Linux dağıtımları kılavuzu: Revizyonlar arasındaki fark

Ubuntu Türkiye Wiki sitesinden
Gezinti kısmına atla Arama kısmına atla
Değişiklik özeti yok
Değişiklik özeti yok
75. satır: 75. satır:
Ubuntu ve Debian temel alınarak geliştirilen bir Linux dağıtımıdır. İlk sürümü Ağustos 2006'da yayınlanmıştır. [[v:DistroWatch|DistroWatch]] sitesinde sayfası en çok tıklanan popüler Linux dağıtımlarından biridir. Ubuntu, ABD yasaları gereğince, Debian ise [[GNU]] felsefesi gereğince, çeşitli lisans kısıtlamalarına sahip MP3, DVD, DivX gibi ortamlar için gerekli kodçözücüleri ve Adobe Flash, Sun Java gibi eklentileri kurulum dosyası içinde barındırmazken Linux Mint'de bu öğeler kullanıcıların işlerini kolaylaştırmak adına hazır yüklü olarak gelmektedir.
Ubuntu ve Debian temel alınarak geliştirilen bir Linux dağıtımıdır. İlk sürümü Ağustos 2006'da yayınlanmıştır. [[v:DistroWatch|DistroWatch]] sitesinde sayfası en çok tıklanan popüler Linux dağıtımlarından biridir. Ubuntu, ABD yasaları gereğince, Debian ise [[GNU]] felsefesi gereğince, çeşitli lisans kısıtlamalarına sahip MP3, DVD, DivX gibi ortamlar için gerekli kodçözücüleri ve Adobe Flash, Sun Java gibi eklentileri kurulum dosyası içinde barındırmazken Linux Mint'de bu öğeler kullanıcıların işlerini kolaylaştırmak adına hazır yüklü olarak gelmektedir.


Masaüstü ortamı olarak bizzat Linux Mint ekibi tarafından geliştirilen [http://cinnamon.linuxmint.com/ Cinnamon] masaüstü ortamı ve diğer bazı masaüstü ortamlarını kullanıcıya sunulmaktadır. Cinnamon, sadeliği ve kullanım kolaylığı ile ön plana çıkan GNOME 2 serisinden çatallanarak başlatılmıştır. Cinnamon'un dikkat çeken özelliklerinden biri kendine özgü başlat menüsüdür. mintMenu olarak tanımlanan bu menü işlevsel olarak Windows Vistadaki başlat menüsüne benzetilebilir.<br clear=all>
Masaüstü ortamı olarak bizzat Linux Mint ekibi tarafından geliştirilen [http://cinnamon.linuxmint.com/ Cinnamon] masaüstü ortamını ve diğer bazı masaüstü ortamlarını kullanıcılarına sunulmaktadır. Cinnamon, sadeliği ve kullanım kolaylığı ile ön plana çıkan GNOME 2 serisinden çatallanarak başlatılmıştır. Cinnamon'un dikkat çeken özelliklerinden biri kendine özgü "mintMenu" isimli başlat menüsüdür.<br clear=all>


== [[v:Mageia|Mageia]] ==
== [[v:Mageia|Mageia]] ==

19.06, 19 Ağustos 2014 tarihindeki hâli

Bu sayfada Ubuntu ve diğer bazı Linux dağıtımları hakkında, kullanıcıların tercih yaparken önceden bir miktar fikir sahibi olabilmeleri için bilgiler verilmiştir. İçerik hazırlanırken mümkün olduğunca objektif kalmaya çalışılmıştır.

Listede dağıtımlar, projelerin başlama tarihleri göz önüne alınarak geçmişten günümüze doğru sıralanmıştır.

Slackware

Slackware logo.png

1992 yılında Patrick Volkerding tarafından başlatılan Slackware Linux, hâlen geliştirilen en eski Linux dağıtımıdır. İlk kararlı sürümü 1993 Temmuz'unda yayınlanmıştır. Slackware, masaüstü kullanıcılarına yönelik bir dağıtım değildir. Slackware'ın kullanılması diğer dağıtımlara göre daha zordur, Slackware’de pek çok işlemi ayar dosyalarına bizzat el atarak halletmeniz gerekir. Bununla birlikte, Slackware’in deneyimli bir çok kullanıcı üzerinde karşı konulmaz bir büyüsü vardır. Yüksek düzeyde kararlı ve güvenli bir yapısı vardır – sunucu olarak kullanmaya son derece uygundur. Deneyimli Linux yöneticileri onu, dağıtım üreticilerinin çeşitli yamaları ve eklentilerinin azlığından dolayı hatasız ve kararlı bulurlar.

