Kullanıcı:Hatas/Linux dağıtımları için viki deneyimleri sayfasının kaynağını görüntüle

Çeşitli Linux dağıtımlarının Türkçe veya İngilizce dilinde hizmet veren topluluk belgelendirme merkezlerini (kısaca [[v:viki|viki]] sayfalarını) incelediğimizde pek çoğunda benzer türden hataların tekrar edildiğini görmekteyiz. Önemli bazı hataları ya da düzensizlikleri şöyle sıralayabiliriz: Belgelerde son kullanıcı düzeyine inilmemesi (dağıtım, masaüstü kullanıcılarını hedeflediği halde konuların komut satırı üzerinden anlatılması), sitenin temel amacı sorgulanmadan Linux ve özgür yazılım ile ilgili her türlü maddeye yer verilmesi, her bir maddenin biçim ve anlatım bakımından farklı dilden konuşması gibi.

Çeşitli Linux dağıtımlarının topluluk belgelendirme sitelerinde on yıldan uzun süre aktif çalışmış bir katkıcı olarak, edindiğim bazı deneyimleri bu yazıyla paylaşmak istiyorum. Yararlı olması dileğiyle...

= Öneriler =
Aşağıda listede yer alan pek çok öneriyi Ubuntu Türkiye Viki'de birer [[Ubuntu Türkiye Wiki:Politika ve yönergeler|'''politika''']] maddesi haline getirdik. Siz de katkıcısı olduğunuz belgelendirme merkezinde, benimsediğiniz ilkeleri benzer şekilde yazılı politikalar haline getirebilirsiniz.

== 1. Arayüzle yapılabilecek işlemleri komutlar üzerinden anlatmayın ==

Belgelendirme işine başlamadan önce şu sorunun yanıtını aramakla işe başlayın: Bu dağıtım, masaüstü bilgisayar kullanıcılarını hedefleyen bir dağıtım mıdır yoksa daha profesyonel kullanıcılara yönelik (örneğin Slackware, Arch, Gentoo gibi) bir dağıtım mıdır?

Eğer dağıtımın hedef kitlesi, masaüstü bilgisayar kullanıcıları ise hazırlayacağınız belgelerde mümkün olduğunca komut satırından uzak durmalı, konuları grafik arayüz üzerinden anlatmalısınız. Örneğin paket yöneticisi grafik arayüzü üzerinden kurulabilen bir uygulamanın komut satırı üzerinden kurulumunu anlatmamalısınız. Ne yazık ki pek çok Linux dağıtımının viki sayfalarında, neredeyse basit kes-kopyala-yapıştır işlemlerinin komut satırı üzerinden anlatan belgelere rastlıyoruz. "''Gimp nasıl kurulur?''" sorusunu "''Uçbirimi açın ve {{bc|sudo apt-get install gimp}} komutunu verin''" şeklinde yanıtlayan sayısız belge ile karşılaşabilirsiniz.

Arayüzle 10 fare tıklaması ile yapılabilecek bir işi komut satırından iki tıkla yapmak mümkün olabilir ancak bu durum, komut satırının uzman kullanıcı aracı olduğu gerçeğini ortadan kaldırmaz. Komut satırını sürekli kullanmayan bir masaüstü kullanıcısı, kendisine gösterilen bir satırlık komutu muhtemelen bir kaç dakika sonra unutur. Arayüz üzerinden 5-10 tıkla yapılabilen bir işlemi ise uzun süre unutmayabilir.

== 2. Madde sayısını arttırmayı hedeflemeyin, içerik kalitesine odaklanın ==

Madde yazmak kolaydır; özenli, kaliteli bir belge üretmek zordur. Madde yazmak kolaydır, güncel tutmak çok zordur. Madde sayınız az olursa daha kaliteli belgeler üretebilir ve güncel tutabilirsiniz. Vikinize başvuran masaüstü kullanıcılarının eli boş çevirmemek için yüzlerce maddeye kesinlikle ihtiyacınız yok, zaruri olarak oluşturmanzı gereken 30-40 kadar çekirdek belge Vikinizi sırtlamaya rahatlıkla yetecektir.

[https://wiki.ubuntu-tr.net/index.php?title=Ana_Sayfa Ubuntu Türkçe Wiki] de dahil olmak üzere bir çok Linux dağıtımının belgelendirme sayfaları genellikle Creative Commons ve GNU GPL gibi özgür içerik lisansları ile lisanslanmıştır. Dolayısıyla lisans şartları dahilinde bu sitelerdeki beğendiğiniz içerikleri kopyalayabilir ve katkıcısı olduğunuz Linux dağıtımına uyarlayabilirsiniz. Bazı özgür içerik lisansları, kopyalanan içeriğin sadece ilk kaynağına atıfta bulunmanızı ve yüklediğiniz içeriği de aynı ya da benzer bir lisans ile lisanslamanızı şart koşarken bazı özgür yazılım lisansları, içeriğin ticari amaçla kopyalanmasına izin vermeyebilir. Yaygın kullanılan özgür yazılım lisanslarının, koplayalama için hangi şartları istediği ilerleyen bölümlerde açıklanmıştır.

