GParted: Revizyonlar arasındaki fark
Değişiklik özeti yok |
Değişiklik özeti yok |
||
| 1. satır: | 1. satır: | ||
'''Gparted''', [[Ubuntu]] ile kullanabileceğiniz bir disk bölümlendirme programıdır. | '''Gparted''', [[Ubuntu]] ile kullanabileceğiniz bir disk bölümlendirme programıdır. | ||
---- | |||
{{dergi|sayı=19 |tarih=17-05-2010 |sayfano=26-27|yazar=İbrahim Kozan}} | |||
'''Gparted''' | |||
Merhaba bu ayki sayımızda sizlerden gelen istek üzerine GNOME masaüstü sistemleri için geliştirilmiş olan disk bölümleme, biçimlendirme, isimlendirme, düzenleme ve silme aracı olan “gparted” programını detaylı bir şekilde anlatacağım. Ancak bu programı kullanmaya başlamadan önce önemli bir uyarı yapmak istiyorum: | |||
Program ile herhangi bir değişiklik yaptığınızda diskinizin içinde bulunan verileriniz kurtarılmayacak şekilde kaybolabilir. Lütfen programı kullanmadan önce gerekli yedekleminizi yapınız. Ve sisteminizin yüklü olduğu aygıta herhangi bir işlem yapmayınız. Bunun sonucunda grub menünüz de bozulabilir veya sisteminiz açılmayabilir. | |||
Uyarımı da yaptıktan sonra biran önce programın anlatımına geçmek istiyorum. Program ile ister sabit diskinizi ister taşınabilir USB belleklerinize hertürlü biçimlendirme işlemini yapabilirsiniz. Elbette taşınabilir belleklerinizi bile birkaç parçaya bölümlendirebilir ext4 keyfini yaşayabilirsiniz. Tabii ki bunun için önce programı depodan yüklemelisiniz. Ben Ubuntu 10.04 LTS -Lucid Lynx üzerinden kurulum yaptım. Programın genel yapısı aynı fakat kurulum yaparken izlenen adımlar sürümden sürüme farklılık gösterebilir. | |||
Kurulum için Uygulamalar >> Ubuntu Yazılım Merkezi'ni açtıktan sonra arama kısmına “gparted” yazmanız yeterli olacaktır. Arama sonuçlarında “gnome disk bölümleme yöneticisi” adı altında çıkacaktır. Kur dedikten sonra biraz beklemeniz gerekecetir. | |||
[[Dosya:Ekran_Görüntüsü--dev-sda_-_GParted.png|center]] | |||
Yazılım “Sistem >> Yönetim altına gparted ismi ile kurulacak ve dosya sistemine müdahale edebildiği için yetkisiz kullanımlara karşı sizden parolanızı isteyecektir. Parolamızı girdikten sonra, yazılıma sabit diskte var olan bölümlemeleri tanıması için birkaç saniye zaman verin. Linux işletim sistemlerinde bölümlerimize sda, sdb, sdc ile tanımlanır. Genelde sisteminizin kurulu olduğu sabit diskinizin ana adı sda olacaktır. İçindeki bölümler ise sda1, sda2, sda3 şeklinde sıralanır.Resimde programın genel görünüşünü, bölümleri, bölümler hakkındaki detayları görüyorsunuz. Sağ üst köşede gördüğünüz üzere benim sabit sürücümün tamamı 149.05 gb ve /dev/sda şeklinde bağlanmış durumda. Öncelikle menü ve alt menülerin ne işe yaradığını sıralayarak ve akabinde de tıkladıktan sonra oluşacak pencere ile yapacağımız işlemleri vermek istiyorum. | |||
{{mavi|Gparted:}} | |||
[[Dosya:Gparted_menü.png|center]]<br> | |||
'''Donanımı Yenile:''' Sonradan takılan aygıtın algılanması için tıklanır. Tıkladığınızda bölümleri ve aygıtları tarar. | |||
'''Aygıtlar:''' Üzerinde işlem yapacağınız diski seçmek için kullanılır: | |||
dev/sda/ sabit diskiniz | |||
dev/sdb 4 gb lık usb bellek. | |||
'''Çık:''' Programdan çıkmanızı sağlar, değişiklik yapmışsanız çıkarken 'Uygulansın mı?' diye sorar. | |||
{{mavi|Düzenle:}} | |||
[[Dosya:Menu_010.png|center]]<br> | |||