Grafiksel kurulum seçeneği yoktur, kurulum işlemi yazı modunda gerçekleştirilir. Öntanımlı masaüstü ortamı KDE'dir. TXZ paket yönetimi sistemine sahiptir.

openSUSE

Suse.png

Suse'nin ilk geliştiricisi SuSE AG firması Peter MacDonald tarafından 1992′de kurulmuştur ve yazılımın 1.0 nolu ilk kararlı sürümü 1994 yılında yayınlanmıştır. Daha sonradan SuSE AG firmasının 2003 yılında Novell’e satılması sonucunda SuSe Linux, openSUSE adını almıştır.

openSUSE Projesi günümüzde, Novell tarafından desteklenen ve Linux’un heryerde kullanılmasını amaçlayan dünya çapında bir topluluk programıdır. openSUSE, Novell’in SUSE Linux Enterprise Server ve SUSE Linux Enterprise Desktop isimli ücretli desteğe sahip iki dağıtımının kod tabanını oluşturmaktadır. Öntanımlı masaüstü ortamı KDE'dir.

Novell'in 2006 yılında Microsoft ile yapmış olduğu anlaşmaya Linux toplulukları tepki göstermiştir. Bu dönemde oldukça büyük kullanıcı desteğini kaybetmiş olmasına rağmen openSUSE halen rağbet gören dağıtımlardan biridir.

Debian

Debian.png

Debian projesi, 1993′de Ian Murdock tarafından ticari olmayan bir proje olarak başlatılmıştır -ve hala da öyledir. Özgür Yazılım Hareketi’nin en saf öğelerinden biri olarak kabul edilir. Özellikle kararlı yapısıyla önplana çıkmaktadır. Kararlı sürümleri, uzun süre test edildiğinden diğer pek çok dağıtımın aksine oldukça uzun aralıklarla (birkaç yılda bir) yeni sürümleri yayınlanmaktadır.

Debian, kullanıcı karşısına 3 ana kol ile çıkmaktadır: “kararlı”, “test” ve “kararsız”. Stable deposundaki yazılımlar görev kritik uygulamalar ve sunucular için önemli alternatifler sunsa da genellikle yazılımların çok eski versiyonlarından oluştuğu için son kullanıcılar tarafından tercih edilmezler. Son kullanıcılar yazılımlarını daha çok testing ve unstable depolarından temin etmeyi tercih ederler. Debian %100 özgür yazılımdır. Debian kapsamındaki yazılımların bütünüyle özgür lisans şartlarına sahip olması ve yazılım özgürlüğünü denetlemesi için hazırlanmış Debian Sosyal Sözleşmesi bulunmaktadır.

Öntanımlı masaüstü ortamı GNOME'dur. DEB paket yöneticisi, Debian'ın Linux'a katkılarından birisidir. Debian, pek çok Linux dağıtımına temel teşkil etmektedir.

Red Hat

Red hat logo big.jpg

Red Hat Inc., 1995′te Bob Young ve Marc Ewing tarafından kurulmuştur. Red Hat günümüzde dünya çapında en büyük ticari Linux firmalarından birisidir.

Uzun yıllar kâr amacı gütmeyen şirket, özellikle sağladığı teknik destek ve 2000'li yılların başında yayınlamaya başladığı Red Hat Enterprise ürünleriyle bu tavrını değiştirmiştir. Şirket özellikle sunucu pazarında dünya çapında önemli söz sahibidir.

Bir zamanlar masaüstü Linux dünyasının efsanesi olan Red Hat'ın masaüstü sürümünün yerini 2003 yılına gelindiğinde Fedora Core sürümü almıştır. Red Hat tarafından resmi olarak desteklense de Fedora, özgür yazılım camiasının desteğiyle varlığını sürdürmektedir ve aynı zamanada Red Hat Enterprise Linux ürünü için bir test ortamı görevi görmektedir. Red Hat'ın kurumsal sürümü olan "Red Hat Enterprise Linux" masaüstü ortamı olarak GNOME kullanmaktadır. RPM paket yöneticisi, Red Hat'ın Linux'a katkılarından birisidir.

Gentoo

Gentoolinuxlogomatf.png

İlk kararlı sürümü 2002 Mart’ında çıkarılmıştır. Gentoo Linux, kaynak kod temelli bir dağıtımdır. Masaüstü kullanıcıları için uygun bir dağıtım değildir. Kurulum ortamları, önceden derlenmiş paketler sunsa da, Gentoo’nun dayanağı, kullanıcının kaynak kodundan derleme ve kurulum yapmasıdır. Bunun en önemli avantajı, kullanılan yazılımların, kullanıcının bilgisayarının mimarisine göre optimize ediliyor olmasıdır.

