Gzip sayfasının kaynağını görüntüle

*<nowiki>       gzip - dosyaları sıkıştırır</nowiki>
*<nowiki>       gunzip - sıkıştırılmış dosyaları açar</nowiki>
*<nowiki>       gzcat - sıkıştırılmış dosyaları standart çıktıda açar</nowiki>



{{kod|KULLANIM|<br>
*<nowiki>       gzip   [ -acdfhlLnNrtvV19 ] [ -S sonek ] [ isim ... ] </nowiki>
*<nowiki>  gunzip [ -acfhlLnNrtvV ] [ -S sonek ] [ isim ... ] </nowiki>
*<nowiki> gzcat  [ -fhLV ] [ isim ... ] </nowiki>}} <br>

==AÇIKLAMA==
<nowiki>       gzip,  isim  ile  belirtilen  dosyanın  boyutunu Lempel-Ziv Kodlamasını
       (LZ77) kullanarak küçültür.  Mümkün olan bütün  dosyaların  isimlerinin
       sonuna   .gz  soneki  getirilir  ama  dosyaların  sahiplik,  erişim  ve
       düzenlenme zamanları korunur (VMS için  öntanımlı  uzantı  -gz,  MSDOS,
       OS/2 FAT, Windows NT FAT ve Atari için z dir). Şayet herhangi bir dosya
       ismi belirtilmemişse veya dosya ismi olarak "-" belirtilmişse, standart
       girdi  sıkıştırılır  ve  standart  çıktıya gönderilir. Sembolik bağlar,
       özellikle göz ardı edilir.</nowiki><br>

<nowiki>       Şayet sıkıştırılmış dosya ismi, içinde bulunduğu dosya sistemi için çok
       uzun  ise,  gzip  bu ismi kısaltır. gzip, 3 karakterden uzun dosya ismi
       bölümlerini kısaltmaya çalışır  (noktalar  ile  sınırlanmış  bölümler).
       Şayet  isim sadece küçük bölümler içeriyorsa, uzun kısımlar kısaltılır.
       Örneğin;  dosya  isimleri  14  karakter   ile   sınırlandırılmış   ise,
       gzip.msdos.exe,  gzi.msd.exe.gz  şeklinde sıkıştırılır.  Dosya isimleri
       için sınırlandırma olmayan dosya sistemlerinde isimler kısaltılmaz.
</nowiki><br>
<nowiki>       Öntanımlı olarak, gzip orijinal  dosya  ismini  ve  zaman  etiketlerini
       sıkıştırılmış  dosyada  da  korur. Bu değerler -N seçeneği ile birlikte
       sıkıştırılmış dosyayı açarken kullanılır. Bu yöntem, kısaltılmış  dosya
       isimleri  olması  durumunda  veya  bir  dosya  transferi  sonrası zaman
       etiketleri korunmamışsa oldukça faydalı olur.
</nowiki><br>
<nowiki>Sıkıştırılmış  dosyalar,  gzip  -g,  gunzip  veya  gzcat   kullanılarak
       orijinal   durumlarına  dönüştürülebilir.  Şayet   sıkıştırılmış  dosya
       içinde saklanan orijinal dosya ismi, yeni dosya  sistemi  için  geçerli
       değilse, orijinal isimden yeni bir isim uydurulur.
</nowiki><br>
<nowiki>       gunzip,  .gz,  -gz,  .z,  -z,  _z veya .Z ile biten dosyaların ve doğru
       sihirli sayı ile başlayan dosyaların isminin  bulunduğu  listeyi  kendi
       komut  satırına  alır  ve uzantıları atılmış halde orijinal durumlarına
       dönüştürür. gunzip ayrıca bazı özel uzantıları da tanır:  .tgz  ve  taz
       (.tar.gz   ve   .tar.Z  nin  kısaltmaları  olarak).  Sıkıştırma  işlemi
       sırasında, dosya isminin kısaltılmasının gerekli olması durumunda, gzip
       .tar uzantısı yerine .tgz kullanır.
</nowiki><br>
<nowiki>       gunzip;  gzip,  zip,  compress, compress -H veya pack ile sıkıştırılmış
       paketleri açabilir. Girdi biçiminin tespiti  otomatik  olarak  yapılır.
       İlk iki biçim için, gunzip bir 32 bitlik CRC sınaması yapar. pack için,
       sıkıştırılmamış uzunluğu kontrol eder. Standart uncompress biçimi  uyum
       sınamalarına  izin  verecek şekilde tasarlanmamıştır. Bununla birlikte,
       gunzip bazen bozuk bir .Z dosyasını tespit edebilir.   Bir .Z dosyasını
       açarken  bir hata alırsanız, standart uncompress komutunun uyarmadığını
       görüp de, .Z  dosyasının  sağlam  olduğunu  düşünmeyin.  Bunun  anlamı,
       standart  uncompress,  girdiyi kontrol etmez ve çıktı olarak çöp yığını
       üretebilir. SCO sıkıştırmasının -H biçimi (lzh sıkıştırma yöntemi)  bir
       CRC ihtiva etmez ama bazı tutarlılık denetimlerine izin verir.
</nowiki><br>
'''<nowiki>       zip   ile   sıkıştırılmış  dosyalar,  sadece  'deflation'  yöntemi  ile
       sıkıştırılmış tek  bir  üyeye  sahip  oldukları  durumlarda,  gzip  ile
       açılabilirler.  Bu özellik, sadece tar.zip dosyalarının tar.gz biçimine
       dönüştürülebilmesi amacı  ile  tasarlanmıştır.  İçinde  pek  çok  dosya
       bulunan zip dosyalarını gunzip ile açmak yerine unzip ile açın.</nowiki>'''<br>