Ubuntu gibi masaüstü kullanıcılarına hitab eden bir dağıtımın belgelendirmesini yapıyorsanız işe başlarken alttaki konulara öncelik verebilirsiniz.

* Ana sayfadan ulaşılabilecek şekilde, dağıtım tanımı, kimler tarafından geliştirildiği, ücretli olup olmadığı, lisansı vb. konular hakkında soru-cevap şeklinde bir madde açın (örnekler: [[Ubuntu nedir?]], [https://www.debian.org/intro/about Debian hakkında]).
* Hayatında hiç Linux kurmamış bir kullanıcının anlayabileceği bir şekilde; sisteminin kurulumu ile ilgili her aşamayı anlatan belgeler hazırlayın ve bu belgelere ulaşmak için ana sayfadan bir bağlantı verin (bkz. [[Kurulum]]). UbuntuViki'de kurulum konusu ile ilgili 10 kadar madde yer almaktadır ve bu maddeler en çok tıklanan maddeler listesinde başı çekmektedir.
* Hayatında Linux kullanmamış bir kullanıcıya Linux kullanımını öğretmek için [[Ubuntu başlangıç kılavuzu]] ve [[SSS|Sıkça sorulan sorular]] gibi son kullanıcı düzeyine inen, derli toplu bir - iki belge hazırlayın ve ana sayfada bağlantı verin.

İlk aşamada oluşturmanız gereken bu belgeleri dikkatle hazırlayıp tamamladıktan sonra rahat bir nefes alabilirsiniz, artık bir belgelendirme merkeziniz var!

== 3. Vikpedi'de yer alan maddeleri tekrar yazmayın interviki bağlantısı verin! ==

Özellikle topluluk temelli Linux viki projelerini incelediğimizde bir çoğunda Linux'ta kullanılabilen yazılımların ve Linux ile ilişkili kavramların tekrar tekrar anlatılmaya çalışıldığını görüyoruz.

:* Hemen hepsinde [[v:Mozilla Firefox|Firefox]], [[v:LibreOffice|LibreOffice]], [[v:GIMP|Gimp]], [[v: VLC media player|VLC]], [[v:K3b|K3b]], [[v:KolourPaint|KolourPaint]], [[v:Blender (yazılım)|Blender]], [[v:Inkscape|Inkscape]] gibi onlarca ve hatta bazen yüzlerce yazılım hakkında tanıtım sayfası açıldığını görüyoruz. Mesela bir Firefox için Türkçe dilinde beş ayrı Linux dağıtımı topluluğu beş ayrı tanıtım sayfası açıyor. Bu kayıp, özgür yazılımın sadece Türkçe dilindeki kayıbı, bir de bunu onlarca dille çarpın, ne kadar emeğin boşa gittiğini düşünebiliyor musunuz? Somut bir örnek olarak; [https://tr.wikipedia.org/wiki/Pardus_%28i%C5%9Fletim_sistemi%29 Pardus] projesinin 2005-2012 arasında faaliyet gösteren ve şu an yayında olmayan PardusWiki topluluk sitesinde (bkz. [http://web.archive.org/web/20130607020835/http://tr.pardus-wiki.org/Ana_Sayfa Web arşivi]) bir zamanlar 450 dolayında uygulama tanıtma maddesi yazılmıştı.

:: Linux dağıtım vikilerinde tekrar eden içerik bakımından en büyük emek kaybı yazılım tanıtma maddelerinden kaynaklanıyor. Tabi başka kayıp-kaçak kalemlerimiz de yok değil.

:* Pek çoğunda Linux ile ilgili ya da ilişkili bazı kavramlar hakkında birer sayfa açıldığını görüyoruz. Örneğin: [[v:Linux|Linux]], [[v:Özgür yazılım|özgür yazılım]], [[v:Açık kaynak|açık kaynak]], [[v:GNU|GNU]], [[v:UNIX|Unix]], [[v:KDE|KDE]], [[v:Xfce|Xfce]],  [[v:Linux dağıtımları|Linux dağıtımı]], [[v:İşletim sistemi|işletim sistemi]], [[v:Android (işletim sistemi)|Android]], [[v:İOS|iOS]] gibi.

:* Bazılarında çeşitli özgür yazılım-içerik lisansları hakkında maddeler açıldığını görüyoruz. Örneğin: [[v:GNU Genel Kamu Lisansı|GPL]], [[v:GNU Kısıtlı Genel Kamu Lisansı|LGPL]], [[v:BSD lisansı|BSD lisansı]], [[v:Creative Commons|Creative Commons]], [[v:Apache Lisansı|Apache Lisansı]], [[v:MIT Lisansı|MIT Lisansı]] gibi.