Gparted programında yaptığınız herhangi bir değişiklik uygulanmadan önce geri alınabilir. Böylece herhangi bir yanlışınzda ya da eksik yaptığınız en son işlemi veya işlemlerin tamamını geri alabilirsiniz. Tüm işlemlerinizi bu menü altından uygulayabilirsiniz. | |||
{{mavi|Görünüm:}} | |||
[[Dosya:Menu_011.png|center]] | |||
<br> | |||
'''Aygıt bilgisi:''' Geçerli aygıt hakkında detaylı bilgi verir. | |||
'''Bekleyen işlemler:''' Seçtiğiniz fakat uygulamadığınız işlemleri listeler. Açık olmasında yarar vardır. Seçilen işlemler, pencerenin altında listelenir. | |||
'''Dosya sistem destek:''' Aygıtınızın hangi formatları desteklediğine dair ayrıntılar içerir. | |||
{{mavi|Aygıt:}} | |||
[[Dosya:Menu_012.png|center]] <br> | |||
Bölüm tablosu oluştur: MSDOS dışında farklı bir bölümleme tablosu oluşturmak için kullanabilirsiniz. Ama diğer işletim sistemleri aygıtınızı tanımayabilir. | |||
{{mavi|Bölüm: (Yapabileceğimiz Bütün İşlemler):}} | |||
[[Dosya:Menu_013.png|center]] <br> | |||
Bu menünün altındaki seçeneklerin etkin olabilmesi için aygıtınızın sistemden ayrılması gerekmektedir. Aygıtınızı Gparted >> Aygıtlar altından seçtikten sonra yapabileceğimiz bütün işlemleri bu menü altından uygulayabilirsiniz. Unutmamanız gereken şey seçtiğiniz işlem uygula demediğiniz sürece etkin olmayacaktır. Ben anlatımımı 4 GB'lık taşınabilir bellek üzerinden yapacağım. | |||
'''Sil:''' Bölümü bölümlendirme tablosu ile birlikte siler. Yeni bir bölüm oluşturmak, bölüm sayısını artırmak için öncelikle bölümün silinmesi gerekmektedir. Silip uyguladıktan sonra diskinizin tamamı ayrılmamış alan olarak görünür. | |||
'''Yeni:''' Şimdi ayrılmamış alanımızda biri fat32 biri ext4 şeklinde iki bölüm oluşturalım. Ayrılmamış bölüme sağ tuş yeni dediğiniz zaman karşınıza çıkacak pencere bu şekilde. Oluşturma tipini birinci bölüm seçerseniz sabit diskinizde en fazla 4 tane birincil bölüm oluşturabilirsiniz. Bu durum taşınabilir USB belleklerde biraz daha farklı. Biz iki tane bölüm oluşturabilmek için genişletilmiş bölüm seçmeliyiz ya da örneğin fat32 kısmını birincil bölüm yaptıktan sonra geri kalan kısmı genişletilmiş bölüm yapmak zorundayız. fat32 kısmına Ubuntu'yu başlangıçta çalışacak şekilde yüklemek istediğinizi varsayarsak birincil bölümü seçmeliyiz ki boot esnasında sistemimiz ubuntuyu bellekten çalıştırabilsin. | |||
[[Dosya:Yeni_bölüm_oluştur.png|center]] <br> | |||
Yeni boyut kısmını 1024 MB şeklinde ayarladım. 1024'ü rakamla yazdıktan sonra enter tuşuna basarsanız yukarı kaydırma çubuğu ile uğraşmak zorunda kalmaz, tam 1GB'lık bölüm oluşturursunuz. Dosya sistemini fat32 seçip etiketimizi de ekledikten sonra ekle tuşuna basabiliriz. Etiketi bu kısma eklememizde yarar var çünkü sonradan eklemek istediğimizde hata verebiliyor. | |||
[[Dosya:Ekran_Görüntüsü--dev-sdb_-_GParted.png|center]] <br> | |||
Resme baktığınzda aşağıda az önce seçtiğimiz işlemin beklediğini, yeni bölümün boyutunu, kalan kısmın ayrılmamış olduğunu görüyorsunuz. İsterseniz ayrılmamış kısmı da istediğiniz gibi biçimlendirip en son tüm işlemleri uygula tuşuna (yeşil tik) tıklayabilirsiniz. Şimdi ayrılmamış bölüm üstüne farenizle sağ tıkladıktan sonra Yeni seçeneğine tıklayınız. Bu defa oluşturma tipine genişletilmiş bölüm seçiniz. Yeni boyut kısmında başka bir bölüm açmayacaksanız değişiklik yapmadan Ekle'yi tıklayınız. Dikkat ederseniz bu defa dosya sistemini seçemiyoruz. Çünkü şu anda genişletilmiş bölüm oluşturuyoruz, diğer birçok bölümü bu bölümün altında oluşturabileceğiz. Ekle dedikten sonra ayrılmamış en alttaki bölüme tıklayıp dosya sistemini ext4 seçiyoruz ve Ekle'ye tıklıyoruz. | |||