<nowiki>       gzcat,  gunzip   -c  ile  aynıdır.   (gzcat'in  gzip  ailesi  ile gelen
       komutunun asıl ismi  zcat  dır.  zcat  ise  aslında  compress  ailesine
       aittir.  Bu bakımdan, compress kurulu sistemlerde komut, gzcat şeklinde
       bulunabilir.)  gzcat,  ya  komut  satırındaki  dosya  listesini  ya  da
       standart  girdideki  dosyaları  açar ve açılmış veriyi standart çıktıya
       yazar. gzcat, sonu  .gz  ile  bitsin  ya  da  bitmesin,  doğru  sihirli
       numaraya sahip dosyaları açar.</nowiki><br>

<nowiki>       gzip,  zip  ve  PKZIP'de  kullanılan Lempel-Ziv algoritmasını kullanır.
       Elde  edilen  sıkıştırma,  dosyanın  boyutuna  ve  genel  altdizgelerin
       dağılımına   bağlıdır.  (*Ç.N.:  gzip ingilizce metinler için iyi sonuç
       verir. Türkçe metinlerin sıkıştırılmasında bzip2 bariz şekilde daha iyi
       sıkıştırır.)  Sıkıştırma,  LZW  (compress'de  kullanılan), Huffman kodu
       (pack'de kullanılan) veya  compact'daki  uyarlanmış  Huffman  kodu  ile
       yapılandan daha iyi sonuç verir.</nowiki><br>
<br><br>
<nowiki>       Sıkıştırma  işlemi,  sıkıştırılmış  dosya orjinalinden büyük olsa bile,
       gerçekleştirilir. Bu durum için en kötü  senaryo:  gzip  dosya  başlığı
       için  fazladan  bir  kaç  bayt,  her  32K  blok  için 5 bayt veya büyük
       dosyalar için %0.015 oranında boyut artışıdır. Gerçekte kullanılan disk
       bloklarının  sayısı  asla  artmaz.  gzip,  sıkıştırma  veya açma işlemi
       esnasında, dosya iyeliklerini, kiplerini ve zaman etiketlerini korur.
</nowiki><br><br>

==SEÇENEKLER==
{{uçbirim|
 <nowiki>       -a, --ascii
              Ascii   metin  kipi:  satır  sonlarını   yerel   ayarlara   göre
              dönüştürür.   Bu  seçenek,  sadece  Unix  dışı  birkaç  sistemde
              desteklenir.  Örneğin  MSDOS'da  sıkıştırma  esnasında  CRLF'ler
              LF'ye çevrilir ve açma işleminde LF'ler CRLF'ye dönüştürülür.

