolunu izleyip birkaç saniye bekleyin. Ayrıntılı bilgi için bkz. Ekran kartları.

Ekran kartı sürücüsünü yükleyip bilgisayarı yeniden başlattıktan sonra durumu kontrol edin. Eğer sorun devam ediyorsa öntanımlı görüntüsü sunucusu olarak Wayland mı yoksa Xorg mu kullandığınızı kontrol edin. Eğer Wayland ise Xorg görüntü suncusuna geçiş yapın.

Aynı bilgisayarda Windows ve Ubuntu kullananlarca sıkça sorulan sorular

Aynı bilgisayarda Windows ve Ubuntu kullanan kullanıcıların sıkça sorduğu bazı sorular ve sorunlar altta sıralanmıştır.

  • NTFS biçimli disk bölümlerine ulaşamıyorum.
  • Windows'un saatini ayarlamama rağmen geri kalıyor.
  • Windows’u yeniden yükledikten sonra açılış menüsü kayboldu Ubuntu’ya ulaşamıyorum.
  • Açılıştaki Windows seçeneğini nasıl öntanımlı seçenek haline getirebilirim ve bekleme süresini nasıl değiştirebilirim?

Tüm bu sorunların çözümünü ve daha fazlasını Windows’un yanına Ubuntu kurmak sayfasından öğrenebilirsiniz.

Tekrar eden bir hata iletisi alıyorum, nasıl engelleyebilirim?

Öncelikle, karşınıza gelen hata bildirim kutusundaki Ayrıntıları Göster düğmesine tıklayarak hangi programların hata verdiği konusunda bilgi alabilirsiniz. Bu hata iletileri çoğu zaman sisteminiz için ciddi bir sorun anlamına gelmez.

Hata iletisi.png

Tekrar eden hata iletilerinde resimde görüldüğü gibi "İleride oluşabilecek bu türden hataları yok say" şeklinde bir seçenek bunulabilir (bazı hata iletilerinde bu seçenek bulunmaz). Sisteminizde herhangi bir sorun gözlemlemiyorsanız bu seçeneği işaretleyerek söz konusu hata iletisinin tekrar etmesini önleyebilirsiniz. Ayrıca sistemdeki hata kayıtlarının bulunduğu dizin içeriğini silerek temizlemek için Uçbirim'de sudo rm /var/crash/* komutu kullanılabilir.

Eğer otomatik hata raporu üretme aracı olan "Apport" yazılımı devre dışı bırakılarak hata bildirimleri tamamen kapatmak istenirse bunun için öncelikle sudo -H gedit /etc/default/apport komutu girilir, açılan dosya içinde enabled=1 yazan yerdeki 1 değeri 0 yapılıp kaydedilir.

Ekran görüntüsü aldığımda yan yana iki ekran varmış gibi bir görüntü alıyorum

Masaüstünden bir ekran görüntüsü aldığınızda eğer resimdeki gibi, yan yana iki ekran şeklinde bir görüntü elde ediyorsanız (kontrol etmek için klavyeden PrintScren tuşuna basıp Resimler dizinine bakın) bu yapılandırma sorununu küçük bir ayarlama yaparak düzeltmeniz gereklidir. Çünkü bazı uygulamalar birinci ekranda değil ikinci ekranda açılabilir. Siz normalde birinci ekrana baktığınız için ikinci ekranda açılan uygulamayı göremezsiniz. Bu durumda o uygulamanın açılmadığını, bir sorun olduğunu düşünebilirsiniz... İkincil ekranı kapatmak için Ayarlar > Aygıtlar > Ekranlar yolunu izleyin. Burada sırasıyla Tek Ekran > Yerleşik Ekran > Uygula düğmelerine tıklayın.

Ekran görüntüsünde yan yana iki ekran var

Bir program sonradan sorun verip çalışmaz ise ne yapabilirim?

