Gimp eklentileri

Tanıtım

GIMP ile ilgili en hoş şeylerden biri, eklentileri kullanarak işlevlerinin kolayca genişletilebilmesidir. GIMP eklentileri, asıl GIMP uygulamalarının kontrolü altından çalışan ve birbirleriyle etkileşim halinde olan harici programlardır. Eklentileri istediğiniz şekilde değiştirebilirsiniz. Faydası, GIMP'in yapısıyla ilgili çok karçaşık kodu düzenlemek yerine, küçük bir eklenti yazmak suretiyle ona bir özellik ekleyebilirsiniz. Çoğu değiştirilebilen eklentiler C kaynak koduna sahiptir ve sadece 100 - 200 arası veya biraz daha fazla satırdan oluşurlar.

Birkaç düzine eklenti asıl GIMP dağıtımıyla birlikte gelir ve GIMP yüklendiğinde onlar da kendiliğinden yüklenir. Onların çoğuna süzgeçler menüsünden erişebilirsiniz. Aslında bu menünün tamamı eklentidir. Fakat bazı eklentiler diğer menülerde de bulunur. Birçok durumda onların eklenti olduğunu bilmenize gerek kalmadan kullanabilirsiniz. Örneğin otomatik renk doğrulama için kullanılan "Normalleştir", sizin onun ne şekilde çalışacağını belirtmenize gerek kalmaksızın aslında kendi işlevini gerçekleştiren bir eklentidir.

Eğer ayrıca eklenti almak isterseniz onları internetten indirebilirsiniz. Birçok eklenti GIMP Plugin Registry sitesinde bulunabilir. Bu sitenin amacı eklentiler için merkezi depo sağlamaktır. Eklenti yazarları buraya kendi eklentilerini yükleyebilirler. Kullanıcılar kendi amaçlarına uygun olan eklentileri değişik yollarda buradan arayabilirler.

İsteyen herkes bir GIMP eklentisi oluşturup onu webte herkesin kullanımına sunabilir. Bu kişi ister Kayıtlı olarak isterse kendi kişisel web sitesinde bunu yapabilir. Bu işlemi yapmanın yolları bu kullanıcı kılavuzda açıklanmıştır. Herhangi bir kısıtlama olmaması diskinizin de risk altında olabileceğini gösterir. Her isteyen eklenti yükleyebileceğinden dolayı kalite kontrol sistemi yoktur. GIMP ile dağıtılan eklentilerin tümü geliştiriciler tarafından test edildi ve çalışabilirliği sağlandı. Fakat diğer yollarla elde ettiğiniz eklentiler için GIMP garanti vermez. Bazı eklenti yazarları sağlamlığa önem vermezler. Temel olarak eklenti indirdiğinizde sağlamlığı sizin onu bedava elde ettiğinize veya ücretli aldığına bağlıdır. Bunu söylememiz sizi yıldırmak için değildir. Ama gerçeği de bilmenizde fayda vardır.

İkaz: Çalıştırılabilir programlar ile tam uyumlu eklentiler, diğer programların yaptıklarının aynısını yapabilirler. Buna, sisteminize sızma veya güvenliği tehdit etme de dahildir. Güvenilir kaynaktan sağlanmayan eklentileri sisteminize yüklemeyin.

Bu ikazlar diğer eklenti kaynaklarına Kayıt yaptığınızda geçerlidir. Kayıt, eklentiyi kullanmak isteyen herhangi bir yazar tarafından yapılabilir. Eğer yöneticiler bazı şeylerin zararlı olabileceğinin farkına açıkça varırsalar, onları kaldırırlar. Fakat şimdiye kadar böyle bir olay yaşanmadı. Yine de aynen diğer özgür yazılımlarda olduğu gibi GIMP ve eklentileri için de aynı garanti sağlanır.

Uyarı: Eklentiler GIMP'in birçok sürümde kullanılan bir özelliktir. Yine de, GIMP'in bir sürümü için yazılan eklentiler, başka bir sürüm için kullanılırken zorluk çıkartabilir. Onların derlenmesi gerekir. Bu iş bazen kolay olduğu gibi bazen de oldukça zordur. Çoğu eklenti zaten birçok sürümde kullanılabilir. Dip not: Bir eklentiyi yüklemeden önce, sizin kullandığınız GIMP sürümü için uygun olup olmadığını kontrol edin.

Eklentileri kullanma

Çoğu durumda sanki diğer GIMP araçlarını kullanıyormuş gibi eklentileri de kullanabilirsiniz. Fakat yine de bunların eklenti olduğunu hatırdan çıkarmayın. Yine de eklentilerin ne olduğunu anlamak için birkaç şey vardır

Bir , genellikle eklentiler GIMP çekirdeği gibi sağlam değillerdir. GIMP çökme sinyalleri verdiğinde, çok ciddi sorunlara neden olabilir. Hatta başınızı ağrıtacak derecede sorun teşkil edebilirler. Çoğu durumlarda sadece sanki hiçbir şey olmamış gibi işinize bakın.

Not: Eklentilerin ayrı program olmalarından dolayı, GIMP çekirdeği ile iletişime geçmenin özel bir yolu: Geliştiriciler onu "kablo üzerinden konuşma" olarak adlandırır. Bir eklenti bozulduğunda, iletişim kopar ve “kablo okuma hatası" (“wire read error] şeklinde bir hata iletisi görürsünüz.