       -c, --stdout, --to-stdout
              Standart çıktıya yazar, orjinal dosyaları değiştirmeden muhafaza
              eder.  Şayet  çeşitli  girdi  dosyaları   mevcut   ise,   çıktı,
              sıkıştırılmış  bağımsız  olarak  sıkıştırılmış üyelerden oluşur.
              Daha iyi sıkıştırma elde etmek  için,  bütün  girdi  dosyalarını
              sıkıştırma işleminden önce birleştirin.

       -d, --decompress, --uncompress
              Sıkıştırılmış dosyayı açar.

       -f, --force
              Dosyanın  çoklu  bağlara  sahip  olduğu  durumlarda  veya benzer
              dosyanın sistemde  var  olması  durumunda  ya  da  sıkıştırılmış
              verinin   bir   terminalden  okunması/yazılması  durumunda  bile
              sıkıştırma/açma  işleminin  yapılmasını  sağlar.   Şayet   girdi
              bilgisi  gzip  tarafından  tanınmayan  bir biçimde ise ve ayrıca
              --stdout   seçeneği   belirtilmişse,   girdi    dosyasını    hiç
              değiştirmeden  standart  çıktıya  kopyalar:  gzcat'in,  cat gibi
              davranmasına izin verir. Şayet -f verilmemiş ve  gzip  artalanda
              çalışmıyorsa,  varolan  dosyanın üzerine yazılıp yazılmayacağını
              kullanıcıya sorar.

       -h, --help
              Yardım konularını görüntüler ve çıkar.

       -l, --list
              Sıkıştırılmış her bir dosya için aşağıdaki bölümleri listeler:

              compressed size:   sıkıştırılmış dosyanın boyu
              uncompressed size: sıkıştırılmamış dosyanın boyu
              ratio:             sıkıştırma oranı (bilinmiyorsa 0.0%)
              uncompressed_name: sıkıştırılmamış dosyanın ismi
              Açılmış  boyut,  .Z  dosyaları  gibi  gzip   biçiminde   olmayan
              sıkıştırılmış  dosyalar  için  -1  olarak  verilir.  Bu  tür bir
              dosyanın açılmış boyutunu bulmak için şunu kullanabilirsiniz:

              zcat file.Z | wc -c
              --verbose seçeneği ile birlikte kullanılırsa, aşağıdaki bölümler
              de gösterilir:

              method:      sıkıştırma yöntemi
              crc:         sıkıştırılmamış verinin 32 bitlik CRC'si
              date & time: sıkıştırılmamış dosya için tarih damgası
              Desteklenen sıkıştırma yöntemleri: deflate, compress,  lzh  (SCO
              compress  -H)  ve  pack'dir. gzip biçiminde  olmayan  bir  dosya
              için crc, ffffffff şeklinde belirtilir.

              --name  seçeneği  ile  sıkıştırılmış  dosya  içinde  eğer varsa,
              sıkıştırılmamış dosya ismi, tarih ve zaman saklanır.

              --verbose seçeneği ile  ayrıca,  bilinmeyen  boyutlar  olmadıkça
              bütün   dosyalar   için   toplam   boyut   ve  sıkıştırma  oranı
              görüntülenir. --quiet seçeneği ile, başlık ve  toplam  satırları
              görüntülenmez.

       -L, --license
              gzip lisansını görüntüler ve çıkar.