[[Dosya:Ekran_Görüntüsü--dev-sdb_-_GParted-1.png|center]] <br> | |||
Şu anda ekran görüntüsünde de gördüğünüz üzere her işlemimiz tamam. Unutmayalım ki bu işlemleri yaparken hata alıyorsanız öncelikle diske sağ tuş dedikten sonra “Ayır” dememiz gerekiyor. Şimdi değişikliklerimizi uygulayabiliriz. | |||
[[Dosya:Ekran_Görüntüsü-Bekletilen_işlemler_uygulanıyor.png|center]]<br> | |||
İşlemlerin tamamlanmasını bekliyoruz. Şu an 4 GB'lık taşınabilir belleğimizin 1 GB'lık kısmı fat32 geri kalan kısmı ext4 şeklinde kullanımımıza hazır. | |||
'''Boyutlandır Taşı:''' Örneğin ext4 kısmında yeni bir bölüm oluşturmak istiyorsunuz. Boyutlandır ve taşı seçeneği ile istediğiniz boyutta ayrılmamış bölüm elde edebilirsiniz. Dikkat edin! İçindeki dosyalar zarar görebilir. | |||
'''Kopyala - Yapıştır:''' Bölümün aynısını kopyalamak için kullanabilirsiniz. Örneğin dev/sda1'de bulunan 1 GB'lık fat32 kısmını ext4 kısmına kopyala yapıştır yapacaksanız; bölümü sil, bölümün tipini ve türünü seçmekle uğraşmaz vakit kazanmış olursunuz. | |||
'''Biçimlendir:''' Ayrılmamış bölüm olmayan diski direk istediğiniz bölüme biçimlendirebilirsiniz. Etiket seçemediğiniz için tavsiye etmiyorum. En iyi yöntem önce silip sonra ekleyerek biçimlendirmek. | |||
'''Ayır:''' Daha önce de söylediğim gibi herhangi bir işlem yapmadan önce bölümü ayırmanız gerekiyor; | |||
'''Bayrakları Yönet:''' Buradan bölümünüze; | |||
''' | |||
Kontrol:''' Dosya sisteminde varsa hataları düzeltmek için kullanılır. | |||
'''Etiket:''' Bu seçenek ext4 kısmında başarılı fakat fat32 kısmında hata veriyor. Dediğim gibi en güzel yöntem yeni bölüm oluştururken etiketi eklemek. | |||
'''Bilgi:''' Seçtiğiniz bölüm hakkında detaylı bilgi verir. | |||
Artık bölüm silme, birden fazla yeni bölüm oluşturma, bölüme isim vermeyi ve bunların nasıl yapıldığını biliyoruz. Bu ekran görüntüsünde gördüğünüz benim sabit diskim. Sda1'e dikkat ederseniz bayrak – işaret kısmında BOOT var. Bunun anlamı, grub menümüz burada yüklü. Burada herhangi bir değişiklik yaparsanız yeniden başlattığınızda ne Ubuntu'nuza ne de diğer sistemlere ulaşabilirsiniz. İşlemlerinizi uygularken hata almanız durumunda yaptığınız işlemi tekrar deneyin ve bu özgür yazılımın gelişmesi için hatayı rapor edin. İstem dışı veri kaybına uğradığınız zaman daha önceki 15. sayımızda Levent Altunöz'ün detaylı bir şekilde anlattığı “testdisk” gibi veri ve bölüm kurtarma programlarının olduğunu da unutmayın. | |||
Verdiğim bilgilerin yararlı olması dileğimle, kendinize iyi bakın. | |||
---- | |||
---- | |||
Ayrıca Wikide | |||
* [[GParted (Live -Canlı- CD ile) ile Sabit Disk Nasıl Bölümlendirilir?]] | * [[GParted (Live -Canlı- CD ile) ile Sabit Disk Nasıl Bölümlendirilir?]] | ||
| 8. satır: | 110. satır: | ||
maddelerinde bulunmaktadır. | maddelerinde bulunmaktadır. | ||
---- | |||
[[kategori:Sistem_Uygulamaları]] | [[kategori:Sistem_Uygulamaları]] | ||
01.52, 19 Mayıs 2010 tarihindeki hâli
Gparted, Ubuntu ile kullanabileceğiniz bir disk bölümlendirme programıdır.