Halbuki tüm bu konularda Vikipedi bünyesinde sayısız madde bulunmakta. Ubuntu Türkiye Wiki bünyesinde bu kayıba son vermek için önemli bir adım attık. Öncelikle [[Ubuntu Türkiye Wiki:Politika ve yönergeler|Politika ve yönergeler]] sayfasını hazırlayarak şu ilkeyi kabul ettik: "''UbuntuViki bünyesinde zaruri olmadığı müddetçe uygulama tanıtma maddelerine yer verilmez bunun yerine kullanıcılar ilgili Vikipedi sayfasına yönlendirilir.''" Politikanın açıklamasında, zaruri koşullara da açıklık getirerek hangi durumlarda bir yazılım tanıtma maddesi açılabileceğini izah ettik.

Kullanıcıların Vikipedi'ye kolayca bağlantı verebilmesi için UbuntuViki bünyesinde küçük bir düzenleme'''(*)''' yaptık. Bu sayede UbuntuViki'de bir iç bağlantının başına "v:" ön ekini eklediğimizde o bağlantıyı otomatikman Vikipedi sayfasına yönlendirmiş oluyoruz. Örneğin Vikipedi'deki "LibreOffice" maddesine bağlantı vermek istediğimizde {{bc|<nowiki>[[v:LibreOffice|LibreOffice]]</nowiki>}} yazıyoruz hepsi bu kadar. Bunu yazdığımızda sonucu şu şekilde oluyor: [[v:LibreOffice|LibreOffice]]. Böylece UbuntuViki bünyesinde LibreOffice adında bir madde açmamıza gerek kalmıyor.

{| style="background:#f9f9f9; border-collapse: collapse; margin: 7px 0px 0px 0px;"
|-
| style="border: 1px solid #aaaaaa; padding: 3px 3px 3px 3px;" |
[[Dosya:Interviki.png|270px|right|thumb|[[Özel:İnterviki]] sayfası]]
'''(*)''' Bir Viki sitesinde hizmetli yetkisine sahip her katkıcı [[Özel:İnterviki]] sayfasına gidip Türkçe Vikipedi'yi bir interviki bağlantısı haline getirebilir. Ancak [[Özel:İnterviki]] sayfasını görebilmek ve kullanabilmek için vikinizde site yöneticisinin [https://www.mediawiki.org/wiki/Extension:Interwiki Extension:Interwiki] eklentisinin etkinleştirilmiş olması gerekiyor. Ayrıca sanırım MediaWiki kurulum klasörünün içinde bulunan LocalSettings.php adlı dosyaya şu satırı eklemek gerekiyor:

<code>$wgEnableScaryTranscluding = true;</code>

Artık hizmetli yetkisine sahip herhangi bir kullanıcı Özel:İnterviki sayfasına girip ilgili düğmeye tıklayarak Vikipedi için bir ön ek tanımlar, URL adresini girer, ardından yönlendirme seçeneğini aktif hale getirir.
|}
<!-- GİZLENMİŞ BÖLÜM   GİZLENMİŞ BÖLÜM   GİZLENMİŞ BÖLÜM   GİZLENMİŞ BÖLÜM   GİZLENMİŞ BÖLÜM
Aslında bunun bir adım ötesini yapmak; '''kullanıcıları Vikipedi'ye yönlendirmek yerine Vikipedi içeriğini doğrudan görüntülemek''' de mümkündür. Üstte sağdaki görselde de göreceğiniz üzere [[Özel:İnterviki]] sayfasında '''Yönlendir''' ve '''Görüntüle''' şeklinde iki seçenek bulunmakta. İşte burada yer alan "Görüntüle" seçeneği bu işe yaramakta. Görüntüleme yöntemi kullanılacaksa, örneğin LibreOffice hakkında bilgi edinmek isteyen kullanıcılar Vikipedi'ye yönlendirilmez bunun yerine UbuntuViki bünyesinde "LibreOffice" adında boş bir sayfa açılarak içeriğine sadece {{bc|<nowiki>{{v::LibreOffice}}</nowiki>}} yazılıp kaydedilir. Bu sayede artık UbuntuViki'de LibreOffice maddesine tıklayan kullanıcılar farklı bir siteye (Vikipedi'ye) yönlendirilmez, Vikipedi'deki içerik doğrundan UbuntuViki bünyesinde görüntülenir. Bu harika sistemi UbuntuViki bünyesinde henüz uygulamış değiliz. Yaptığımız bir [http://wiki.ubuntu-tr.net/index.php?title=Deneme_tahtas%C4%B1&oldid=18461 denemede], Vikipedi'den gelen içeriğin bazı bölümlerinin biçimsel yönden bozuk bir şekilde görüntülendiğini belirledik. Bu sorunu çözmek için henüz vakit ayırabilmiş değiliz.
-->