Arch Linux

Archlogo.png

Arch Linux'un ilk kararlı sürümü 2002 Mart’ında çıkarılmıştır. Masaüstü kullanıcılarına yönelik bir dağıtım değildir. Arch Linux, belirli bir düzeyde GNU/Linux bilgisi olan kullanıcıları hedef seçmiştir.

Arch Linux ekibinin tasarım yaklaşımı basitlik, sadelik ve kod doğruluğu üzerinedir. Ancak buradaki "basitlik" kelimesi, Arch geliştiricileri tarafından "gerekli olmayan eklentiler ve değişiklikler olmaksızın" anlamına gelmekte ve bu felsefe son kullanıcıdan ziyade geliştirici bakış açısını yansıtmaktadır. Pacman paket yöneticisi Arch Linux'un en önemli özelliklerinden biridir.

Fedora

Fedora logo.jpeg

Fedora (eski adıyla Fedora Core), 2003 yılında yayınlanmaya başlanmış, özgür bir Linux dağıtımı projesidir. Her ne kadar Red Hat tarafından resmi olarak desteklense de, özgür yazılım camiasının desteğiyle yoluna devam etmektedir.

Fedora, Red Hat'ın önceki sürümlerindeki kadar olmasa da kararlılığa önem veren bir sistemdir. Öntanımlı olarak GNOME masaüstü ortamı kullanılmaktadır. Fedora'nın yeni sürümleri yaklaşık olarak altı ayda bir yayımlanmaktadır.

Fedora, kelime olarak fötr şapkanın İngilizce karşılığıdır ve Red Hat'ın meşhur logosundaki şapkaya atıfta bulunmaktadır.

Ubuntu

New Logo.png

Ubuntu projesi, Linux ve özgür yazılımın, bilgisayar kullanıcıları için günlük yaşamın bir parçası haline gelebilmesi amacıyla başlatılmış olup ilk sürümü 2004 Kasım ayında yayınlanmıştır. Güney Afrika'lı girişimci Mark Shuttleworth ve onun kurduğu Canonical Ltd. tarafından finanse edilmektedir. Ubuntu dünyanın en yaygın kullanılan masaüstü Linux dağıtımı konumundadır.

Altı ayda bir yeni sürümünü yayınlanır. Canonical, iki yılda bir yayınlanan LTS (Uzun Süreli Destek) sürümlerine 5 yıl boyunca güncelleme desteği sunmaktadır. Masaüstünde öntanımlı olarak, kendi geliştirdiği Unity masaüstü ortamını Gnome ile bütünleştirerek kullanmaktadır.

Ubuntu’nun masaüstü sürümünün yanı sıra sunucular, akıllı telefonlar, tabletler, akıllı TV’lere yönelik pek çok farklı sürümü bulunmaktadır.

Pardus

Pardus11.jpeg

TÜBİTAK ULAKBİM tarafından geliştirilen bir Linux dağıtımı projesidir. Planlamasına 2003 yılında başlanmış olup ilk kararlı sürümü Aralık 2005’te yayınlanmıştır.

Pardus, herhangi bir Linux dağıtımı temel alınmadan özgün bir Linux dağıtımı olarak geliştirilmeye başlanmıştır. 2005’te yayınlanan ilk sürümünde tamamen kendine özgü PİSİ paket yönetim sistemi, YALI kurulum aracı, Çomar donanım yapılandırma sistemi, Kaptan ilk ayar sihirbazı gibi projeler ile gelmiştir. Bu projeler dışında irili ufaklı daha pek çok proje Pardus 2011.2 sürümüne kadar geliştirilerek kullanılmıştır. Bu döneme kadar uluslararası pek çok kaynakta ve inceleme yazılarında KDE kullanan en başarılı dağıtımlar arasında değerlendirilmiştir. 2012 yılında geliştirici ekibin tasviye edilmesi ile birlikte proje bir dönem belirsizlik sürecine girmiştir. Bu süreçte Pardus projesi kapsamında geliştirilmiş olan tüm bu projeler bir kenara bırakılarak Ocak 2013’de tamamen Debian tabanlı yeni Kurumsal sürümü yayınlanmıştır. Pardus'un artık resmi bireysel sürümü bulunmamakla birlikte TÜBİTAK tarafından "Pardus" isminin kullanımı için izin verilen, TÜBİTAK'tan bağımsız bir topluluk tarafından Pardus Topluluk Sürümü adı altında bireysel kullanıma yönelik bir sürümü yayınlanmaktadır.