       -n, --no-name
              Sıkıştırırken, orjinal dosya adını ve tarih damgasını kaydetmez.
              (İsmin  kırpılması  gerektiğinde,   orjinal   isim   her   zaman
              kaydedilir.)  Açarken,  orjinal ismi (sadece sıkıştırma sonekini
              kaldırır)  ve  orjinal  tarih  damgasını  eski  haline  getirmez
              (sıkıştırılmış  dosyadan  kopyalar). Bu seçenek açma işlemi için
              öntanımlıdır.

       -N, --name
              Sıkıştırırken  dosya  adını  ve  zaman  damgasını  kaydeder;  bu
              seçenek  sıkıştırma  için  öntanımlıdır. Açarken, varsa, orjinal
              dosya adı ve zaman damgasını eski  haline  getirir.  Dosya  ismi
              için  sınırlama  uygulayan  sistemler  veya  bir  dosya aktarımı
              sonucu  zaman  damgasının  kaybolduğu  durumlar   için   oldukça
              kullanışlı bir seçenektir.

       -q, --quiet
              Bütün uyarılar engellenir.

       -r, --recursive
              Dizinin  alt  dizinlerini de ardışık olarak dolaşır. Şayet komut
              satırından belirtilen bir dosya ismi  bir  dizin  ise,  gzip  bu
              dizinin  içine  girer  ve orada bulunan bütün dosyaları sıkıştır
              (veya gunzip'in kullanıldığı durumlara açar).

       -S .sonek, --suffix .sonek
               .gz soneki yerine .sonek sonekini kullanır. Herhangi bir  sonek
              belirtilebilir.  Dosyaları  başka  bir  sisteme taşımak gibi bir
              niyetiniz varsa, karışıklığa sebep  olmamak  adına,  .z  ve  .gz
              dışınaki  soneklerden  kaçının.  Sonek  bulunmadığı  durumlarda,
              gunzip bütün dosyaları soneksiz açmaya kalkar:

              gunzip -S "" *       (MSDOS için *.*)
              gzip'in eski sürümleri .z sonekini  kullanmaktaydı  ama  pack(1)
              ile bir karışıklığa sebebiyet vermemek için bundan vazgeçildi.

       -t, --test
              Sıkıştırılmış dosyanın bütünlüğünü sınar.

       -v, --verbose
              Ayrıntı  kipi.  Sıkıştırılan veya açılan her bir dosya için isim
              ve sıkıştırma oranını gösterir.

       -V, --version
              Sürüm numarasını ve derleme seçeneklerini gösterir ve çıkar.

       -#, --fast, --best
              Sıkıştırma hızını ayarlamayı sağlar.  -1 ile -9 arasında değişen
              değerler   alır.  -1  (--fast)  ile  en  hızlı  yöntemle  en  az
              sıkıştırma,  -9  (--best)  ile  en  yavaş  yöntemle  en   yüksek
              sıkıştırma yapılır. Öntanımlı değer -6 dır (hız ve sıkıştırmanın
              her ikisininde olabildiğince yüksek olduğu durum).
</nowiki>}}
==GELİŞMİŞ KULLANIM==
<nowiki>       Çoklu sıkıştırılmış  dosyalar  birleştirilebilir.  Bu  durumda,  gunzip
       bütün üyeleri tek seferde açacaktır. Örneğin:</nowiki>

{{kod||<nowiki>       gzip -c dosya1  > foo.gz </nowiki>}} <br>
{{kod||<nowiki>       gzip -c dosya2 >> foo.gz </nowiki>}} <br>

<nowiki>       Daha sonra bu komut verilirse:</nowiki>

{{kod||<nowiki>       gunzip -c foo </nowiki>}} <br>

<nowiki>       Elde edilen sonuç aşağıdaki komuta eşdeğerdir:</nowiki>

{{kod||<nowiki>       cat dosya1 dosya2 </nowiki>}} <br>

<nowiki>       Bir  .gz  dosyasının bozulması durumunda diğer dosyayı kurtarmak mümkün
       olabilir (şayet hasarlı  üye  çıkarılırsa).   Bununla  birlikte,  bütün
       üyeleri tek seferde sıkıştırarak daha iyi sıkıştırma sağlayabilirsiniz:</nowiki>