== 4. Hangi türden belgelere yer verilebileceğinin sınırlarını çizin ==

Bir Linux dağıtım vikisinde, hangi türden maddelere yer verilebileceği konusunda net bir sınır çizilmeli, dağıtımın genel çerçevesi dışında kalan konulara girilmemelidir. İşletim sistemi belgendirmesi kapsamında madde açılması uygun olan ve olmayan konulara ilişkin somut örnekler:

* Uygulama tanıtımına yönelik maddeler açmak uygun değildir:
:: {{hayır2}} Firefox
:: {{hayır2}} LibreOffice
:: {{hayır2}} Gimp
: Özel olarak sistem ile ilgili Dosya Yöneticisi, Uçbirim gibi yazılımlar konusunda kullanıcılara yardımcı olacak notlar, ipuçları vermek gerekebilir. Örneğin dosya yöneticisinde gizli dosyalar nasıl görüntüleneceğinin anlatılması gibi. Bu tür bilgilerin Türkçe Vikipedi (Wikipedia) bünyesinde anlatılması uygun olmayacağından, yazılım hakkında UbuntuWiki bünyesinde bir tanıtım maddesi açılabilir.
:: {{evet2}} [[Dosyalar]]
:: {{evet2}} [[Uçbirim]]
:: {{evet2}} [[Grub]]

* Uygulama mağazasında bulunmayan ve bu sebeple kurulumu ek işlem gerektiren uygulamaların kurulumunun anlatılması uygundur. Çünkü Türkçe Vikipedi bünyesinde bu tür bir içeriğe yer verilemez.
:: {{evet2}} [[Dropbox|Dropbox kurulumu]]
:: {{evet2}} [[Google Chrome|Google Chrome kurulumu]]
:: {{evet2}} [[TeamViewer|TeamViewer kurulumu]]

* Uygulamaların kullanımına ilişkin kılavuzlar hazırlamak uygun değildir:

:: {{hayır2}} Audacity ile temel ses düzenleme işlemleri
:: {{hayır2}} Brasero ile CD/DVD yazdırma ve temel işlemler
:: {{hayır2}} Gimp dersleri 1, Gimp dersleri 2, Gimp dersleri 3, Gimp dersleri 4

* İşletim sisteminin genel ayraları, sorunların giderilmesi vb. konularda maddeler açılması uygundur:
:: {{evet2}} [[Grub önyükleyicisini onarmak]]
:: {{evet2}} [[Ubuntu'da yazılım kurmak|Ubuntu'da yazılımlar nasıl kurulur?]]
:: {{evet2}} [[Simge seti eklemek]]
:: {{evet2}} [[Elle kablosuz ağ yapılandırması]]

* Uygulama türlerine yönelik detaylı listeler hazırlamak (örneğin bkz. [[Uygulamalar/İnternet|İnternet uygulamaları]]) uygun değildir. UbuntuVik'de geçmişte bu tür sayfaları hazırladık ancak bu tür listeleri, güncel tutmak ve her alanda en popüler uygulamalara yer vermek neredeyse imkansızdır.
:: {{hayır2}} [[Uygulamalar/İnternet|İnternet uygulamaları]]
:: {{hayır2}} [[Uygulamalar/Grafik|Grafik uygulamaları]]
:: {{hayır2}} [[Uygulamalar/Bilim-Mühendislik|Bilim-Mühendislik uygulamaları]]

UbuntuViki'de biraz geç de olsa bu konudaki politikamızı [[Ubuntu Türkiye Wiki:Politika ve yönergeler#Yazılımlara ilişkin NASIL belgeleri|Politika ve yönergeler]] sayfası içinde tanımladık, siz de benzer bir yol izleyebilirsiniz.

== 5. Büyük/küçük harf kullanımı ==

Sayfaların adlandırılmasında ve sayfa içindeki alt konu başlıklarında büyük/küçük harf kullanımı konusunda herhangi bir poltikası bulunmayan bir vikide ister istemez alttaki gibi çeşit çeşit başlıklarla karşılaşabilirsiniz.

::* LINUX KURULUMU ('''YANLIŞ''')
::* LINUX Kurulumu ('''YANLIŞ''')
::* Linux kurulumu ('''DOĞRU''')

Vikipedi'de yeni bir sayfa oluştururken (kategori, şablon sayfaları da dahil) sayfa adı büyük harf ile başlar, sonraki harfler ve kelimeler tamamen küçük harfler ile yazılır (özel isimlerin ilk harfi, Türkçe yazım kuralları çerçevesinde büyük harfle yazılır). Sayfa içindeki alt konu başlıklarında aynı ilke uygulanır. Bu ve benzeri [[Yardım:Biçem el kitabı|biçimlendirme]] konularında Vikipedi'de benimsenen ilkelerden sapmamaya çalışın. Böylece Vikipedi kültürüne sahip kullanıcılar vikinize kolayca uyum sağlayarak katkıda bulunabilirler.