Linux Mint

Linuxmint.png

Ubuntu ve Debian temel alınarak geliştirilen bir Linux dağıtımıdır. İlk sürümü Ağustos 2006'da yayınlanmıştır. DistroWatch sitesinde sayfası en çok tıklanan popüler Linux dağıtımlarından biridir. Ubuntu, ABD yasaları gereğince, Debian ise GNU felsefesi gereğince, çeşitli lisans kısıtlamalarına sahip MP3, DVD, DivX gibi ortamlar için gerekli kodçözücüleri ve Adobe Flash, Sun Java gibi eklentileri kurulum dosyası içinde barındırmazken Linux Mint'de bu öğeler kullanıcıların işlerini kolaylaştırmak adına hazır yüklü olarak gelmektedir.

Masaüstü ortamı olarak bizzat Linux Mint ekibi tarafından geliştirilen Cinnamon masaüstü ortamını ve diğer bazı masaüstü ortamlarını kullanıcılarına sunulmaktadır. Cinnamon, sadeliği ve kullanım kolaylığı ile ön plana çıkan GNOME 2 serisinden çatallanarak başlatılmıştır. Cinnamon'un dikkat çeken özelliklerinden biri kendine özgü "mintMenu" isimli başlat menüsüdür.

Mageia

Mageia logo.png

İlk sürümü Haziran 2011'de yayınlanan Mageia projesi; ilk sürümü 1998 yılında yayınlanan Mandrake (Mandriva) Linux dağıtımın fiilen devamı niteliğindedir. 2010 yılında Mandriva dağıtımının maddi sorunları ve şirket hedeflerinin, kullanıcılar ve gelişticiler arasında güvensizliğe yol açması sonucunda pek çok geliştirici, gönüllü ve kullanıcı Mandriva'yı çatallayarak yeni bir Linux dağıtımı oluşturmaya ve Mandriva'yı buradan devam ettirmeye karar vermiştir. Mageia, kısa sürede geniş bir kullanıcı/katkıcı toplulluğu edinerek popüler Linux dağıtımlarından biri haline gelmiştir.

Sistemin yapısı büyük oranda Mandriva ile aynıdır. Öntanımlı masaüstü ortamı KDE'dir.

Pardus Topluluk Sürümü

Pardus11.jpeg

Pardus Topluluk Sürümü, TÜBİTAK'dan "Pardus" isminin kullanım izni alınarak tamamen gönüllüler tarafından hazırlanan kişisel kullanıma yönelik bir dağıtımdır. Debian tabanlı Pardus kurumsal sürümü temel alınarak, TÜBİTAK'dan bağımsız bir topluluk tarafından geliştirilmektedir. İlk sürümü "Pardus Topluluk Sürümü 1.0" adıyla 12 Nisan 2013'te yayınlanmıştır.

Pardus'un resmi web sayfasında; Topluluk sürümünün, ev kullanıcılarının ihtiyaç duyabileceği çeşitli yazılımları barındırdığı belirtilerek, indirme bağlantıları sunulmaktadır. TÜBİTAK tarafından geliştirilen resmi Pardus'un bireysel sürümü yayınlanmadığından Topluluk sürümü fiilen Pardus'un bireysel kullanıcı sürümü ihtiyacını gidermektedir.

Topluluk sürümü projesinin web sayfasında Kaptan, YALI, Müdür gibi bazı eski Pardus araçlarının Debian tabanı üzerinde kullanılabilmesi için çalışmalar yürütüldüğü ve kullanılması mümkün olan bazı araçların ileride Pardus Topluluk Sürümüne dahil edilebileceği bildirilmektedir.

PiSi Linux

Pisilinuxlogo.png

Pisi Linux, PİSİ tabanlı son Pardus sürümü olan Pardus 2011.2'yi temel alan, özgür yazılım topluluğu tarafından geliştirilen, bilgisayar kulanıcılarına kurulum, yapılandırma ve kullanım konusunda kolaylık sağlamaya çalışan, onların temel masaüstü ihtiyaçlarını karşılamayı amaçlayan, son kullanıcı odaklı bir GNU/Linux dağıtımıdır. Haziran 2013'de ilk beta sürümü yayınlanmıştır.

Pardus projesi kapsamında ortaya çıkarılan, ancak Pardus'un Debian tabanına geçmesi ile beraber tek edilen ÇOMAR, YALI, PİSİ, Müdür, Kaptan gibi projeler Pisi Linux bünyesinde devam ettirilmeye çalışılmaktadır.

Kaynakça