Pardus

Mozilla Firefox
Dosya:Pardus-1.0.png Linux Dağıtımı
Şirket/geliştirici:	Katkıda bulunan herkes
Depo:	Pardus/Pisi
Tür:	İşletim Sistemi
Lisans:	Açık Kaynak
Web sitesi:	http://www.pardus.org.tr/

Pardus, Türkiye'de geliştirilen bir GNU/Linux dağıtımıdır.

Oluşum Süreci

2003 yılının önemli bir bölümünde ulusal bir dağıtımın gerekliliği, dünyada benzer uygulamalar, yazılım sanayisinin mevcut durumu ve eğilimleri araştırıldı. Ülkenin bilgi teknolojisi alanındaki insan kaynağı, yerel yazılım sanayisinin yetenekleri ve rekabet unsurları incelendi. Tüm bulgular ışığında, 2003 yılı yazında, bir ulusal işletim sistemi dağıtımı oluşturmanın yerinde bir karar olduğu sonucuna varılarak somut düzeyde planlama işine girişildi.

Mevcut işletim sistemleri, başta Linux olmak üzere incelendi, açık kaynak yazılım metodolojisi (yöntem bilimi) ve felsefesi ayrıntılı olarak çalışıldı. Hedef, bir dağıtım oluşturmanın ötesinde, bu dağıtımı sürekli kılabilecek düzenlemeci yapıyı da kurmak olduğundan yazılım sanayisinde, özellikle açık kaynak çerçevesinde, kullanılabilecek iş örnekleri irdelendi.

Bu incelemeler sonrasında, 2003 yılı sonbaharında, Linux temelli, açık kaynaklı, olabildiğince GPL lisanslama yöntemini kullanan bir işletim sistemi dağıtımı oluşturulmasına karar verildi.

Pardus Projesi'nin hayata geçmesi, 2004 yılı başında teknik ekibin çekirdeğinin oluşturulmasıyla başladı. Bu aşamada Türkiye'nin Linux geçmişi, mevcut ve planlanan dağıtımlar, açık kaynak ve Linux camiası ve girişimleri de göz önüne alınarak, var olan bilgi birikimi ve deneyimden en üst düzeyde yararlanmanın yolları arandı. Sonuçta ulusal işletim sistemi geliştirilmesinde görev alması en uygun kişiler Türkiye'nin dört bir yanından seçilerek TÜBİTAK/UEKAE bünyesinde bir araya geldiler.

2004 yılının önemli bir kısmı teknik seçeneklerin değerlendirilmesi ile geçti. Farklı Linux dağıtımları incelendi, mevcut dağıtımlardaki eksiklikler, olası gelişim alanları, yapılması gerekenler ve bunların iş gücü ve kaynak gereksinimleri irdelendi. Hedef kitlenin kim olacağı üzerinde beyin fırtınaları yapıldı, bunun sonucu olarak yol haritası seçenekleri belirlendi.

2004 yılı ekim ayında bu teknik değerlendirmeler sonuçlandı ve yayınlanan Proje Ana Sözleşmesi ile amaç, yöntem ve takvim belirlendi. Pardus'un “bilişim okur-yazarlığına sahip bilgisayar kullanıcılarının temel masaüstü ihtiyaçlarını hedefleyen” bir işletim sistemi olmasına, “mevcut Linux dağıtımlarının üstün taraflarını kavram, mimari ya da kod olarak kullanmasına”, ancak “otonom sisteme evrilebilecek bir yapılandırma çerçevesi ve araçları ile kurulum, yapılandırma ve kullanım kolaylığı sağlamasına” karar verildi.

Teknik hedefi ve yöntemi belirlenen tasarı hızla ilerlemeye başladı ve 1 Şubat 2005 tarihinde ilk ürün olan Pardus Çalışan CD 1.0 yayımlandı. Tasarının amaçları ve teknik yaklaşımı hakkında Linux camiası ve kullanıcıları bilgilendirmeyi amaçlayan Çalışan CD beklenenin üzerinde ilgi gördü. Sonrasında geliştirme daha çok özgün yenilik tasarılarına yoğunlaştırıldı ve nihayet 26 Aralık 2005'te Pardus'un ilk kurulabilir sürümü olan Pardus 1.0, ağ üzerinden yayımlanmaya başlandı.