{{kod||<nowiki>       cat dosya1 dosya2 | gzip > foo.gz </nowiki>}} <br>

<nowiki>       Bu, aşağıdaki yöntemden daha iyi sıkıştırma sağlar.</nowiki>

{{kod||<nowiki>       gzip -c dosya1 dosya2 > foo.gz </nowiki>}} <br>

<nowiki>       Şayet   birleşik   dosyaları   daha  iyi  bir  sıkıştırma  için  tekrar
       sıkıştırmak isterseniz:</nowiki>

{{kod||<nowiki>       gzip -cd eski.gz | gzip > yeni.gz
 </nowiki>}} <br><br><br>
'''<nowiki>       Şayet  sıkıştırılmış  bir  dosya  çeşitli  üyeler  içeriyorsa,   --list
       seçeneği ile bildirilen açılmış boyut ve CRC raporu sadece son üye için
       verilir. Diğerlerini kapsamaz. Şayet bütün üyelerin  açılmış   boyutuna
       ihtiyacınız varsa:</nowiki>'''<br>

{{kod||<nowiki>       gzip -cd dosya.gz | wc -c </nowiki>}} <br>

<nowiki>       Çoklu  dosyalar ile tek bir arşiv oluşturmak istiyorsanız ve daha sonra
       bu dosyaları birbirinden bağımsız olarak  açılabilmesini  istiyorsanız,
       tar  veya  zip  gibi  bir arşivleyici kullanın. GNU tar yazılımı gzip'i
       başlatmak  için  -z  seçeneğine  sahiptir.   gzip,   tar   uygulamasına
       tamamlayıcı  olarak  geliştirilmiştir,  onun yerini alacak bir uygulama
       değildir.</nowiki>


==ORTAM DEĞİŞKENLERİ==
<nowiki>       GZIP ortam değişkeni,  gzip  uygulaması  için  öntanımlı  birkaç  değer
       ihtiva eder. Bu değerler önce yorumlanır ve daha sonra komut satırından
       belirtilen parametreler tarafından değiştirilebilirler. Örneğin:</nowiki>

*'''<nowiki>       sh için:   GZIP="-8v --name"; export GZIP</nowiki>'''
*'''<nowiki>       csh için:  setenv GZIP "-8v --name"</nowiki>'''
*'''<nowiki>       MSDOSiçin: set GZIP=-8v --name</nowiki>'''


<nowiki>       Vax/VMS'de ortam değişkeninin adı karışıklık yaratmamak  için  GZIP_OPT
       olarak geçer.</nowiki>





==ÇIKIŞ DURUMU VE HATA İLETİLERİ==
<nowiki>       Çıkış durumu normalde 0 dır, hata oluşması  durumunda  1  döner,  uyarı
       oluşması durumunda 2 döner.
</nowiki>
{{uçbirim|
 <nowiki>       Usage: gzip [-cdfhlLnNrtvV19] [-S suffix] [file ...]
              Komut satırında geçersiz seçenekler tanımlandı.

       dosyaismi: not in gzip format
              gunzip'e  argüman  olarak verilen dosya, sıkıştırılmış bir dosya
              değil.

       dosyaismi: Corrupt input. Use zcat to recover some data.
              Sıkıştırılmış dosya  zarar  görmüş.  Hatanın  verildiği  noktaya
              kadar olan kısım şu şekilde kurtarılabilir:

              zcat dosyaismi > kurtarılan
       dosyaismi: compressed with xx bits, can only handle yy bits
              Dosya   (LZW   kullanılarak)   bu  makinedeki  açma  programının
              işleyebileceği  bitlerden  daha   fazlasını   kullanabilen   bir
              uygulama  ile sıkıştırılmış. Dosyayı gzip ile tekrar sıkıştırın.
              Hem daha iyi sıkıştırma sağlar, hem de daha az bellek kullanır.