== 6. Bakım ve güncelleme işlerinin yürütülmesi ==

Sayfaların bakım işlerinin yürütülebilmesi için yani güncellenmesi, geliştirilmesi ya da silinmesi gereken maddelerin etiketlenerek yönetilebilmesi için UbuntuViki'de oluşturduğumuz gibi '''[[:Kategori:İnşaat ve bakım]]''' şeklinde bir kategori ve <nowiki>{{</nowiki>[[Şablon:Güncelle|Güncelle]]<nowiki>}}</nowiki> , <nowiki>{{</nowiki>[[Şablon:Kalite|Kalite]]<nowiki>}}</nowiki> , <nowiki>{{</nowiki>[[Şablon:Taslak|Taslak]]<nowiki>}}</nowiki> , <nowiki>{{</nowiki>[[Şablon:Sil|Sil]]<nowiki>}}</nowiki> şeklinde şablonlar hazırlayın.

Bu sistemi kurduktan sonra artık vikinizdeki kullanıcılar güncellenmesi, silinmesi ya da bir başka bakım işlemine tabi tutulması gereken herhangi bir sayfa ile karşılaştıklarında o sayfanın başına <nowiki>{{Güncelle}}, {{Kalite}}, {{Taslak}}, {{Sil}}</nowiki> şablonlarından birini ekleyerek kolayca etiktelemiş olurlar. Bu şekilde etiketlenen sayfalar otomatik olarak ilgili bakım kategorisi altında listelenir.

== 7. Viki yazarları için yardım belgeleri ==
Bilimden sanata, tarihten teknolojiye kadar onlarca farklı dalda hizmet veren Vikipedi projesinde [http://tr.wikipedia.org/wiki/Yard%C4%B1m:%C4%B0%C3%A7indekiler Yardım bölümü] bir girdap gibidir, içine girince sizi ordan oraya döndürüp durur, yardım belgelerinin sonunun olmadığı hissine kapılırsınız. UbuntuViki'nin [[Yardım:İçindekiler|'''Yardım''']] bölümünde ise viki yazarlığı yapabilmek için ihtiyaç duyulabilecek '''temel konularda''' belgelendirme yoluna gittik. Herhangi bir özgür yazılım projesinin viki sayfalarında UbuntuViki'de yaptığımız gibi sadece temel yardım konularında belgelendirme yoluna gidebilirsiniz ya da yardım almak isteyen katkıcıları, doğrudan Vikipedi'ye yönlendirebilirsiniz.

== 8. Viki'ye katkıda bulunma rehberi ==
Katkıda bulunmak isteyen kullanıcılar için '''[[UbuntuWiki'ye katkıda bulunun]]''' benzeri bir rehber hazırlayarak vikinizde hangi işlerin yapılmasına ihtiyaç duyulduğunu belirtin ve uygun yerlerde bağlantı verin.

== 9. Genel konuları tartışabilmek için Köy çeşmesi ==

Viki genelini ilgilendiren öneriler, teknik ve idari konuların tartışılabilmesi için Vikipedi'de olduğu "Köy çeşmesi" vb. bir isim altında tartışma amaçlı bir sayfa açın ya da böyle bir sayfa açmayıp bu tür konular için Ana sayfanın tartışma sayfasını kullanın (''UbuntuViki'de bu tür tartışmalar forum üzerinden yürütüldüğü için ayrıca bir köy çeşmesi açılmamıştır''). Köy çeşmesi bağlantısını, her sayfadan ulaşılabilecek şekilde site arayüzüne yerleştirin (bkz.[[MediaWiki:Sidebar]]).

Viki genelini ilgilendiren bazı önemli tartışmaların başka başka sayfalarda başlaması muhtemeldir. Viki genelini ilgilendiren böyle bir tartışmaya rastalayacak olursanız tartışma içeriğini Köy çeşmesine taşıyın.

== 10. Desteklenen/desteklenmeyen donanımlara ilişkin listeler ==
Bir kaç büyük Linux dağıtımının İngilizce dilindeki belgelendirme merkezlerinde çeşitli marka/modelden dizüstü bilgisayarlar, yazıcı/tarayıcılar, ekran kartları, ses kartları gibi donanımların, söz konusu Linux dağıtımın X nolu sürümü altındaki çalışma durumu konusunda (düzgün çalışıp çalışmadığı, dügün çalışması için yapılması gereken ayarlar vb.) bilgilerin verildiği sayfalar hazırlanmakta. Örneğin OpenSuse vikisinde [http://en.opensuse.org/HCL:HP_laptops#HP_430 Laptops] sayfasında bu tür bir çalışma yürütülmektede, geçmişte Ubuntu da benzer şekilde [https://wiki.ubuntu.com/HardwareSupport UbuntuWiki/HardwareSupport], [https://wiki.ubuntu.com/HardwareSupportMachinesLaptopsHewlettPackard?highlight=%28\bCategoryLaptop\b%29 UbuntuWiki/Laptops] sayfaları üzerinden donanım desteği hakkında bilgiler vermekteydi. Ubuntu daha sonradan resmi [http://www.ubuntu.com/certification/desktop/ Ubuntu Certified Hardware] isimli profesyonel projeye geçti.