ÇOMAR

ÇOMAR (Configuration Manager) sistemin düzgün çalışması için gerekli olan donanım, açılış, ağ, kullanıcı, zaman, görüntü gibi ayarların mümkün olduğu kadar kendi kendine yapılması amacıyla geliştirilen özgün Pardus tasarısıdır. Kullanıcılara bir yetki denetimi dahilinde bu ayarları basit ve anlaşılır bir biçimde değiştirme olanağı sağlayan bir yazılımdır. Ayrıca Çomar dünyada yazılan ilk Türkçe donanım yöneticisidir. Terminal üzerindeki kodlarda Türkçe karakter kullanılmaktadır.

Pisi ve Pisi Paket Yöneticisi

Pisi, bağımlılıkları takip ederek paket inşa etme, kurma, kaldırma, yükseltme ve benzeri işlevleri yerine getirir. Kullanıcı dostu bir çizgesel arayüz ve kapsamlı bir komut satırı arayüzü içerir. Geliştiriciler için tanıdık ve basit bir geliştirme ortamı sunar. Paket yöneticisi ise PISI için geliştirilmiş görsel arayüzdür. Bu arayüzle yazılımları dilediğiniz gibi ekleyip kaldırabilirsiniz.

YALI

Pardus'un görsel kurulum aracıdır. Üstün özellikleri nedeniyle diğer Linux dağıtımlarına göre Pardus'un bilgisayara daha kolay yüklenmesini sağlar. Bu sayede kullanıcıya çok az iş düşer.

Kaptan, Tasma, Zemberek

Kaptan : Pardus kurulduktan sonra bilgisayarınızdaki masaüstü tercihleri, fare ayarları, katkı deposu, ağ bağlantısı gibi ayarların hızlı ve kolay bir şekilde yapılmasını sağlar.
Tasma: Windows'daki Denetim Masası gibi bilgisayarınızı en kolay şekilde yapılandırmanızı sağlar. KDE geliştiricilerinin 4 sürümünde geliştirmiş oldukları yönetim aracının oldukça kullanışlı olmasından dolayı, geliştirici ekip Pardus 2009 ile birlikte bu yazılımın geliştirilmesini durdurmuştur.
Zemberek : Türkçe imlâ denetim aracıdır. Zemberek bütünleşmesi sayesinde imlâ denetim özelliğine sahip olan uygulamalar yanlış yazılan kelimelerin altına kırmızı bir işaret koyar. Zemberek ayrıca yanlış yazılan kelimeler için düzeltme önerileri de sunar.

Disk Yöneticisi

Disk Yöneticisi, sisteminizde bulunan disklerin ve disk bölümlerinin açılış sırasında sizin kullanımınıza sunulmak üzere hazırlanması ile ilgili ayarları yapabilmenizi sağlar.

Servis Yöneticisi

Servis yöneticisi pardus üzerinde çalıştırdığınız uygulamaları listeleyen bir arayüzdür. Bu programla isterseniz açılışta bir çok programı otomatik başlatabilir ve otomatik başlamalarını engelleyebilirsiniz. Genelde bu programı kullanan kişiler web tasarımcılardır. Mysql gibi web veritabanı programları aktif etmek için bu program kullanılır.Ve dğeiştirelemez ilkelere sahiptir.

Açılış Yöneticisi

Açılış Yöneticisi, Pardus işletim sistemini önyükleme (boot) yapmak için hazırlanmış temel yazılımcıktır. Aynı zamanda bununla beraber diğer Linux ve kapalı kaynak işletim sistemlerini başlangıca eklemektedir. Ayrıca bu pyazılımcıkla önyükleme açılış zamanını uzaltıp kısaltabilir ve yeni işletim sistemleri ekleyebilir, eskilerini silebilirsiniz.

Pardus Güvenlik Duvarı

Güvenlik Duvarı, Pardus geliştiricileri tarafından hazırlanmış ve Pardus kullanıcılarına sunulmuştur. Bu yazılım ile Http://,Https://,FTP:// gibi temel protokoller ve MSN, AIM, SMTP, POP3 gibi bir çok protokol üzerinde engelleme yapabilmektedir. Bu sistem diğer işletim sistemlerinde bulunan standart güvenlik duvarlarına benzemektedir. Ancak bu sistem Pardus üzerinde sonradan etkinleştirilen bir sistemdir. Sisteme ulaşmak için "Sistem Araçlarından"/Güvenlik Duvarı… yolunu izleyebilirsiniz.

Kullanıcı Yöneticisi

Kullanıcı Yöneticisi, Pardus kullanıcılarını temel alan ve kullanıcıların sisteme giriş özelliklerini barındıran temel yazılımcıklardan bir tanesidir. Bu yazılımcıkla beraber işletim sisteminize girişte şifre kaydı ve giriş sınırlamasını ayarlayabilirsiniz.