       dosyaismi: already has .gz suffix -- no change
              Belirtilen dosyanın zaten sıkıştırılmış olduğu  kabul  ediliyor.
              Dosyayı tekrar isimlendirin ve tekrar deneyin.

       dosyaismi already exists; do you wish to overwrite (y or n)?
              Mevcut   dosyasının  değiştirilmesini  istiyorsanız  "y"  tuşuna
              basın, istemiyorsanız "n" ye basın.

       gunzip: corrupt input
              Bir SIGSEGV çelişkisi saptandı. Girdi dosyası bozuk olabilir.

       xx.x% Percentage of the input saved by compression.
              Sıkıştırma tarafından kaydedilmiş girdinin yüzdesi (sadece -v ve
              -l ile alakalıdır).

       -- not a regular file or directory: ignored
              Girdi  dosyası  normal  bir dosya veya dizin değil ise (örneğin,
              bir sembolik bağ, soket,  FIFO  veya  aygıt  dosyası  olabilir),
              dokunulmaz.

       -- has xx other links: unchanged
              Girdi dosyası bağlara sahiptir; dokunulmadan geçildi. Daha fazla
              bilgi için ln(1)'e bakınız.  Çok  sayıda  bağa  sahip  dosyaları
              sıkıştırmak için -f seçeneğini kullanınız.</nowiki>}}

==YETERSİZLİKLER==
<nowiki>       Sıkıştırılmış  veriyi  bir  teybe  yazarken,  genellikle,  çıktıyı blok
       sınırına kadar sıfırlarla doldurmak gerekebilir. Veri okunduğu ve bütün
       blok  gunzip'e  açılmak  üzere gönderildiği zaman, gunzip sıkıştırılmış
       verinin ardında fazladan çöplük izi bulur ve öntanımlı olarak bir uyarı
       verir.  </nowiki>Bu iletiyi atlamak için '''--quiet''' seçeneğini kullanmanız gerekir.
<nowiki>     Bu seçenek GZIP ortam değişkeni vasıtası ile ayarlanabilir:</nowiki>

*{{kırmızı|       sh için: }}  GZIP="-q"  tar -xfz --block-compress /dev/rst0
*{{kırmızı|       csh için:}}    (setenv GZIP -q; tar -xfz --block-compr /dev/rst0


<nowiki>       Yukarıdaki örnekte, gzip, GNU tar uygulaması tarafından, belirtilen  -z
       seçeneği  ile  çalıştırılır.  Teypler üzerinde okuma ve yazma için aynı
       boyda bloklar ayrılmış olduğundan emin olun (tar'ın -b  seçeneği  ile).
       Bu  örnek  sizin  tar  uygulamasının  GNU  sürümünü kullandığınız kabul
       ederek verilmiştir.</nowiki>


==YAZILIM HATALARI==
<nowiki>       gzip biçimi, modulo 2^32  girdi  boyutuna  göre  davranır,  bu  nedenle
       --list seçeneği, 4 GB veya daha büyük dosyakarın sıkıştırılmamış boyunu
       ve sıkıştırma oranını yanlış raporlar.  Daha  büyük  dosyaların  gerçek
       boyutlarını  tespit  etmek  için aşağıdaki komutu kullanarak bu sorunun
       çevresinden dolanabilirsiniz:</nowiki>

{{kod||<nowiki>       zcat dosya.gz | wc -c </nowiki>}} <br>

<nowiki>       Şayet sıkıştırılmış  dosya  araştırılamayan  bir  ortam  üzerinde  ise,</nowiki>
''' --list ''' seçeneği boyut olarak '''-1'''  ve ''' crc''' olarak '''ffffffff''' döndürür.

<nowiki>       Bazı  çok  istisnai durumlarda, --best seçeneği öntanımlı seviye -6'dan
       daha kötü bir sıkıştırma uygular. Bazı son derece gereksiz  dosyalarda,
       compress, gzip'den daha iyi sıkıştırma sağlar.</nowiki>

==İlgili maddeler==
* [[Unix programlarının listesi]]

[[Kategori:Linux/Unix belgeleri]]