Bir Linux dağıtımı için bu tür sayfaların hazırlanması ve her yeni sürümde donanımların tekrar test edilerek sayfanın güncel tutulması gönüllü katkıcılar ile yapılabilecek bir iş değildir. 2012 yılında kapatılan eski PardusWiki topluluk belgelendirme merkezinde de geçmişte benzer bir çalışma yürütülmeye çalışılmıştı. Pek çok katkıcı, kullandığı bilgisayar ve donanımlar hakkında birer sayfa açıp söz konusu donanımın Pardus'un X nolu sürümü altında düzgün çalışıp çalışmadığı hakkında bilgiler ekledi. Bu şekilde 200'e yakın belge hazırlandı ancak hazırlanan belgelerin hemen hiçbiri yeni Pardus sürümlerinde güncellenmedi.

Donanım desteğine ilişkin bu tür belgeler hazırlamak ve bunu takip etmek geniş çaplı bir iştir. Topluluk belgelendirme sitesinde bu tür içerikler hazırlayacak olursanız muhtemelen bu bilgiler bir kaç sene içinde bakıma muhtaç hale gelecektir. Vikinizde bu tür belgelere yer vermemeniz ve bu tür bilgiler için varsa forum sayfalarını kullanmanız isabetli olur.

== 11. Belgelerde ekran görüntüsü kullanımı ==
Hazırlayacağınız belgelerde kullanacağınız ekran görüntülerini işletim sisteminin ve uygulamaların öntanımlı halleri üzerinden alın. Duvar kağıdı, pencere dekorasyonu, renk teması vb. özellikleri değiştirilerek kişiselleştirilmiş bir ortamdan ekran görüntüleri almayın. Öntanımlı masaüstüne dönebilmek için yaptığınız tüm bu kişiselleştirmeleri geri almanız gerekmiyor. Bunun en pratik yolu sisteme yeni bir kullanıcı eklemektir. Gerektiği zamanlarda bu kullanıcı ile giriş yaparak kolayca öntanımlı masaüstü ortamından ekran görüntüsü alabilirsiniz.

Öte yandan ekran görüntüleri, bir belgelendirme merkezinin güncel tutulmasının önündeki en önemli engellerden biridir. Bu nedenle hazırlayacağınız belgelerde aşırıya kaçmadan yeteri kadar ekran görüntüsü kullanın.

== 12. Sitenin içerik lisansı ==
Linux ve [[v:özgür yazılım|özgür yazılım]] feslefesine uygun olarak, kuracağınız belgelendirme merkezindeki içeriği de (metinleri, resimleri vb.) özgür bir içerik lisansı ile lisanslamanız beklenir. Dünya çapında en yaygın kullanılan kamusal içerik lisansı [[v:Creative Commons|Creative Commons]]'dır. Bu lisansın bir kaç çeşidi vardır. Örneğin:

* '''Creative Commons BY-SA :''' İki şartı vardır; eserin ilk sahibi belirtilecek (by), ilk lisans modeli korunacak (sa). SA şartı gereğince eserin tüm kopyaları veya eserden üretilmiş yeni eserler de aynı, benzer ya da uyumlu bir lisansla yayınlanmalıdır. Dolayısıyla bu şart eserin ya da eserden türetilen eserlerin daima özgür kalmasını sağlar.

* '''Creative Commons BY-NC :''' İki şartı vardır; eserin ilk sahibi belirtilecek (by), ticari amaç için kullanılamayacak (nc)

* '''Creative Commons BY-NC-SA :''' Üç şartı vardır; eserin ilk sahibi belirtilecek (by), ticari amaç için kullanılamayacak (nc), ilk lisans modeli korunacak (sa)

Bu lisanslardan '''BY-SA''' modeli [[v:Özgür Yazılım Vakfı|Özgür Yazılım Vakfı]] tarafından GNU felsefesine uygun, özgür bir lisans modeli olarak kabul edilmektedir. Wikipedia, Vikipedi projelerinde de kullanılan lisans türüdür. Bu lisansta ticari bir kısıtlama yoktur. Zaten GNU Tasarısı, lisansın gereklerini yerine getirmek şartıyla (''kaynağını belirtmek, daima özgür bir lisans ile herkese açık tutmak gibi'') para kazanmaya karşı değildir. Sonuç olarak özgür yazılım - özgür içerik felsefesine uygun olarak "'''Creative Commons BY-SA'''" lisansını kullanmanız yerinde olacaktır.