Şablon:Dergi Gparted
Merhaba bu ayki sayımızda sizlerden gelen istek üzerine GNOME masaüstü sistemleri için geliştirilmiş olan disk bölümleme, biçimlendirme, isimlendirme, düzenleme ve silme aracı olan “gparted” programını detaylı bir şekilde anlatacağım. Ancak bu programı kullanmaya başlamadan önce önemli bir uyarı yapmak istiyorum:
Program ile herhangi bir değişiklik yaptığınızda diskinizin içinde bulunan verileriniz kurtarılmayacak şekilde kaybolabilir. Lütfen programı kullanmadan önce gerekli yedekleminizi yapınız. Ve sisteminizin yüklü olduğu aygıta herhangi bir işlem yapmayınız. Bunun sonucunda grub menünüz de bozulabilir veya sisteminiz açılmayabilir.
Uyarımı da yaptıktan sonra biran önce programın anlatımına geçmek istiyorum. Program ile ister sabit diskinizi ister taşınabilir USB belleklerinize hertürlü biçimlendirme işlemini yapabilirsiniz. Elbette taşınabilir belleklerinizi bile birkaç parçaya bölümlendirebilir ext4 keyfini yaşayabilirsiniz. Tabii ki bunun için önce programı depodan yüklemelisiniz. Ben Ubuntu 10.04 LTS -Lucid Lynx üzerinden kurulum yaptım. Programın genel yapısı aynı fakat kurulum yaparken izlenen adımlar sürümden sürüme farklılık gösterebilir.
Kurulum için Uygulamalar >> Ubuntu Yazılım Merkezi'ni açtıktan sonra arama kısmına “gparted” yazmanız yeterli olacaktır. Arama sonuçlarında “gnome disk bölümleme yöneticisi” adı altında çıkacaktır. Kur dedikten sonra biraz beklemeniz gerekecetir.
Yazılım “Sistem >> Yönetim altına gparted ismi ile kurulacak ve dosya sistemine müdahale edebildiği için yetkisiz kullanımlara karşı sizden parolanızı isteyecektir. Parolamızı girdikten sonra, yazılıma sabit diskte var olan bölümlemeleri tanıması için birkaç saniye zaman verin. Linux işletim sistemlerinde bölümlerimize sda, sdb, sdc ile tanımlanır. Genelde sisteminizin kurulu olduğu sabit diskinizin ana adı sda olacaktır. İçindeki bölümler ise sda1, sda2, sda3 şeklinde sıralanır.Resimde programın genel görünüşünü, bölümleri, bölümler hakkındaki detayları görüyorsunuz. Sağ üst köşede gördüğünüz üzere benim sabit sürücümün tamamı 149.05 gb ve /dev/sda şeklinde bağlanmış durumda. Öncelikle menü ve alt menülerin ne işe yaradığını sıralayarak ve akabinde de tıkladıktan sonra oluşacak pencere ile yapacağımız işlemleri vermek istiyorum.