Ubuntu'da kullandığınız bir program sonradan sorun çıkarıp çalışmaz hale gelirse çözüm olarak o programı kaldırıp yeninden kurmak aklınıza gelebilir. Ancak bir programın kaldırılıp yeniden kurulması işlemi, sorunu çözme adına pek bir şeyi değiştirmemektedir. Bu gibi durumlarda yapabilecekleriniz hakkında Sorunlu programı hayata döndürmek maddesinden bilgi edinebilirsiniz.

Masaüstüme ulaşamazsam sistemi ve verilerimi nasıl kurtarabilirim?

Ubuntu'yu kullandıktan bir süre sonra örneğin ekran kartı sürücülerine elle müdahale ettikten sonra ya da kritik güncellemeleri yüklerken elektriklerin kesilmesi nedeniyle Ubuntu masaüstüne ulaşamayabilirsiniz. Ayrıca öntanımlı gelen açık kaynak ekran kartı sürücüleri yerine kapalı kaynak sürücüleri kullanıyorsanız düzgün bir şekilde tamamlanan "çekirdek güncellemesi" gibi kritik bir sistem güncellemesinden sonra bilgisayarı yeniden başlattığınızda masaüstüne ulaşılamama gibi bir durumla karşılaşabilirsiniz. Bu gibi durumlarda aşağıdaki belgelerden yararlanabilirsiniz:

Çöp kutusunu boşaltırken erişim hatası alıyorum

Bu durumda Uçbirim komut satırı penceresini açın ve alttaki komutu girin (Uyarı: rm komutunu uygularken çok dikkatli olun, aksi takdirde yanlışlıkla başka dosya ve dizinleri silebilirsiniz.)

sudo rm -rf ~/.local/share/Trash/files/*

DVD'den kopyaladığım dosyalar kilitli, kilidi nasıl kaldırırım?

Bu bir yetki sorunudur, bu sorunu aşabilmek için chmod komutu kulanılmalıdır.

DVD'den kopyaladığınız dosyaları kullanabilmeniz için; Uçbirim komut satırı penceresini açın ve şu komutu verin;

sudo chmod 777 -R /kilitli/dosyaların/bulunduğu/konum

Chmod komutu hakkında detaylı bilgi için bkz. Chmod komutu kullanımı.

Paket bağımlılığı ne demektir?

Windows işletim sisteminde program kurulum dosyaları (.exe dosyaları); o programın kurulumu ve çalışması için gerekli her türlü kütüphane dosyasını da bünyesinde barındırır. Ubuntu gibi Linux tabanlı işletim sistemlerinde ise programın kurulum dosyası (Ubuntu için .deb dosyası); o programın kurulması ve çalışması için gerekli bağımlılık dosyalarını (kütüphane dosyası vb.) barındırmaz. Bu nedenle Ubuntu'da bir programın kurulabilmesi için daha başka bazı programların da kurulmuş olması gereklidir. İşte Linux'ta herhangi bir yazılımı kurabilmek ya da çalıştırabilmek için ihtiyaç duyulan diğer tüm paketlere bağımlılık adı verilir. Her programın kendine has bağımlı olduğu paketler olabilir. Bağımlıkların da kendi bağımlılıkları olabilir. Bağımlı olunan paketlerin bir kısmı sistemde hazır yüklü olabilir. Kurulmak istenen yazılım sürümü ile bağımlı olunan paketlerin sürümleri de uyumlu olmak zorundadır. Kullanıcıların bir program kurarken tüm bu bağımlılıkları tespit etmesi ve teker tekler yüklemesi zor olacağından tüm bu işlemler arka planda otomatik olarak gerçekleştirilir. Linux'ta geleneksel olarak kullanılan bu paketleme sistemi, bir kütüphane dosyasının birden fazla kez ayrı ayrı kurulmasını engeller, bu sayede sabit disk alanından tasarruf edilmektedir.

Bununla birlikte Ubuntu'nun geliştiricisi Canonical firması, Snappy adı verilen yeni bir paket yönetim sistemi geliştirmektedir. Snappy biçimde (*.snap) paketlenmiş Linux programları, geleneksel .deb paketlerinin aksine, bünyesinde gerekli tüm bağımlılık paketlerini barındırır. Ancak .snap biçiminde paketlenmiş uygulama sayısı henüz kısıtlıdır.