Bazı özgür yazılım vikilerinde Creative Commons BY-SA  yerine [[v:GNU FDL|GNU FDL]] lisansının kullanıldığını görebilirsiniz. Özgür Yazılım Vakfı tarafından yayınlanan bu lisans CC BY-SA ile büyük benzerlikler gösteriyor. Her iki lisansı incelediğimde belirlediğim temel farklılık; CC BY-SA ile yayınlanmış eserin kopyaları '''aynı, benzer ya da uyumlu''' herhangi bir lisans ile yayınlanabilirken GNU FDL ile yayınlanmış bir eserin kopyalarında yine GNU FDL kullanmak gerekiyor.<sup>([https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Vikipedi:Telif_haklar%C4%B1/SSS&oldid=15047578#Nedir_bu_GNU_.C3.96zg.C3.BCr_Belgeleme_Lisans.C4.B1.3F kaynak])</sup> Vikipedi projesi de geçmişte GNU FDL lisansını kullanırken (bakınız [http://web.archive.org/web/20040924023621/http://tr.wikipedia.org/wiki/Ana_Sayfa 2004 yılında Vikipedi]) daha sonradan CC BY-SA lisansına geçmiştir ([https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Vikipedi:Telif_haklar%C4%B1/SSS&oldid=15047578#Vikipedi.27de_i.C3.A7erik_hangi_lisans_alt.C4.B1ndad.C4.B1r.3F bkz.]) (yani eski katkılar GNU FDL ile, yeni katkılar ise CC BY-SA ile lisanslıdır).

<u>[[v:Creative Commons|CC]] BY-SA</u> lisansı ile <u>[[GNU FDL]]</u> (GFDL) lisansının karşılaştırması:

{| class="wikitable" style="text-align: left; width: 100%; table-layout: fixed;" border="1"
|- valign="top"
| style="width: 50%"|
<span style="font-weight: bold; font-size: 16px;"> CC BY-SA </span>
* Eser, izin almaksızın kısmen ya da tamamen kopyalanabilir ve kullanılabilir. Ancak eserin ilk sahibi/kaynağı belirtilmek zorundadır.
* Eser değiştirilebilir.
* Ticari olarak kullanılabilir.
* İlk lisans modeli korunmak zorundadır: Eserin tüm kopyalarında veya eserden üretilmiş yeni eserler de '''aynı, benzer ya da uyumlu bir lisansla''' yayınlanmalıdır <sup>[https://tr.wikipedia.org/wiki/Creative_Commons kaynak]</sup> (bu şart eserin ya da eserden türetilen eserlerin özgür kalmasını sağlar).
|
<span style="font-weight: bold; font-size: 16px;"> GNU FDL </span>
* Eser, izin almaksızın kısmen ya da tamamen kopyalanabilir ve kullanılabilir. Ancak eserin ilk sahibi/kaynağı belirtilmek zorundadır.<sup>[https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Vikipedi:Telif_haklar%C4%B1/SSS&oldid=15047578#Nedir_bu_GNU_.C3.96zg.C3.BCr_Belgeleme_Lisans.C4.B1.3F kaynak]</sup>
* Eser değiştirilebilir.
* Ticari olarak kullanılabilir.<sup>[https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Vikipedi:Telif_haklar%C4%B1/SSS&oldid=15047578#Ticari_olmamak_.C5.9Fart.C4.B1yla_kullan.C4.B1labilir_denen_bir_yerden_ald.C4.B1m._Vikipedi.27de_ticari_olmad.C4.B1.C4.9F.C4.B1na_g.C3.B6re.2C_niye_telif_hakk.C4.B1_ilan_edildi.3F kaynak]</sup>
* Eser her ne şekilde kopyalanırsa kopyalansın, mutlaka kopyalandığı yeni yerde de '''GNU FDL ile lisanslanmalıdır'''<sup>[https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Vikipedi:Telif_haklar%C4%B1/SSS&oldid=15047578#Nedir_bu_GNU_.C3.96zg.C3.BCr_Belgeleme_Lisans.C4.B1.3F kaynak]</sup> (bu şart eserin ya da eserden türetilen eserlerin özgür kalmasını sağlar).
|}


== 13. Sitenin adında "w" ya da "v" karakterinin kullanıması ==
Bir işbirliği etrafında toplanan kimselerin bir internet tarayıcı üzerinden yeni sayfalar oluşturmasına, düzenlemesine olanak sağlayan ve [[v:MediaWiki|MediaWiki]] vb. bir yazılım altyapısı kullanan sitelere genel olarak '''[[v:Viki|Viki]]''' denir. Dünya çapında en büyük viki projesi olan Wikipedia'nın Türkçe kolu da "Vikipedi" adı ile hizmet vermektedir. Bu nedenle açacağınız herhangi viki sitesinin adını koyarken W yerine V harfini kullanmaya dikkat ediniz.