Gparted:
Donanımı Yenile: Sonradan takılan aygıtın algılanması için tıklanır. Tıkladığınızda bölümleri ve aygıtları tarar.
Aygıtlar: Üzerinde işlem yapacağınız diski seçmek için kullanılır:
dev/sda/ sabit diskiniz dev/sdb 4 gb lık usb bellek.
Çık: Programdan çıkmanızı sağlar, değişiklik yapmışsanız çıkarken 'Uygulansın mı?' diye sorar.
Düzenle:
Gparted programında yaptığınız herhangi bir değişiklik uygulanmadan önce geri alınabilir. Böylece herhangi bir yanlışınzda ya da eksik yaptığınız en son işlemi veya işlemlerin tamamını geri alabilirsiniz. Tüm işlemlerinizi bu menü altından uygulayabilirsiniz.
Görünüm:
Aygıt bilgisi: Geçerli aygıt hakkında detaylı bilgi verir.
Bekleyen işlemler: Seçtiğiniz fakat uygulamadığınız işlemleri listeler. Açık olmasında yarar vardır. Seçilen işlemler, pencerenin altında listelenir.
Dosya sistem destek: Aygıtınızın hangi formatları desteklediğine dair ayrıntılar içerir.
Aygıt:
Bölüm tablosu oluştur: MSDOS dışında farklı bir bölümleme tablosu oluşturmak için kullanabilirsiniz. Ama diğer işletim sistemleri aygıtınızı tanımayabilir.
Bölüm: (Yapabileceğimiz Bütün İşlemler):
Bu menünün altındaki seçeneklerin etkin olabilmesi için aygıtınızın sistemden ayrılması gerekmektedir. Aygıtınızı Gparted >> Aygıtlar altından seçtikten sonra yapabileceğimiz bütün işlemleri bu menü altından uygulayabilirsiniz. Unutmamanız gereken şey seçtiğiniz işlem uygula demediğiniz sürece etkin olmayacaktır. Ben anlatımımı 4 GB'lık taşınabilir bellek üzerinden yapacağım.
Sil: Bölümü bölümlendirme tablosu ile birlikte siler. Yeni bir bölüm oluşturmak, bölüm sayısını artırmak için öncelikle bölümün silinmesi gerekmektedir. Silip uyguladıktan sonra diskinizin tamamı ayrılmamış alan olarak görünür. Yeni: Şimdi ayrılmamış alanımızda biri fat32 biri ext4 şeklinde iki bölüm oluşturalım. Ayrılmamış bölüme sağ tuş yeni dediğiniz zaman karşınıza çıkacak pencere bu şekilde. Oluşturma tipini birinci bölüm seçerseniz sabit diskinizde en fazla 4 tane birincil bölüm oluşturabilirsiniz. Bu durum taşınabilir USB belleklerde biraz daha farklı. Biz iki tane bölüm oluşturabilmek için genişletilmiş bölüm seçmeliyiz ya da örneğin fat32 kısmını birincil bölüm yaptıktan sonra geri kalan kısmı genişletilmiş bölüm yapmak zorundayız. fat32 kısmına Ubuntu'yu başlangıçta çalışacak şekilde yüklemek istediğinizi varsayarsak birincil bölümü seçmeliyiz ki boot esnasında sistemimiz ubuntuyu bellekten çalıştırabilsin.
Yeni boyut kısmını 1024 MB şeklinde ayarladım. 1024'ü rakamla yazdıktan sonra enter tuşuna basarsanız yukarı kaydırma çubuğu ile uğraşmak zorunda kalmaz, tam 1GB'lık bölüm oluşturursunuz. Dosya sistemini fat32 seçip etiketimizi de ekledikten sonra ekle tuşuna basabiliriz. Etiketi bu kısma eklememizde yarar var çünkü sonradan eklemek istediğimizde hata verebiliyor.
