Gimp'e genel bakış

Gimp nedir?

Gimp, GNU dünyasının bize armağan ettiği bir resim düzenleme programıdır. Neredeyse piyasada bulunan grafik işleme ile ilgili bütün dosya biçimlerine hakimdir. Desteklediği dosya biçimlerinden bazıları:

• Gimp XCF
• Gimp brush (.gbr, .gpb, .gih)
• Gimp Deseni (.pat)
• Gimp sıkıştırılmış XJT (.xjt, .xjtgz, .xjtbz2)
• Wavefront PIX (.pix, .matte, .mask, .alpha, .als)
• SVG (.svg)
• Autodesk flic animasyonu (.fli)
• DCM, DICOM
• PostScript belgeleri (.ps, .eps, veya sıkıştırılmış .ps.gz)
• FITS astronomi görüntüleri (.fits, or .fit)
• Microsoft Windows Simge biçimi (.ico)
• Microsoft AVI Video (.avi)
• Windows Resim biçimi (.bmp)
• Paintshop Pro (.psp or .tub)
• Adobe Photoshop PSD (.ps)
• PNM (.pnm, .ppm, .pgm, and .pbm)
• Compuserve GIF (.gif)
• JPEG (.jpeg, .jpg, or .jpe)
• PG (.png)
• KISS CELL (.cel)
• TIFF (.tiff or .tif)
• TARGA (.tga)
• Silicon Graphics IRIS (.sgi, .rgb, .bw, .icon)
• Sun Rasterfile (.im1, .im8, .im24, .im32, .rs, .ras)
• X bitmap (.xpm, .icon, or .bitmap)
• X pixmap (.xpm)
• X window dump (.xwd)
• Zsoft PCX (.pcx)

Gimp nedir?

Kurulum

Gimp birkaç yöntaele kurulur.

1. yöntem

Gimp'i yüklemek için Uygulamalar -> Ubuntu Yazılım Merkezine tıklatın. Açılan pencerede arama kutusuna "Gimp" yazın. Listede "GIMP Görüntü Düzenleyici"yi seçip Ekle düğmesine tıklatın.

2. yöntem

Sistem -> Yönetim -> Synaptic Paket Yöneticisine tıklatın. Açılan pencerede "Hızlı arama" kutusuna Gimp yazın. Sonuç listesinden Gimp'i işaretleyin ve Uygula düğmesine tıklatın.

3. yöntem

Uçbirim yoluyla kurmak için:

sudo apt-get install gimp

komutunu çalıştırın.

İlk Karşılaşma

Kurulumunuzu bitirdikten sonra sakin olun çünkü diğer grafik düzenleme yazılımları ile vakit geçirdiyseniz pek alışık olmadığınız bir arayüz ile karşılaşacaksınız. Programı açtığınız zaman fark edeceksiniz ki GIMP, çok parçalı bir yapıya sahip. Bu durum kimilerine göre bir avantaj, kimilerine göre ise gereksiz bir karmaşa.

İlk çalıştırıldığında GIMP, seçenekleri ve dizinleri yapılandırmak için birkaç adım atar. Yapılandırma işlemi, .gimp-2.6 olarak adlandırılan ve ev -> kullanıcı adınız dizini altına yerleştirilen bir altdizin oluşturur. Eğer bu dizini kaldırır veya yeniden adlandırırsanız, GIMP yapılandırma işlemini tekrar aynı adla bir dizin oluşturarak gerçekleştirir. Var olan kuruluma zarar vermeden farklı yapılandırma seçeneklerini keşfetmek için veya yapılandırma dosyalarınız zarar görürse bu özelliği kullanın.

Başlamadan önce bir öneri: GIMP herhangi bir anda okuyabileceğiniz ipuçları verir. Bunlara Yardım menüsü altındaki Günün ipucu komutu ile erişebilirsiniz. Vaktiniz olduğu müddetçe lütfen bunları okuyun.