Sosyal Etkinlikler ve Katılımlar

Google Summer of Code

Pardus, Google'ın öğrencilerle staj ve kendini geliştirme imkânı ile tasarılara geliştirici ve katkı sağlamayı amaçladığı açık kaynak tasarısı Google Summer of Code'a 2008 ve 2009 olmak üzere iki kere katılmıştır. Bu organizasyona ilk katılan Türk tasarısı Pardus olmuştur.

CeBIT Eurasia Bilişim Fuarı

Bazı dönemlerde Pardus hakkındaki gelişmeleri halka duyurmak ve tasarıya olan ilgiyi arttırmak amacıyla CeBIT Eurasia Bilişim Fuarı'na katılım sağlanmaktadır. 2006, 2008 ve 2009 Fuarlarında Pardus standı kurulmuştur.

Staj

Her yaz staj konuları ve öğrencilerde aranan nitelikler duyurulur, başvurular sonucunda uygun görülenler Pardus'ta staj şansına sahip olurlar.

Sürümler

Ana sürümler

Sürüm	Çıkış tarihi	Adı
2009	17 Temmuz 2009	Pardus 2009
2008	27 Haziran 2008	Pardus 2008
2007	31 Aralık 2006	Pardus 2007
1.0	26 Aralık 2005	Pardus 1.0
0.5	23 Ekim 2005	Pardus Rootfs 0.5

Ara sürümler

Ara sürümler 2007.1, 2007.2, 2007.3, 2008.1, 2008.2 ve 2009.1'dir.

Sürüm	Çıkış tarihi	Adı
2009.1	15 Ocak 2010	Pardus 2009.1 Anthropoides virgo
2009	18 Temmuz 2009	Pardus 2009]]
2008.2	30 Ocak 2009	Pardus 2008.2 Canis aureus
2008.1	15 Eylül 2008	Pardus 2008.1 Hyaena hyaena
2007.3	19 Kasım 2007	Pardus 2007.3 Lynx lynx
2007.2	11 Temmuz 2007	Pardus 2007.2 Caracal caracal
2007.1	16 Mart 2007	Pardus 2007.1 Felis chaus
2007	18 Aralık 2006	Pardus 2007
1.1	2005	Pardus 1.1 CeBIT sürümü	1.1	2004	Pardus 1.0
1.0	1 Şubat 2005	Pardus 1.0

Diğer Linux dağıtımları ve Pardus

Pardus, özgün ve kendi araçlarına sahip bir Linux dağıtımıdır. Bununla birlikte Pardus'un gelişmiş bazı özellikleri diğer Linux dağıtımlarının'da ilgisini çekmiş, Ubuntu'nun KDE ara birimini kullanan sürümü Kubuntu, ilerideki sürümlerinde Pardus Ağ Yöneticisi'ni kullanacağını açıklamıştır. Ayrıca Kubuntu geliştiricileri 2008 yılında Pardus'a dâhil edilmesi beklenen "Policy Kit / DBus entegrasyonu" tasarısından etkilediklerini belirtmişlerdir.

Sektörel Alanda Pardus

Pardus projesi, gelecek yıllarda da artarak devam edecek olan kurum ve kuruluşların Pardus göçlerine yönelik göç ve danışmanlık süreçlerini gerçekleştirebilecek, konusunda uzman ve tecrübeli firmalar ile işbirliği yoluna giderek, Pardus amaçlı ortak işbiriliği kanalları geliştirmeyi, ekosistemi canlı ve üretken kılmayı ve göç süreçlerini düzenli bir dokümantasyon sistemi, müşteri ilişkileri yönetimi, veri madenciliği ve iş zekası vizyonunu da oturtarak gerçekleştirmeyi hedeflemektedir. Pardus'a göç etmek isteyen firmalara göç ve danışmanlık hizmetleri vermesi amacıyla istekli ve istenilen bilgi birikimi, tecrübe ve yeterliliğe sahip firmalarla Göç Ortaklığı Adaylığı Sözleşmesi yapılmaktadır.

Dış Bağlantılar

• Özgürlük İçin : Resmi olmayan topluluk portalıdır. Açık kaynak yazılım dünyasından haberler, yazılım eğitimleri, kullanıcılar için pratik bilgiler bu sitededir.
• Pardus Wiki : Pardus belgeleri bu sitede oluşturulmaktadır.
• http://www.pardus.org.tr/
• http://gezegen.pardus.org.tr/

Kaynak

Tr Wikipedia