= UbuntuViki'den, dikkate değer bir kaç belge =
Alttaki listede UbuntuViki'de yer alan ve hemen her Linux dağıtımının viki sayfalarında kullanılabilecek türden bazı maddeler listelenmiştir. Katkıcısı olduğunuz belgelendirme merkezi için bu belgeleri inceleyebilir ve [[GNU FDL]] lisansına uygun şekilde kullanabilirsiniz.

{| style="text-align: left; width: 100%; table-layout: fixed;" border="0"
|- valign="top"
| style="width: 50%"|
* [[Ubuntu nedir?]]
* [[Ubuntu başlangıç kılavuzu]]
* [[SSS|Sıkça sorulan sorular]]
* [[Kurulum]]
* [[Ubuntu ISO dosyasını USB belleğe yazdırmak]]
* [[Ubuntu ISO dosyasını DVD'ye yazdırmak]]
* [[Bilgisayarı CD/DVD ya da USB bellekten başlatmak]]
* [[Windows'un yanına Ubuntu kurmak]]
* [[Ubuntu'da yazılım kurmak]]
* [[Windows programların Ubuntu'daki karşılıkları]]
|
* [[Donanım]]
* [[Ekran kartları]]
* [[Yazıcılar/Tarayıcılar]]
* [[Linux ve virüsler]]
* [[Linux dosya sistemi hiyerarşisi]]
* [[Root (kök kullanıcı) hakları elde etmek]]
* [[NTFS biçimli disklere erişim sorununun giderilmesi]]
* [[Diskleri başlangıçta bağlamak]]
* [[Grub önyükleyicisini onarmak (yeniden kurmak)]]
* [[Boot-Repair]]
|}

= Bazı Linux dağıtımlarının viki adresleri =
Aşağıda bazı Linux dağıtımlarının '''resmi''' ya da '''topluluk''' belgelendirme merkezlerinin adresleri listelenmiştir.

{| class="wikitable" style="background:transparent; font-size: 95%;"
|- valign="top"
| style="width:110px; background-color:#f2f2f2;" |
| style="background-color:#f2f2f2;" |
: '''<u>Yabancı dilde</u>'''
| style="background-color:#f2f2f2;" |
: '''<u>Türkçe</u>'''
|- valign="top"
| style="width:100px" | '''ArchLinux'''
|
* https://wiki.archlinux.org
|
|- valign="top"
| '''Debian'''
|
* http://www.debian.org/index.en.html
|
* http://www.debian.org/index.tr.html
|- valign="top"
| '''CentOS'''
|
* http://wiki.centos.org
|
|- valign="top"
| '''Deepin'''
|
* https://wiki.deepin.org/index.php?language=en
|
|- valign="top"
| '''Fedora'''
|
* http://docs.fedoraproject.org/en-US
* https://fedoraproject.org/wiki/Fedora_Project_Wiki
|
|- valign="top"
| '''Gentoo'''
|
* http://www.gentoo.org/doc/en/index.xml
* http://wiki.gentoo.org
|
* http://www.gentoo.org/doc/tr
|- valign="top"
| '''LinuxMint'''
|
* http://community.linuxmint.com
* https://linuxmint-installation-guide.readthedocs.io/en/latest/
|
* https://linuxmint-installation-guide.readthedocs.io/tr/latest/index.html
|- valign="top"
| '''Mageia'''
|
* https://wiki.mageia.org/en/
|
* https://wiki.mageia.org/en/Ana_sayfa
|- valign="top"
| '''Manjaro'''
|
* http://wiki.manjaro.org
|
* [http://wiki.manjaro.org/index.php?title=Category:%C4%B0%C3%A7erik_Sayfas%C4%B1 http://wiki.manjaro.org/index.php?title=Ana_sayfa]
|- valign="top"
| '''OpenSUSE'''
|
* http://en.opensuse.org
|
* http://tr.opensuse.org
|- valign="top"
| '''PCLinuxOS'''
|
* http://www.pclinuxoshelp.com
|
|- valign="top"
| '''Red Hat'''
|
* https://access.redhat.com/documentation/en-us/red_hat_enterprise_linux/
|
|- valign="top"
| '''Sabayon'''
|
* http://wiki.sabayon.org
|
* http://wiki.sabayon.org/index.php?title=TR:Ana_Sayfa
|- valign="top"
| '''Ubuntu'''
|
* https://help.ubuntu.com (resmi)
* https://tutorials.ubuntu.com (resmi)
* https://help.ubuntu.com/community (topluluk)
* http://wiki.ubuntuusers.de (topluluk) (Almanca)
|
* http://wiki.ubuntu-tr.net
|}

'''Yayınlanma: 24 Ocak 2014'''<br>
'''Güncellenme: 24 Temuz 2019'''   <br>
'''Hazırladığım bu içeriği CC BY-SA lisansı altında lisanslıyorum. --[[Kullanıcı:Hatas|Hatas]] ([[Kullanıcı mesaj:Hatas|mesaj]])'''