Temel kavramlar

GIMP maskotu olan Wilber:

Bu bölümde GIMP'te kullanılan temel kavramlar ve terimbilim hakkında kısa bilgi sağlar. Burada bahsi geçen kavramlar, Wiki'deki kendi maddelerinde ayrıntılı olarak açıklanmıştır. Bu bölümde bağlantı vermekten kaçınılmıştır. Bağlantılar bu madde altındaki diğer bölümlerde mevcuttur.

Görüntüler

Görüntüler (resimler), GIMP tarafından kullanılan temel girdilerdir. Kabaca "Görüntü" sözcüğü TIFF, JPEG gibi tekbir dosya anlamına gelir. Ayrıca görüntü deyince aklınıza tekbir ekran penceresi de gelebilir. Fakat bu ifade tam olarak doğru değildir. Çünkü aynı anda ekranda birçok pencere gösterilebilir. Tek bir görüntü penceresinde birden fazla resim göstermek mümkün değildir. Herbir görüntü farklı pencerelerde gösterilir.

GIMP görüntüsü oldukça karmaşık birşeydir. Onu resimli bir kağıdın kısımları gibi düşünmek yerine, sayfalarını "katman" olarak adlandırdığımız bir kitap gibi düşünün. Ayrıca GIMP resmindeki katmanları yığınında bir seçim maskesi, kanallar, yollar bulunabilir. Hatta GIMP'te, "parazit" olarak adlandırılan sıradan veri parçalarını görüntüye ekleme mekanizması bulunur.

Her ne kadar büyük görüntüler, birçok megabaytlık bellek kullansalar bile GIMP, çok büyük görüntüleri başarıyla işleyebilmek için, çok amaçlı çini tabanlı bellek yönetim sistemi kullanır. Fakat yine de, sistem başarımını arttırması için, bellek kullanımı ile ilgili belli bir sınır vardır.

Katmanlar

Eğer görüntüyü bir kitap gibi düşünürsek, katman o kitabın sayfaları gibidir. En basit görüntüler, sadece tekbir katman içerir. Fakat GIMP'te düzinelerce katman olabilir. Katmanların saydam olmasına ve görüntünün tüm içeriklerini kaplamasına gerek yoktur. Böylece bir görüntünün ekranına baktığınızda, sadece en üst katmanı değil, daha fazlasını görürsünüz.

Kanallar

Kanallar, görüntüyü meydana getiren katman yığınlarındaki alt bölümlerin en küçük birimleridir. Bir katmandaki herbir Kanal, katmanla tam olarak aynı boyuta sahiptir. Bundan dolayı onunla aynı sayıda beneğe (pixel) sahiptir. Herbir benek, 0 ile 255 arasında değerle doldurulabilen bir kaplayıcı olarak kabul edilebilir. Bu değerin tam anlamı, kanalın türüne bağlıdır. Örneğin RGB renk modelindeki R-kanalının değeri, farklı renk beneklerine eklenen kırmızının miktarını belirtir. Seçim kanalındaki değer, beneğin hangi sıklıkla seçildiğini belirtir. Alfa kanalındaki değer de, ilgili beneklerin ne kadar saydam olduğunu belirtir.

Seçimler

Bir görüntü düzenlendiğinde, sadece görüntünün bir parçasına etki etmesini isteyebilirsiniz. Bunu mümkün kılan "seçim" mekanizmasıdır. Herbir görüntünü kendi seçimi vardır ve normal olarak siz bunu seçilmemiş parçalardan ayrı seçili parçalardaki kesikli çizgi şeklinde görürsünüz. Biz buna "çalışan karıncalar" diyoruz. Normalde görmüş olduğunuz kesikli çizgi, seçili seviyenin %50'sindeki basit bir huduttur (sınır). Herhangi bir anda, Hızlı Maskele düğmesini işaretleyerek, seçim kanalını tüm ayrıntılarıyla birlikte görselleştirebilirsiniz.