İpucu: Bir eklenti bozulduğunda, GIMP'in işlemez durumda olduğunu ifade eden bir ileti karşınıza çıkar. Bu durumda görüntünüzü kaydedip çıkmanız sağlanır. Doğru söylemek gerekirse eklentiler GIMP'teki hemen hemen herşeyi değiştirebilecek güce sahiptir. Fakat tecrübeler göstermiştir ki, bu durumla pek az karşılaşılmıştır ve çoğu kullanıcı onlarla çalışmaya devam etmektedir. Size tavsiyemiz, eğer bazı şeyler yolunda gitmezse, bu sizi ne derece zarara uğratabileceğini düşünün ve ona göre eklentilleri kullanın.

Eklentilerin GIMP olan iletişiminden dolayı, herhangi bir değişikliği bildirme ile ilgili belirli bir mekanizması yoktur. Eğer bir eklenti başlatırsanız ve bazı araçları kullanarak görüntüyü değiştirirseniz genellikle eklenti işlemez hale gelir. Aynı anda birkaç eklentiyi çalıştırmaktan sakınmalısınız. Eğer bu tavsiyeyi reddederseniz, muhtemelen sadece görüntü bozulmakla kalmaz aynı zamanda sisteminizi de geri almanız gerekebilir. Bazen sisteminizi bile kurtaramayacak hale gelir ve laf dinlememenizin cezasını çekersiniz.

Yeni eklenti kurma

GIMP ile birlikte dağıtılan eklentiler için herhangi özel bir kurulum gerekmez. Kendi indirdiğiniz eklentiler için işletim sistemive eklentinin yapısına bağlı olarak birkaç senaryo vardır. Linux'de yeni eklenti kurma oldukça basittir.

Linux / Unix-benzeri sistemler

Çoğu eklentiler iki kategoriye ayrılır: kaynak kodunun tek bir .c dosyası ile dağıtıldığı küçük kategori ve içinde "Makefile" dosyasının da bulunduğu, birçok dosyadan oluşan bir klasörle birlikte gelen kaynak kodunun bulunduğu büyük kategori.

Tek bir dosyadan oluşan basit bir eklenti "borker.c" olarak adlandırılır ve onu yüklemek için sadece

gimptool-2.0 --install borker.c

komutunu çalıştırın. Bu komut eklentiyi derler ve onu kişisel eklenti klasörünüz olan "~/gimp-2.6/plugins" içine kurar (tabi ki eğer kişisel klasörünüzü değiştirmediyseniz). Bu işlem, GIMP'i daha sonraki başlatmanızda eklentinin kendiliğinden yüklenmesini sağlar. Bunları yapmanız için root olmanıza gerek yoktur. Derleme esnasında eklenti eğer hata verirse, iş sizin kabiliyetinize kaldı.

Eklentiyi yükledikten sonra, onun nasıl etkinleştireceksiniz? Menü yolu eklentinin kendisi tarafından açıklanır. Böylece bunun cevabını (eğer varsa) eklentinin kılavuzuna bakarak veya eklentinin bulunduğu menü konumundaki Eklenti Açıklama kutusuna giderek bulabilirsiniz. Eğer hala hiçbir şey bulamadıysanız tüm menülerde dolaşarak eklentinin nereye konumlandığına bakın veya Kayıt bölümündeki kaynak koduna bakınız. Bu da en kolay yoldur.

Birçok dosyanın bir klasörde bulunduğu karmaşık eklentiler için, "INSTALL" veya "README" adında bir dosya olmalı. Eğer yoksa en iyi tavsiye, eklentinin çöpe mi gittiğini yoksa kıymetli zamanınızı boşa mı harcadığınızı anlamanız için yazı-tura atmanızdır. :)

Özellikle GIMP Eklenti Şablonundaki bazı eklentiler, sizin kendi ev (home) klasörünüzün yerine GIMP'in ana dizininde kurulacak şekilde tasarlanırlar. Bunları çalıştırmak için yüklemenin son adımında root yetkisine sahip olmanız gerekir (sorun olursa make install komutunu çalıştırın).

Eğer eklentiyi kişisel eklenti dizinine kurarsanız ve o dizinde aynı ada sahip bir eklenti varsa, sadece biri kurulur. O da sizin ev diziniizdekisidir. GIMP'i her başlattığınızda bunu size bildiren bir ileti göreceksiniz.

Eklentileri yazma

Bir eklentinin nasıl yazıldığını öğrenmek isterseniz, GIMP Developers web sitesinden ilgili yardımı bulabilirsiniz. GIMP karmaşık program olmasına rağmen, geliştirici takımı eklenti yazımının öğrenilmesini sağlamak için yardım verirler. Güzel yönergeler ve örnekler vardır. GIMP arayüzü ile kullanılan eklentilerin bulunduğu ana kitaplıkta (“libgimp” olarak adlandırılır) güzel bir API belgesi bulunur. Var olan eklentileri düzenlemeyi öğrenme sadece birkaç gün içinde yapabileceğiniz bir iştir.

Kaynak

Gimp Documentation Chapter 12. Scripting