Resme baktığınzda aşağıda az önce seçtiğimiz işlemin beklediğini, yeni bölümün boyutunu, kalan kısmın ayrılmamış olduğunu görüyorsunuz. İsterseniz ayrılmamış kısmı da istediğiniz gibi biçimlendirip en son tüm işlemleri uygula tuşuna (yeşil tik) tıklayabilirsiniz. Şimdi ayrılmamış bölüm üstüne farenizle sağ tıkladıktan sonra Yeni seçeneğine tıklayınız. Bu defa oluşturma tipine genişletilmiş bölüm seçiniz. Yeni boyut kısmında başka bir bölüm açmayacaksanız değişiklik yapmadan Ekle'yi tıklayınız. Dikkat ederseniz bu defa dosya sistemini seçemiyoruz. Çünkü şu anda genişletilmiş bölüm oluşturuyoruz, diğer birçok bölümü bu bölümün altında oluşturabileceğiz. Ekle dedikten sonra ayrılmamış en alttaki bölüme tıklayıp dosya sistemini ext4 seçiyoruz ve Ekle'ye tıklıyoruz.
Şu anda ekran görüntüsünde de gördüğünüz üzere her işlemimiz tamam. Unutmayalım ki bu işlemleri yaparken hata alıyorsanız öncelikle diske sağ tuş dedikten sonra “Ayır” dememiz gerekiyor. Şimdi değişikliklerimizi uygulayabiliriz.
İşlemlerin tamamlanmasını bekliyoruz. Şu an 4 GB'lık taşınabilir belleğimizin 1 GB'lık kısmı fat32 geri kalan kısmı ext4 şeklinde kullanımımıza hazır. Boyutlandır Taşı: Örneğin ext4 kısmında yeni bir bölüm oluşturmak istiyorsunuz. Boyutlandır ve taşı seçeneği ile istediğiniz boyutta ayrılmamış bölüm elde edebilirsiniz. Dikkat edin! İçindeki dosyalar zarar görebilir.
Kopyala - Yapıştır: Bölümün aynısını kopyalamak için kullanabilirsiniz. Örneğin dev/sda1'de bulunan 1 GB'lık fat32 kısmını ext4 kısmına kopyala yapıştır yapacaksanız; bölümü sil, bölümün tipini ve türünü seçmekle uğraşmaz vakit kazanmış olursunuz.
Biçimlendir: Ayrılmamış bölüm olmayan diski direk istediğiniz bölüme biçimlendirebilirsiniz. Etiket seçemediğiniz için tavsiye etmiyorum. En iyi yöntem önce silip sonra ekleyerek biçimlendirmek.
Ayır: Daha önce de söylediğim gibi herhangi bir işlem yapmadan önce bölümü ayırmanız gerekiyor;
Bayrakları Yönet: Buradan bölümünüze; Kontrol: Dosya sisteminde varsa hataları düzeltmek için kullanılır.
Etiket: Bu seçenek ext4 kısmında başarılı fakat fat32 kısmında hata veriyor. Dediğim gibi en güzel yöntem yeni bölüm oluştururken etiketi eklemek.
Bilgi: Seçtiğiniz bölüm hakkında detaylı bilgi verir.
Artık bölüm silme, birden fazla yeni bölüm oluşturma, bölüme isim vermeyi ve bunların nasıl yapıldığını biliyoruz. Bu ekran görüntüsünde gördüğünüz benim sabit diskim. Sda1'e dikkat ederseniz bayrak – işaret kısmında BOOT var. Bunun anlamı, grub menümüz burada yüklü. Burada herhangi bir değişiklik yaparsanız yeniden başlattığınızda ne Ubuntu'nuza ne de diğer sistemlere ulaşabilirsiniz. İşlemlerinizi uygularken hata almanız durumunda yaptığınız işlemi tekrar deneyin ve bu özgür yazılımın gelişmesi için hatayı rapor edin. İstem dışı veri kaybına uğradığınız zaman daha önceki 15. sayımızda Levent Altunöz'ün detaylı bir şekilde anlattığı “testdisk” gibi veri ve bölüm kurtarma programlarının olduğunu da unutmayın.
Verdiğim bilgilerin yararlı olması dileğimle, kendinize iyi bakın.
Ayrıca Wikide
- GParted (Live -Canlı- CD ile) ile Sabit Disk Nasıl Bölümlendirilir?
- GParted (Ubuntu içinden) ile Sabit Disk Nasıl Bölümlendirilir?
maddelerinde bulunmaktadır.