=Geri alma

Yanlışlık yaptığınızda onları geri alabilirsiniz. Bir görüntüdeki hemen hemen herşeyi geri alabilirsiniz. GIMP, eylemleriniz geçmişini bellekte tutarak bu işlemi mümkün kılar. Dolayısıyla geri alınırlık sonsuz değildir. Bazı eylemler, çok küçük geri alma belleği kullanır. Bundan dolayı, ilk yapılanlar geçmişten silinir. Diğer eylem türleri, büyük miktarda geri alma belleğine gerek duyar. Herbir görüntü tarafından geri alma geçmişinin bellek miktarını yapılandırabilirsiniz. Fakat yine de, geri almak için çok üzün süre beklemeyin. Sık sık, en son yapılan 2-3 eylemi geri alın. (Geri alınamaz en önemli eylem, görüntünün kapatılmasıdır. Bundan dolayıdır ki, görüntüde herhangi bir değişiklik yapdıktan sonra onu kapatırken GIMP size, bu işlemi gerçekten yapmak isteyip istemediğinizi sorar.)

Eklentiler

GIMP'teki görüntüde yapılan şeylerin çoğu, belkide en çoğu, GIMP uygulamasının kendisinde bulunur. Yine de GIMP ile çok yakın etkileşime içinde bulunan harici programlar vardır. Bunlar için "eklenti" gerekir. Çok önemli eklentiler GIMP ile paketlenmiştir. Fakat onda olmayan birçok eklenti olabilir. GIMP geliştirme takımında olmayan kişiler için aslında eklenti yazma (ve betikleme) çok kolay yoldur.

Süzgeçler menüsündeki tüm komutlar ve diğer menülerdeki komutların önemli bir miktarı, aslında eklenti olarak yapılmıştır.

Betikler

Eklentilerdeki betikler C programlama dili ile yazılmıştır. Var olan betiklerin çoğu, GIMP'e özgü olan ve Script-Fu olarak adlandırılan bir dille yazılmıştır. Ayrıca GIMP betiklerini Python veya Perl dilinde yazmak ta mümkündür. Bu diller çok yaygın kullanılır Script-Fu'dan daha güçlüdür. Onların dezavantajı, GIMP ile otomatik olarak gelmeyen paketlerdeki yazılıma bağlı olmasıdır. Bundan dolayı bunların her GIMP kurulumunda doğru olarak çalışabilecekleri garanti edilmez.

Ana pencereler

Gimp standart pencereleri:

Yukarıdaki ekran görüntüsü, Gimp'te etkin olarak kullanılan pencerelerin temel argümanlarını gösteriyor.

1. Ana Araç Kutusu: Araç seçimi için kullanılan simgeleri içerir. Ayrıca önalan ve artalan renklerini, fırça, desen ve renk geçişlerini ile etkin görüntünün simgesilerini gösterir. Ek ögeleri etkinleştirmek veya pasifleştirmek için Düzen -> Yeğlenenler -> Araç kutusu yolunu kullanın.

2. Araç seçenekleri: Ana araç kutusunun altına rıhtımlanan, Araç Seçenekleri kutusudur. O an için etkin olan araçla ilgili seçenekleri gösterir. Örneğin yukarıdaki resimde o an etkin olan araç lekeleme aracıdır.

3. Bir görüntü penceresi: GIMP'te açılan herbir görüntü ayrı ayrı pencerelerde gösterilir. Aynı anda birçok görüntü (sistem kaynaklarınızın izin verdiği kadar) açılabilir. GIMP'i kullanmaya başlamadan önce en azından bir tane görüntü penceresi açmalısınız. Görüntü penceresi GIMP'in ana komutlarını içeren (Dosya, Görünüm, Düzen, vb.) menüleri tutar. Ayrıca bunlara fare sağ düğmesine tıklayarak ta erişebilirsiniz.

4. Katmanlar kutusu: Bu kutuya başka kutular rıhtımlayabilirsiniz. Bu kutu o an etkin olan görüntünün katman yapısını gösterir ve görüntünün çeşitli şekillerde işlenmesini sağlar. Katmanlar kutusunu kullanmadan da birkaç basit şey yapabilirsiniz.

5. Fırçalar, Desenler, Renk geçişleri: Yukarıdaki görüntüdeki katman kutusunun altında rıhtımlanan kutuda; fırçalar, desenler ve renk geçişleri sekmeleri (kutuları) görülüyor.

Gimp'e Ayar Çekelim

Şimdi sağ taraftaki pencereyi kapatın. Hem gereksiz yer kaplıyor hem de içinde pek sık kullanmadığınız düğmeleri barındırıyor. Gimp penceresine odaklanalım ve aşağı tarafa birkaç sekme ekleyelim. Gimp ana penceresi içerisindeki "Bu Sekmeyi Yapılandır" düğmesine basıp (bu düğme Gimp ana penceresinin orta sağ tarafında küçücük bir şey oradan "Sekme Ekle" seçeneğine tıklayın.Karşınıza bir sürü seçenek gelecek. Bunları tek tek açıklamaya ihtiyaç duymuyorum çünkü isimleri yeterince açıklıyor kendilerini. Ama siz yine de biraz kurcalayın, kendinize göre eklemeler yada çıkarmalar yapabilirsiniz. Benim tavsiyem, şimdilik "Katmanlar" ,"Seçim Düzenleyici" ve "Yollar" sekmelerini eklemeniz.

Gimp'e Ayar Çekelim

Isınma Turları

Dosya açmak, düzenlemek ve kaydetmek

Basit bir örnek yaparak size Gimp ile nasıl çalışılacağı hakkında bir fikir vermeye çalışarak başlayayım. Gimp penceresi içerisinde dosya menüsünden "aç.." ı seçelim. Yeri gelmişken söyleyeyim bundan sonra menü güzergahlarını kısaltmak adına "GimpPenceresi->dosya->aç" şeklinde yazacağım. Elimizde kocaman renkli bir resim olduğunu bunu biraz küçültmek istediğimizi ve siyah-beyaz hale getirmek istediğimizi düşünelim. Karşımıza gelen diyalogda düzenleyeceğimiz resim dosyasını seçtikten sonra "AÇ" butonuna basıyoruz. Dosya açmayı başardıysanız (ki eminim başardınız.) karşınıza aşağıdakine benzer bir görünüm oluşacak. Şimdi gelin buradaki alanların ne işe yaradığını biraz daha ayrıntılı bir şekilde açıklayalım.

Gimp menüleri

Ana madde: Gimp menüleri
Dosya menüsünü açıklamaya gerek duymuyorum. Ekler menüsünde aşağıdaki bölümde işinize yarayacak birçok betik bulunmakta. hadi deneyelim GimpPenceresi->ekler->logos->chrome 'u tıklayın ve karşınıza gelen penceredeki "metin:" yazan yerin karşısına kendi adınızı yazıp enter tuşuna basın. Eminim hoşunuza gitmiştir:) şimdi yeni oluşan resmin penceresini kapatın (bu arada dosya kapatmayı da öğrenmiş bulunuyoruz; içinde resim bulunan pencereyi kapattığınız zaman hafızadan atılırlar)

Araç kutusu (Toolbox)

Ana Madde: Gimp Araç Kutusu

Burada resimleri düzenlerken kullanacağınız çeşitli kesme, yatırma, çırpma, silme, çizme, bulandırma, vs. gibi araçlar var. Hemen bir deneme yapmak için boya fırçası şeklindeki düğmeye tıklayıp. Resim içerisine birkaç karalama yapabilirsiniz. Korkmanıza gerek yok zira Gimp sonsuz sayıda geri alma (undo) yapabiliyor. ctrl+z tuşuna basarak resmi eski haline getirmeyi unutmayın.

Dosya:Gimp-3.png Araç kutusu (Toolbox)

Renk Seçimi

Gördüğünüz gibi bir siyah kare birde onun arkasında bulunan beyaz karemiz var siyah olan(önde duran) kare bizim ön plan rengimiz arkasındaki beyaz ise arkaplan rengimizdir. Bu karelerin üzerine tıklayarak renk seçimi diyaloğunu getirip renk değişikliği yapabiliriz.

Sekmeler

Gimp çok esnektir. biz "Gimp'e Ayar Çekelim" adlı bölümde Gimp pencerelerinden birini iptal edip Gimp'in ana penceresi içerisine sekmeler altına gömdük. buradaki sekmeler eklenebilir çıkarılabilir. Pencere dışına çıkarılabilir.bunları yapmak için daha önce gösterdiğim  düğmeye basarak gerçekleştirebilirsiniz.)

Araç seçenekleri sekmesi

Burada o anda araç kutusunda seçili bulunan araçla ilgili seçenekler yer alır. Örneğin biraz önce seçtiğimiz fırçanın şeklini, büyüklüğünü bu alandan değiştirebiliriz.

Araç seçeneklerini disk menüsü

Araçlarla oynarken çok hoşunuza giden bir ayar tutturdunuz. Örneğin transparanlığı, rengi, şekli çok güzel olan bir fırça ayarı yaptınız ve bunu gelecekte kullanmak üzere kaydetmek istiyorsunuz. hemen en soldaki disk işaretine basın ve isim verin, ayarlarınız kaydedilecektir. Kaydettiğiniz ayarları geri yüklemek için onun bir sağındakini, kaydettiğiniz herhangi bir ayarı silmek için iki sağındakini ve ayarları sıfırlamak için en sağdakini kullanabilirsiniz.

Resim Penceresi menüsü

• Dosya:Dosya açma, kaydetme, yeni resim yaratma gibi seçenekler
• Düzen:Kopyalama yapıştırma geri alma gibi işlemler.
• Seçim:seçim alanları ile ilgili komutlar içerir.
• Görünüm:Çeşitli görsel seçenekleri değiştirebilmenizi sağlar
• Resim:Resimle ilgili genel işlemleri (döndürme , boyutlandırma , kırpma gibi) yapmanızı sağlar
• Katmanlar:Katmanlarla ilgili işlemler yapmanızı (yeni katman oluşturmak, katman maskesi eklemek, katmanı ölçeklendirmek vs.)
• Renkler:Renklerle ilgili seçenekler burada yer alır (renksizleştirme, resmin aydınlığı ile oynama, gölgeleri sertleştirme gibi işlemler.)
• Araçlar:Burada Gimp penceresi içerisinde daha önce bahsettiğimiz araç kutusunun bir kopyasını menü olarak görüyoruz.
• Pencereler:Yeni pencere oluşturmak istediğimizde bu alanı kullanırız. Örneğin yazı tipleri penceresini açıp sahip olduğumuz yazı tiplerini ayrı bir pencerede listeleyebiliriz.
• Filtreler:Burada resimlerimize uygulayabileceğimiz 50'nin üzerinde filtre var.

Uzunluk Birimi

Bu aşağı düşen menüyü açtığınızda (dropdown menu) px, inç, mm gibi uzunluk birimleri göreceksiniz. Bunlar resmin etrafında gördüğünüz cetvellerin ve bilgilendirme alanlarının kullandığı birimi değiştirmek için kullanılır (resim üzerinde herhangi etkisi yoktur)

Yakınlaştırma bilgisi (Zoom)

Burada resme yakından ve uzaktan bakabiliriz. Buradaki 25% ifadesi resime%25 oranında küçültülmüş olarak baktığımızı ifade eder.

Genelde bu alan üzerinde çalıştığınız katmanın ismi ve hafızada kapladığı yer yazar. Fakat farklı durumlarda çeşitli bilgiler de verir. (Örneğin yaptığınız bir efekt uygulanırken işlemin kaçta kaçının bittiğini gösterir.)

GIMP kullanımında detaylı örnekler için Grafik maddesine bakabilirsiniz.

Ayrıca bakınız

• Gimp Araç Kutusu
• GIMP ile Andy Warhol Efekti
• GIMP ile Fotoğraf Arkaplanlı Metin Yapmak
• GIMP ile Grafik İşlemek
• GIMP ile HDR Fotoğraf Yapmak
• GIMP ile Karakalem Çalışması Yapmak
• Gimp ile Kelimelerden Poster Yapımı
• GIMP ile Kısmi Renklendirilmiş Siyah-Beyaz Fotoğraf
• Gimp Katman (Layer) Mantığı ve Katmanlar Penceresi